به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب دو جلدی «مختصر تاریخ هنر ایران و جهان» یکی از تالیفات مشهور مرحوم جلیل ضیاپور، پدر نقاشی مدرن ایران، است. این کتاب برای نخستین‌بار در سال 1377 با ویرایش محمدحسن اثباتی در پنج هزار نسخه به کوشش انتشارات جهاد دانشگاهی واحد هنر، با قیمت دو هزار تومان منتشر شده است. اکنون تعدادی از این نسخه‌ها با قیمت‌های گزاف توسط برخی از کتابفروشان غیر رسمی به فروش می‌رسد. 

این کتاب دو جلدی کلا 588 صفحه دارد و در اصل کتابی یک جلدی است که بر حسب شرایط در دو جلد منتشر شده است. جلد اول 300 صفحه دارد و فهرست منابع نیز تنها در این جلد آمده است. جلد دوم نیز از شماره صفحه 301 شروع می‌شود. 

جلیل ضیاپور در مقدمه کتاب نوشته است: «این کتاب تالیفی فشرده از تاریخ هنرهای تجسمی قاره‌های آسیا، اروپا، آفریقا و آمریکای شمالی، مرکزی و جنوبی است. آنچه در این کتاب می‌خوانید و می‌بینید، ضمن دریافت مستندها، گاهی به صورت اشاره از جابه‌جایی اقوام و کوچ‌ها در آسیای مرکزی، خاورمیانه و غرب سخن رفته است که جای تامل دارد، زیرا در این 70 ساله اخیر، کشمکش‌هایی ظاهرا تحقیقی پیش آمده است که خالی از مقاصد سودجویانه نبوده و شرافت تحقیق در نادرستی‌ها لوث و مغشوش شده است. البته من در این تالیف سعی کرده‌ام تا خواننده از این کشمکش‌ها برکنار بماند، ولی توصیه می‌کنم کلا به داده‌ها و اظهارنظرهای محققان تابع مصلحت، زودباور نباشند.» 

همچنین در مقدمه ناشر بر این کتاب آمده است: «نکاتی از قبیل تالیفی بودن این کتاب و عدم نیاز علاقه‌مندان به مطالعه کتاب‌های ترجمه شده، فشرده بودن مطالب و پرهیز از اضافه‌گویی درخصوص هنرهای تجسمی قاره‌ها، که برای اولین‌بار به این شیوه معرفی شده‌اند، وجود تصاویر زیاد که در انتخاب آن‌ها نکات فراوانی مدنظر بوده است، معرفی شاخص‌های هنری از غرب تا شرق و مهمتر از همه آشنایی علاقه‌مندان به تحولات هنر در جهان، حداقل ویژگی‌های کتاب حاضر است.» 

کاظم شهبازی، کتابشناس و مدرس دانشکده سینما و تئاتر درباره این کتاب به ایبنا گفت: «مختصر تاریخ هنر ایران و جهان» یک دوره موجز و در عین حال کاملی در معرفی هنر تمام جوامع از دوران پیشاتاریخی تا دوران معاصر، است. در این کتاب تمامی مکاتب هنری از دیرباز تاکنون به درستی هرچه تمام‌تر شرح و توضیح شده‌اند. 

وی افزود: جلیل ضیاپور یک نام معتبر در پژوهش هنر است. به نظر من این کتاب هم با وسواس خاص خود او نوشته شده است. تنها اشکال کتاب در تصویرهای آن است که به صورت سیاه و سفید، چاپ شده. من خوانش این کتاب را برای تمام کسانی که می‌خواهند درباره تاریخ هنر ایران و جهان اطلاعاتی کسب کنند، لازم می‌دانم. 

فاطمه بهرامی رییس کنونی جهاد دانشگاهی واحد هنر درباره چرایی عدم تجدید چاپ این کتاب به ایبنا گفت: این کتاب در دوره‌های قبل و پیش از مسوولیت اینجانب منتشر شده و بنده غیرمستقیم از جریان  تجدید چاپ نشدن آن اطلاع پیدا کردم. 

وی افزود: در ابتدا سازمان دیگری تعهد کرده بود تا کتاب «مختصر تاریخ هنر» را منتشر کند، اما مرحوم استاد جلیل ضیاپور قبل از انتشار فوت کرد و آن سازمان با وجود تعهدش کتاب را منتشر نکرد. همسر و دختر استاد ضیاپور دست‌نویس کتاب را برای انتشار به انتشارات جهاد دانشگاهی سپردند و کتاب منتشر شد. 

رییس واحد هنر جهاد دانشگاهی در ادامه گفت: ما پیشنهاد تجدید چاپ کتاب را به خانواده مرحوم استاد ضیاپور ارایه کردیم، اما متاسفانه در انتشار چاپ نخست این کتاب بسیار کارشکنی شد که خانواده استاد از انتشار دوباره کتاب سرباز زدند. در این راستا حق با خانواده استاد است، چرا که به هر حال برای انتشار چاپ نخست این کتاب بسیار اذیت شدند. 

جلیل ضیاپور فعالیت‌های پژوهشی گسترده‌ای در زمینه مردم‌شناسی، بررسی و شناخت زبان، فرهنگ عامه، پوشاک و نقش‌های زینتی مناطق گوناگون ایران داشته‌است که نتایج آن‌ها به عنوان کتاب مرجع در دانشگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

ضیاپور در طول فعالیت هنری و فرهنگی خود، به ایراد بیش از 85 سخنرانی، ارایه بیش از 70 مقاله فرهنگی و هنری، تالیف 28 جلد کتاب در زمینه‌های پوشاک‏ ایرانیان، هنر، تاریخ و همچنین خلق نزدیک به 40 اثر نقاشی و دو مجسمه پرداخته‌است. 

از دیگر کتاب‌های منتشر شده به قلم ضیاپور می‌توان به «مادها و بنیان‌گذاری نخستین شاهنشاهی در غرب فلات ایران» انتشارات انجمن آثار ملی، «هنر پیکرتراشی در ایران زمین» انتشارات چاپخانه آرش، «تحقیقی درباره پوشاک عبا، ارخالق و یل» انتشارات دانشگاه تهران»، «پوشاک ایل‌ها، چادرنشینان و روستاییان ایران»، «پوشاک زنان ایران از کهن‌ترین زمان»، «زیورهای زنان ایران از دیرباز تاکنون» و «پوشاک ایرانیان از چهارده قرن پیش» همه از انتشارات وزارت فرهنگ و هنر، اشاره کرد.