به احترام چهلودومین سالگرد شهادت «آيتالله محمدرضا سعيدي»
زندگيهای پرفراز با قلمهای توانا باورپذير میشوند
شهید آيتالله محمدرضا سعيدي زندگي پرفرازی داشته كه ميتوان براي نگارش يك رمان برگرفته از واقعيت، از آن بهره گرفت. ظرفيتي كه به نظر میرسد پس از گذشت 42 سال از شهادت ایشان، هنوز از نظرها دور مانده است. فيروز زنوزي جلالي معتقد است: بايد كساني درباره شخصيتهاي مبارز و تاريخي رمان بنويسند كه قلم نيرومندي دارند. زیرا ميتوانند از خاطرات، مايههاي داستاني را بيرون بياورند، اما امروز آثاری را ميبينيم كه ضعيف، شبيه به هم، شعاري و باور ناپذيرند./
بیستم خرداد امسال، چهلودومین سالگرد شهادت آيتالله محمدرضا سعيدي (1308ـ 1349) به دست ساواك است. یکی از تازهترین آثار منتشر شده درباره این شهید، كتاب «این آخرین نامه عاشقانه» از مجموعه دانستنيهاي انقلاب اسلامي براي جوانان با 12 داستان كوتاه به قلم زهره زارعي است که توسط مركز اسناد انقلاب اسلامي به چاپ رسیده است.
«گذري بر زندگي شهيد آيتالله سيدمحمدرضا سعيدي» نیز سرگذشتنامهای از این شهید است که به قلم محمود پسنديده توسط انتشارات آوای کلک در استان خراسان رضوي منتشر شده است.
علاوه بر این آثار، در فاصله سالگرد شهادت آيتالله محمدرضا سعيدي، در سال گذشته تاکنون کتاب «... تا آسمان (زندگينامه شهيد سعيدي)» نوشته علي نورآبادي توسط مركز اسناد انقلاب اسلامي به چاپ دوم و کتاب «راز گل سرخ (روايتي داستاني از زندگي شهيد آيتالله سيدمحمدرضا سعيدي)» اثر خسرو باباخاني توسط انتشارات سوره مهر به چاپ چهارم رسیدهاند.
کشف وقایع یک زندگي پرفراز
كتاب «چهارده روايت از عشق صنوبر» نيز رماني 150 صفحهاي براي گروه سني نوجوان درباره زندگي آيتالله سعيدي است که توسط عليالله سليمي نوشته شده و امسال توسط انتشارات قلم ايران منتشر ميشود.
عليالله سليمي این كتاب را اثری از مجموعه كتابهاي انجمن قلم ایران براي شخصيتهاي مبارز، مفاخر ملي و چهرههاي تاريخي معرفی كرد و گفت: آيتالله سعيدي در گروه شخصيتهاي مبارز اين طرح قرار دارد و اين اثر، براساس منابع و كتابهاي منتشر شده به ويژه اسناد ساواك تاليف شده است.
سليمي در پاسخ به اين سوال كه چرا بيشتر كتابهاي تاليفي درباره زندگي شهيد آيتالله سعيدي به كتابهاي 100 تا 150 صفحهاي خلاصه ميشوند، در حالي كه زندگي ایشان پرفراز بوده و ظرفيت نگارش كتابهاي حجيمتري را دارد؟ اظهار کرد: هريك از اين آثار نگاه و زاويه ديد نويسندهای را نشان ميدهند كه تلاش كرده برههاي از زندگي ایشان را پررنگ كند. مخاطبان اگر تمام اين آثار را مطالعه كنند به زندگي اين مبارز اشراف كامل پيدا خواهند كرد.
وي دراين باره كه در كتاب «چهارده روايت از عشق صنوبر» به كدام بخش از زندگي شهيد پرداخته است، گفت: اين اثر نگاهي كلي به زندگي شهيد آيت الله سعيدي دارد كه از دوران كودكي آغاز و با شهادت وي به پايان ميرسد.
سليمي در جواب اين سوال كه چرا تاكنون رماني براساس زندگي شهيد آيتالله سعيدي نوشته نشده است؟ افزود: نوشتن رمان درباره شخصيتهاي تاريخي به تحقيقات مفصل و دقيق نیاز دارد. زيرا در رمان تاريخي نميتوان فقط تخيل نويسنده را دخيل كرد. نوشتن اين نوع كتابها دورهای طولاني ميخواهد و بيشتر بايد از سوي يك نهاد به مولف سفارش داده شوند.
وي ادامه داد: در رمانهاي تاريخي مولف بايد به دنبال كشف وقايع برود زيرا بسياري از واقعيات زندگي افراد تاثیرگذار مورد نظر این آثار، مكتوب نشدهاند و نویسنده بايد با استفاده از تحقيقات ميداني و مصاحبهها گرههاي كور تاريخي را باز كند. نوشتن اين نوع رمانها كار نويسندگان معمولي نيست و بايد مولف به نوشتن اين نوع كتابها عشق و علاقه داشته باشد و از سوي دیگر به دليل نیاز به وقت و انرژي بسیار از سوی مولف، باید توسط نهاد يا سازماني حمايت شود.
سليمي در این باره كه سفارش نويسي يك رمان ممكن است به كار مولف ضربه بزند و كتاب بنا بر سياستهای خاص نهادی يا سازماني نوشته شود، گفت: اين يكي از مسایلی است كه در دل كارها وجود دارد اما ناشر خصوصي هم استقبال چنداني از اين نوع كتابها ندارد و معمولا ناشر دولتي است كه ميتواند از انتشار و نگارش اين آثار حمايت كند. زيرا از جمله وظایف آنان ثبت تاريخ و افراد شاخص اين كشور است.
همچنان جای قلمهای توانا خالیست
فيروز زنوزي جلالي نيز كه بارها داوري آثار داستانی و رمان را در جشنوارههای کتاب بر عهده داشته، معتقد است: بايد كساني درباره شخصيتهاي تاريخي رمان بنويسند كه قلم نيرومندي دارند. زیرا ميتوانند از خاطرات، مايههاي داستاني را بيرون بياورند، اما امروز ما رمانهاي تاريخي بسياري را ميبينيم كه ضعيف، شبيه به هم، شعاري و باور ناپذيرند. معضل امروز ما در نگارش رمانهاي تاريخي باعث شده تا نسل جوان هيچ اشتياقي به مطالعه اين نوع كتابها نداشته باشد.
وي ادامه داد: اگر شما به ادبيات دنيا نگاه كنيد ميبينيد كه درباره چهرههای تاریخی و مبارز، آثار نيرومندي نوشته ميشوند اما در نگارش از افراد مبارز كشورمان، با مقوله كتابسازي مواجهايم.
زنوزي جلالي برطرف شدن معايب نگارش اين آثار را برعهده مسوولان فرهنگي دانست و گفت: اين نوع كتابها را بايد به نويسندگاني سفارش داد كه كار خود را اثبات كردهاند. نگارش رمانهاي تاريخي با نقاط ضعف فاحش باعث ايجاد موج منفي در جامعه ميشود و نوشته نشدن اين كتابها بهتر از ارايه كارهاي ضعيف اند كه باعث دور شدن از سوژهها ميشوند. نتيجه اين روند باعث شده تا ما در داوري جشنوارهها حتی چند رمان فاخر هم نداشته باشيم.
شهید آيتالله محمدرضا سعيدي زندگي پرفرازی داشته كه ميتوان براي نگارش يك رمان برگرفته از واقعيت از آن بهره گرفت. ظرفيتي كه به نظر میرسد پس از گذشت 42 سال از شهادت ایشان، هنوز از نگاه مولفان دور مانده است.
نظر شما