به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، آیین نکوداشت میرجلال‌الدین کزازی عصر دیروز (23 آبان) با حضور مهدی محقق، کورش صفوی، حجت‌الاسلام والمسلیمن سیدطه مرقاتی، طوبا کرمانی، عضو هیات مدیره خانه اندیشمندان علوم انسانی، محبوبه مباشری، عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا، عباسعلی وفایی، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طبابایی، مادر و همسر کزازی، بهزاد فراهانی، بازیگر، جمعی از دانشجویان و استادان زبان و ادب فارسی و دیگر علاقه‌مندان از ساعت 17 و 30 دقیقه در خانه اندیشمندان علوم انسانی برپا شد.

این مراسم با استقبال گسترده‌ای از سوی مخاطبان روبه‌رو بود، به‌گونه‌ای که برخی علاقه‌مندان مراسم را ایستاده تماشا کردند.

در آغاز جلسه کرمانی، عضو هیات مدیره خانه اندیشمندان علوم انسانی، به ارایه توضیحاتی درباره سابقه خانه اندیشمندان علوم انسانی و كمك شهردار تهران در تاسيس آن پرداخت و گفت: زیر مجموعه این خانه 12 کارگروه در علوم انسانی است و برپایی این بزرگداشت از سوی کارگروه ادبیات صورت گرفته است.

فرهنگی از واژگان کزازی 

وفایی، رییس دانشکده زبان و ادب فارسی دانشگاه علامه‌طباطبایی، دومین سخنران این جلسه به بحث علمی در حوزه زبان فارسی و درباره دستگاه واژه‌سازی این زبان پرداخت و تشریح کرد: دستگاه واژسازی زبان فارسی دستگاه ویژه‌ای است که متاسفانه در تحقیقات و پژوهش‌های زبانی به آن کمتر توجه شده است و همواره در میان اهل زبان و ادب فارسی و پژوهشگران این حوزه این نگرانی وجود دارد که با ورود واژه‌های بیگانه، زبان فارسی کم‌رنگ شود.

وی ادامه داد: پرسشی که این‌جا مطرح می‌شود این است که چرا با گذشت قرن‌ها هنوز زبان پارسی سربلند است و از گزند چنین آسیب‌هایی دور مانده، این در حالی است که سال‌های دیرین در این سرزمین کتابت به زبان عربی صورت می‌گرفته است یا حاکمان مانند مغولان یا تیموریان به زبان دیگری علاقمند بوده‌اند.

عضو هیات علمی دانشگاه طباطبایی درباره ویژگی‌های دستگاه واژه‌سازی زبان فارسی گفت: در این دستگاه شیوه‌های متعددی برای ساخت واژه وجود دارد که یکی از آن‌ها مشتق است و در حقیقت تمام مقوله‌های دستور زبانی را شامل می‌شود و فعل، حرف، اسم، صفت، ضمیر یا قید را هم دربرمی‌گیرد، در حالی که برای مثال در زبان عربی دستگاه واژه‌سازی تنها برای مشتق و آن هم در گروه اسمی و نه حرف و فعل است.

وفایی ادامه داد: این ویژگی سبب شده است که در گذر زمان آفتی که برای دیگر زبان‌ها وجود دارد به زبان فارسی آسیبی نزند. بنابراین اگر کسی ذوق زبانی و آشنایی با لغات فارسی را داشته باشد، به راحتی می‌تواند دست به واژه‌سازی بزند.

وی در ادامه به شیوه سخن کزازی که فارسی سره است، اشاره کرد و توضیح داد: در تمامی آثار استاد کزازی واژه‌سازی زبان فارسی آشکار است و مشتق و مشتق مرکب بیشترین روش واژه‌سازی بوده که کزازی از آن بهره گرفته است.

این استاد دانشگاه گفت: اگر واژگانی که کزازی در آثارش ساخته، جمع‌آوری شود، یک فرهنگ واژگان معادل سایر فرهنگ‌های موجود در زبان فارسی به‌دست می‌آید.

وی در پایان نمونه‌هایی از این واژگان چون ناشناختگی، ریخت، پاره، وانگری، کار رفته، برنوشته، پیکره، برنویسان، به آهنگ، خام کار و گذشته پایا اشاره کرد. 

پايبندي به مضمون علم و آگاهی

مباشری، عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا، نیز به این موضوع اشاره کرد که ربع قرن پیش از دانشجویان کزازی بوده و بر همین اساس از دیدگاه وی استاد کزازی نه تنها به لحاظ مقام علمی و خردمندی و آگاهی بلکه به فضایل اخلاقی دیگری نیز آراسته است.

وي در پایان قطعه‌ای ادبی درباره جایگاه علمی،‌ آثار و شخصیت کزازی قرائت کرد و گقت: پایبندی به مضمون علم و آگاهی، عمل و به محتوای علم و آگاهی و این‌که با وجود دانش وسیع هرگز به جدل و مجادله برنخاسته است. آراستگی ظاهر با آرامش باطن، مداومت و استمرار در مطالعات علمی، طرح مسایل دقیق علمی، حسن خلق و فروتنی، متانت و وقار، احترام به شخصیت دیگران،‌ رعایت مساوات در توجه و مهربانی به دیگران، دریغ نورزیدن از تعلیم و ایجاد شوق و دلبستگی در دانشجویان از فضایل اخلاقی استاد کزازی هستند.

كزازي سوار بر ارابه خدايان
صفوی، زبان‌شناس، مترجم و عضو عیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز از سخنرانان این جلسه بود که با زبانی طنزگونه صحبت‌های خود را آغاز کرد که سبب تغییر فضای مراسم شد. وی در قالب سخنانی به طنز ضمن اشاره به 35 سال سابقه همکاری با کزازی، علت برگزاری چنین مراسمی را کشف هویت جدید و اصلی کزازی ذکر کرد که به پیشنهاد او قرار است ابتدا در این جلسه و سپس به ناسا اعلام شود!

عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی به کتابی با عنوان «ارابه خدایان» نوشته «اریک فون دنیکن» اشاره داشت که در گذشته آن‌را مطالعه کرده است و درباره این کتاب گفت: نویسنده این کتاب یک فیلسوف فیزیکدان است که به صورت علمی روی برخی از آثار باقی مانده از گذشته تحقیق کرده است تا ثابت کند افراد مختلفی از دیگر کرات آمده‌اند و این آثار را ساخته‌اند.

وی در ادامه و باز هم به طنز توضیح داد: من این مساله را درباره یکسری از بزرگان ایران زمین دیده و متوجه شده‌ام که آن‌ها نیز از مریخ آمده‌اند. نخستین فردی که کشف کردم از مریخ آمده، ابن سینا بوده است؛ چرا که مجموعه رساله‌های او نمی‌تواند کار یک انسان زمینی باشد و بیش از 500 سال تدریس شود بی‌آن‌که کمترین ایرادی بتوان به آن‌ها گرفت.

صفوی ادامه داد: علامه دهخدا، محمد معین، پرویز ناتل خانلری، مهدی محقق و عباسعلی وفایی همگی مریخی هستند و بر همین اساس دکتر کزازی نیز یکی از همین مریخی‌ها است.

وی گفت: یک انسان زمینی نمی‌تواند در طول مدت زمان کوتاهی که زندگی می‌کند چنین کارهای بزرگی انجام دهد. 

این مترجم به سابقه کاری کزازی اشاره و تصریح کرد: در طول این 35 سالی که من با او همکار بوده‌ام، هرگز حتی برای یک بار هم دانشجویی از استاد کزازی شکایتی مبنی بر تسلط نداشتن ایشان یا رفتار ناشایست نداشته است.

در ادامه این جلسه گزیده‌ای از یک فیلم که مروری بر زندگی و تلاش‌های علمی و ادبی کزازی داشت، نمایش داده شد. 

افتخار به تالیفات 

مهدي محقق، نویسنده و مصحح، نیز ضمن اشاره به سابقه آشنایی‌اش با کزازی گفت: آثار متعدد کزازی نشان دهنده کوشش و علاقه او به زبان و ادب فارسی است؛ به ویژه توجه وی به «شاهنامه» فردوسی که متاسفانه ما هنوز هم حق فردوسی را آن‌گونه که شایسته اوست، ادا نکرده‌ایم، چرا که فردوسی در زمان خودش حجت و آیتی برای مردم این سرزمین بوده است.

وی تاکید کرد: نباید تجلیل از بزرگان را نادیده گرفت. در طول تاریخ اهانت به بزرگان و علما نهادینه شده، اما بزرگداشت آن‌ها هنوز نهادینه نشده است.
محقق ادامه داد: من خود مبدع این روش، یعنی تجلیل از بزرگان بوده‌ام و پیش از انقلاب مجلس بزرگداشتی برای جلال‌الدین همایی برگزار کرده‌ام. همچنین دورانی که در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی بودم، هر ماه یک بزرگداشت برای یکی از استادان حوزوی یا دانشگاهی برگزار شده است.

وی افزود: حاصل این بزرگداشت‌ها انتشار 60 مقاله درباره این افراد در کتابی با عنوان «مفاخرنامه» است.

محقق اشاره‌ای به «شاهنامه» به خط عمادالکتاب داشت و گفت: انجمن ترویج زبان و ادب فارسی در سال 1350 تاسیس شد و تاکنون 40 کتاب منتشر کرده است و آخرین کتاب همین «شاهنامه» فردوسی به خط عمادالکتاب است، تا علاقه‌مندان بیش از پیش با چنین فضیلت‌هایی آشنا شوند.

وی در پایان یادآور شد: همان‌گونه که ابوریحان بیرونی به آثار شاگردانش  مفتخر بوده، من نیز به آثار متعددی که کزازی تالیف کرده است، افتخار می‌کنم. 

نفس کشیدن همراه با فرهنگ پارسی  

حجت‌الاسلام و المسلمین ادبی، رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران، بر این نکته تاکید کرد که باید دید تفاوت کزازی با دیگرانی که از فردوسی و «شاهنامه» می‌گویند، چیست. باور کزازی نفس کشیدن همراه با فرهنگ پارسی است.

وی گفت: تالیف این تعداد کتاب و تربیت دانشجویانی علاقمند تنها به واسطه چنین باوری ممکن هستند.

احمد احمدی، رییس سازمان سمت، آخرین سخنران این جلسه بود که به دلیل کسالت نتوانست در این مراسم حضور یابد و بر همین اساس مرقاتی، قائم مقام این سازمان پیام وی را خطاب به کزازی قرائت کرد. 

مرقاتی نیز خود در ادامه اشاره‌ای به 10 سال همکاری‌اش با کزازی داشت و به نقل خاطره‌ای پرداخت و کتاب «نامه باستان» از تالیفات کزازی را که از سوی انتشارات سازمان سمت به چاپ رسیده است، جزو مفاخر سازمان سمت برشمرد.

در ادامه این جلسه لوح‌های تقدیر، سپاس‌نامه‌ها و هدایایی از سوی خانه اندیشمندان علوم انسانی، شورای گسترش زبان و ادب فارسی، دانشکده ادبیات دانشگاه شهید بهشتی، انجمن ترویج زبان و ادب فارسی، انجمن نقد ادبی، سازمان سمت و بنیاد فردوسی توسط مدیرعامل خانه اندیشمندان علوم انسانی، احمد تمیم‌داری، عضو هیات علمی دانشگاه علوم طباطبایی، مهدی محقق، غلامحسین امیرخانی، حجت‌الاسلام و المسلمین مرقاتی، عباسعلی وفایی، داوری و میثم موحدفرد به کزازی اهدا شد. 

همچنین قطعه نفیسی از سوی خانه هنرمندان ایران و انجمن خوشنویسان در دست خطاطی و تذهیب است که به زودی به کزازی اهدا می‌‌شود. در این بخش همچنین از مادر و همسر کزازی برای حضور در جایگاه دعوت شد که با تشویق بی‌وقفه حاضران در جلسه همراه بود.

بخت بلند و بهینه ما ایرانیان
کزازی نیز در پایان بخش سخنرانی‌های این مراسم گفت: بخت بلند، بزرگ و بهینه ما ایرانیان آن است که ایرانی هستیم. این سرزمین سپند اهورایی، سرزمین خرد، فرهنگ، فرهیختگی و فرزانگی است.

وی توضیح داد: این سرزمین هزارها سال فراز و نشیب‌ها داشته که شیرازه فرهنگ و شهر آیینی آن‌را گسسته‌اند، اما ما ایرانیان دیگر بار این شیرازه را به هم بسته و پیوسته‌ایم. یکی از راه‌های شگرفی، ماندگاری و پایداری ایران در پهنه تاریخ همین تازش‌ها بوده است.

این پژوهشگر ضمن سپاسگزاری از همه افرادی که در این جسله حضور داشتند اظهار کرد: من اگر کاری کرده‌ام، سپاسی بر کسی ندارم و نمی‌نهم، بلکه به پاس باوری پولادین بوده که به این سرزمین داشته‌‌ام و دارم.

وی ادامه داد: ایرانی بودن نازشی بزرگ و بی‌همانند و بخت بهین و بلند که تنها بهره ما ایرانیان افتاده است. اگر کوشیده‌ام گوشه‌ای از آن‌را بشناسانم هیچ سپاسی به کسی نمی‌نهم و ندارم و این‌کار را به پاس دل خود و باورم به این سرزمین کرده‌ام.

کزازی در پایان بخشی از چامه‌ای بلند را که 14 سال پیش، زمانی‌که در اسپانیا به تدریس زبان فارسی مشغول بوده، سروده است، قرائت کرد.

بخش بعدی این مراسم به شاهنامه‌خوانی و اجرای موسیقی گروه میراث اختصاص داشت.

آیین نکوداشت میرجلال‌الدین کزازی عصر دیروز (23 آبان) از ساعت 17 و 30 دقیقه در خانه اندیشمندان علوم انسانی برپا شد.