به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «موسیقی قوم ترکمن» چهارمین دستاورد پژوهشهای جامع میدانی بهمن کاظمی در حوزه موسیقی اقوام ایرانی است.
پژوهشهای میدانی این کتاب ظرف مدت چهار سال و البته با حضور مستمر و مداوم نویسنده در میان ترکمنها به انجام رسیده است. نویسنده همچنین طریق نوازندگی بسیاری از خبرگان موسیقی ترکمن را ضبط و در قالب یک لوح فشرده تصویری همراه با کتاب عرضه کرده است.
موسیقی در قوم ترکمن یک تاریخ دیرینه دارد و اکنون نیز یکی از ارکان رسمی زندگی این قوم است. پژوهش در این وادی به غنای فرهنگ و موسیقی امروز نیز کمک شایانی خواهد کرد. پیشتر درباره موسیقی قوم ترکمن تنها کتاب «موسیقی آیینی قوم ترکمن» نوشته موسی جرجانی از سوی انتشارات سوره مهر در سال 1384 منتشر شده بود، اما متاسفانه کتابی که به طور جامع و کامل به بررسی موسیقی این قوم و تحلیلهای جامعهشناختی پیرامون آن بپردازد، وجود نداشت. بر این اساس میتوان گفت این کتاب در نوع خود منحصر به فرد است.
سیستم و ساختار نگارشی نویسندگان به این صورت است که ابتدا انواع موسیقی و اجرا در قوم ترکمن را یادآور شده و در ادامه به شرح و توضیح و همچنین بررسی جامعهشناختی این هنر در میان قوم ترکمن و شرح داستانهایی که راویان همراه با موسیقی نقل میکنند، پرداختهاند. همچنین در این کتاب بسیاری از گوشهها و نغماتی که ممکن بود به مرور زمان فراموش شوند، ضبط شده و در این کتاب جاودانه شده اند.
ویژگیهای فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی قوم ترکمن هم برای نخستین بار در این کتاب به طور کامل معرفی شده است. ارزش این کار با وجودیکه این کتاب، درباره موسیقی قوم ترکمن است و کتابی جامعهشناختی یا اجتماعی درباره این قوم نیست، بیش از پیش معلوم میشود.
یکی از نقاط قوت کتاب شرح بنیانهای نظری موسیقی قوم ترکمن و شرح خلاصهای از مقامها و نغمات آوازی است. برخی از مقامها نیز در این کتاب توسط نویسندگان کتاب، نتنویسی شدهاند. همسنجی مقامها و نغمات مورد استفاده توسط موسیقیدانان ترکمن ایران و همتایان آنها در کشور ترکمنستان، یکی دیگر از ابداعات و البته نقاط قوت این کتاب است.
در چند صفحه انتهایی کتاب نام شاعرانی که شعر آنها توسط نوازندگان و مغنیان خوانده میشود و همچنین استادان نوازنده و موسیقیدانان قوم ترکمن در انواع سبکهای مختلف (چه درگذشتگان و چه استادان در قید حیات) آورده شده اند. این امر در راستای ثبت نام این هنرمندان در تاریخ هنر، بسیار کارساز و شایسته است. به عنوان مثال در صفحه 137 کتاب نام معروفترین استادان تکنواز ساز بدون کلام موسیقی ترکمن به این شرح آورده شده است: «قره دلی گوکلنگ (گوکلان) متوفی حدود 250 سال پیش، قل گلدی اوستا، آمان گلدی گونی بگ، الله بردی معروف به کل بخشی و ساری بخشی.»
اما کتاب از اشکالات ویراستاری رنج میبرد که این موضوع به هیچ عنوان زیبنده ناشری نیست که کتابهای تخصصی و بعضا درسی برای دانشجویان عموم رشتههای هنری منتشر میکند . البته در شناسنامه کتاب عنوان ویراستار به چشم نمیخورد، بنابراین کتاب ویراستار نداشته است.
یکی از ایرادهای ویرایشی کتاب ارجاع نویسنده به منابعی در درون متن است که در فهرست منابع و مآخذ کتاب درج نشدهاند. به عنوان مثال در صفحه 25 کتاب ارجاعی به یک متن از آنتونی گیدنز داده شده، اما نام این کتاب در فهرست منابع و مآخذ نيامده است.
همچنین در صفحه 22 کتاب به کتابی نوشته عسکری خانقاه ارجاع داده شده، اما در فهرست منابع و مآخذ کتاب نام نویسنده، اصغر عسکری نوشته شده است و این موضوع ممکن است برای مخاطب گمراه کننده باشد.
«موسیقی قوم ترکمن» تحقیق و پژوهش بهمن کاظمی و میترا سعیدی است که در 198 صفحه همراه با تصاویر رنگی از نوازندگان و همچنین یک لوح فشرده از اجرای موسیقی توسط موسیقیدانان این قوم، از سوی موسسه تالیف، ترجمه و نشر آثار هنری (متن) فرهنگستان هنر با قیمت 12 هزار تومان منتشر شده است.
جمعه ۲۱ مهر ۱۳۹۱ - ۰۹:۰۹
نظر شما