خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)_در حالی که انتظار می‌رود سرانه مطالعه نسبت به آمار موجود در کشور، در استان خراسان جنوبی در حد بالایی باشد اما فقر مطالعه در این استان کاملا مشهود است.
این گزارش به بررسی علل کمبود سرانه مطالعه در استان و راهکارهای رفع آن از نگاه کارشناسان و مسوولان پرداخته است.

چرا طرح «کتاب طلایی» متوقف شد؟
حسین فرزانه‌پور، کارشناس مسایل سیاسی و نویسنده کتاب «تساهل و مدارا در اسلام» درباره ضرورت گسترش فرهنگ مطالعه در استان خراسان جنوبی گفت: خراسان جنوبی با پذیرش سالانه 15 هزار دانشجو در کشور دانشگاهی‌ترین شهر کشور است و ترویج فرهنگ کتابخوانی در میان دانشجویان نه تنها موجب افزایش سرانه مطالعه استان می‌شود، بلکه زمینه گسترش مطالعه را در سایر استان فراهم می‌کند.

وی افزود: نهادینه کردن فرهنگ مطالعه در استان تنها از طریق همدلی مسوولان امکانپذیر است، زیرا اکنون یکی از دلایل عمده پایین بودن سرانه مطالعه در استان ناهماهنگی دستگاه‌های اجرایی و انجام برنامه‌های فرهنگی پراکنده در نهادهای مختلف است.

نویسنده کتاب «تساهل و مدارا در اسلام» با بیان این‌که قفسه باز بودن کتابخانه‌ها از مهم‌ترین روش‌های جذب قشر دانشجو به کتابخانه‌های عمومی است، گفت: به دلیل غیربومی بودن دانشجویان و سخت‌گیری کتابخانه‌ها در پذیرش افراد غیربومی، بیشتر دانشجویان مجبور به استفاده از کتابخانه‌های دانشگاه می‌شوند و امکان مراجعه به کتابخانه‌های عمومی را ندارند.

وی ادامه داد: طرح «کتاب طلایی» که چند وقت پیش در کتابخانه‌های استان اجرا می‌شد، امکان استفاده از پنج تا شش جلد از کتاب‌های کتابخانه عمومی را برای دانشجویان فراهم می کرد ولی به دلیل نبود سیستم‌های کامپیوتری، مشکلات نرم‌افزاری و کمبود فضا اکنون این طرح اجرا نمی‌شود و همین موضوع، میزان مراجعه دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری را به کتابخانه‌های عمومی کاهش داده است.

فرزانه‌پور یادآور شد: فراهم کردن شرایط پذیرش آسان دانشجویان در کتابخانه‌ها، همدلی مسوولان نهادهای مختلف و تامین بودجه برای تجهیز امکانات کتابخانه‌ها، از راهکارهای افزایش سرانه مطالعه در استان محسوب می‌شوند. همچنین آغاز نهضت مطالعه با تاسيس مراكز فرهنگي از بین بردن فقر فرهنگی استان و افزایش سرانه مطالعه، نیازمند فعالیت منسجم، هدفمند و بدون وقفه دستگاه‌های اجرایی است.

شاید تا یک ماه آینده!
مدیرکل نهاد عمومی کتابخانه‌های خراسان جنوبی نیز تامین اعتبار را مهم‌ترین راهکار ایجاد زیرساخت افزایش سرانه مطالعه در استان عنوان کرد.

محمد قریب با بیان این‌که اکنون 24 کتابخانه عمومی و مشارکتی در سطح استان وجود دارند و 14 کتابخانه عمومی در شهرستان بیرجند فعالند، افزود: سرانه مطالعه استان 67 دقیقه و10 دقیقه کمتر از سرانه متوسط کشوری کمتر است. به نظر من، بی‌توجهی برخی نهادهای اجراییی استان و کمبود بودجه مهم‌ترین مشکل پایین بودن سرانه مطالعه در استان به شمار می‌آیند.

مدیرکل نهاد عمومی کتابخانه‌های خراسان جنوبی با بیان این‌که 27 هزار و 204 نفر عضو کتابخانه‌های استانند، ادامه داد: فقر فرهنگی در میان برخی از خانواده‌ها به کاهش سرانه مطالعه دامن‌زده است.

وی درباره علت ناکام ماندن طرح «کتاب طلایی» اظهار کرد: مشکلات نرم‌افزاری، مهم‌ترین عامل تعویق طرح کتاب طلایی ویژه دانشجویان و استادان بود. البته تا یک ماه آینده با برطرف کردن این مشکلات، امکان استفاده گسترده دانشجویان از کتابخانه‌های عمومی سطح استان فراهم می‌شود.

قریب افزود: در صورت همکاری نهادهای مختلف اجرایی و تسریع روند تحققق مصوبات کمیته نهضت مطالعه مفید استان، به زودی شاهد افزایش سرانه مطالعه در استان خواهیم بود.

وی یادآورشد: کمک مالی خیران و نهادهای اجرایی در نهادینه کردن فرهنگ مطالعه در استان، زمینه‌ از بین بردن فقر فرهنگی و گسترش روند توسعه پایدار استان را فراهم می‌کند.

هدایتگری خانواده‌ها، راهبرد افزایش سرانه مطالعه در استان
از سوی دیگر، مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان جنوبی، هدایتگری خانواده به عنوان جامعه هدف را راهبرد اصلی تحقق نهضت مطالعه مفید در استان دانست.

محمد مطهری‌فر در این باره اظهار کرد: فقر فرهنگی در برخی از نقاط استان به دلیل ازدیاد جمعیت روستایی و مرزنشین بودن، مهم‌ترین دلیل پایین بودن سرانه مطالعه است.

وی افزود: بر اساس آمار 90 درصد جمعیت استان را جوانان و نوجوانان تشکیل می‌دهند و بر همین اساس، اجرای برنامه فرهنگی هدفمند روی خانواده‌ها ناخودآگاه موجب تشویق خانواده‌ها برای تشویق فرزندان به افزایش مطالعه می‌شود.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان با بیان این‌که این اداره کل با تامین اعتبار کتابخانه‌ها به جای شهرداری‌ها، سعی در فراهم کردن اعتبار نهاد کتابخانه‌ها دارد، گفت: همکاری دستگاه‌های اجرایی برای پرهیز از موازی‌کاری، روند افزایش سرانه مطالعه در استان را تسریع می‌کند.

تجهیز کتابخانه با فناوری‌های روز
کتابدار کتابخانه استاد سعیدی نیز تجهیز کتابخانه‌ها با فناوری‌های روز را راهکار افزایش سرانه مطالعه در استان عنوان کرد.

فاطمه حسینی اظهار کرد: قدیمی بودن تجهیزات و کمبود فضا موجب دوری قشر جوان از کتابخانه‌های استان شده است.

وی افزود: به علت جاذبه بیش از حد فناوری‌های روز برای جوانان، تجهیز کتابخانه‌ها به این فناوری‌ها کمک شایان توجهی به حضور گسترده جوانان در کتابخانه‌ها می‌کند.

کتابدار کتابخانه استاد سعیدی با بیان این‌که بدون فراهم کردن زیرساخت‌ها، اجرای برنامه فرهنگی برای جذب جوانان به کتابخانه‌ها کار بیهوده‌ای است، گفت: بدون ایجاد زیرساخت، جذب جوانان به کتابخانه‌ها موقتی خواهد بود.

به گفته حسینی، تشکیل «اتاق فکر» در استان برای هماهنگی برنامه‌های فرهنگی در زمینه افزایش میزان مطالعه، از جمله راهکارهای مناسب برای افزایش سرانه مطالعه است.

وی یادآور شد: همدلی دستگاه‌های اجرایی نیز زمینه تحقق مصوبات کمیته نهضت مطالعه مفید را در استان فراهم می‌کند.