به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، هنر و تمدن هند اشتراکات بسیاری با هنر و تمدن ایرانی و اسلامی دارد و همین مساله سبب شده که محققان بسیاری در زمینه هم‌سنجی زیبایی‌شناسانه این دو تمدن به کار فکری بپردازند.
یکی از این محققان امیرحسین ذکرگو است که اغلب تالیفات و ترجمه‌های او در این حوزه بوده و به جرات می‌توان گفت که حتی یک مقاله نیز در موضوعات متفرقه منتشر نکرده است. عموم منتقدان و مخاطبان به دلیل سال‌ها زندگی این محقق و مدرس در هند و غور در منابع اصلی و سایت‌های باستانی و هنری و همین‌طور موزه‌های این کشور و البته آشنایی کامل او با زبان سانسکریت، معمولا اعتماد بسیاری به کتاب‌ها و ترجمه‌های او دارند.
ذکرگو در این کتاب به بررسی و تحقیق درباره نقش مار در آیین‌های سنتی و آثار هنری در تمدن هند پرداخته و تصاویر ارژینال بسیاری را هم ضمیمه مطالب و تحلیل‌های خود کرده است. تصاویری که معمولا در سایت‌های اینترنتی یا کتاب‌های دیگر یافت نمی‌شود و حاصل جست‌وجوهای بسیار نویسنده در منابع تصویری آیین‌های هندویی و بودایی و بعضا عکاسی خود او از آثار تاریخی و مجسمه‌ها است.
این کتاب به دلیل نخستین تالیف فارسی در این موضوع خاص، از اهمیت خاصی برخوردار است و در مجموع می‌توان گفت تالیفات این نویسنده باب مبحث در موضوعات مختلف هنر، فلسفه و فرهنگ هند (و در این کتاب تحلیل مفاهیم نمادین مارها در هنر و اسطوره) را در زبان فارسی می‌گشاید. نماد مار یکی از نمادهای اصلی در هنر هندی و به طور شرقی است و این کتاب می‌تواند از آثار هنری بسیاری که با این نماد در ارتباط هستند، رمزگشایی کند.
در عموم مکتوبات تاریخ هنر، به ویژه منابع مورد استفاده نظام آکادمیک هنر در ایران، فصول بسیاری به هنر هند اختصاص دارد و دانشجویان هنر به ویژه در واحدهای تخصصی تاریخ تطبیقی هنر، با خوانش این کتاب به راحتی می‌توانند دست به تحلیل و بازخوانی آثار هنری درج شده در این مکتوبات بزنند.
بخش‌های نخستین کتاب به نقل اساطیر مرتبط با این موضوع از متون اساطیری و مذهبی بودایی و هندویی و تحلیل آن‌ها اختصاص دارد. نقل و تحلیل این اساطیر با زبانی و قلمی بسیار ساده انجام شده به نحوی که برای مخاطب بسیار راحت‌خوان است. سادگی و روانی متن ویژگی کل مطالب این کتاب است.
با این وجود نویسنده در بخش پایانی کتاب واژه‌نامه مختصری هم در شرح و توضیح واژگان و مفاهیم دشوار کتاب آورده است. به طور معمول هنر و ادبیات محل به تجسم درآوردن اسطوره‌ها است و تفسیر آثار هنری براساس متون اساطیری دقت فراوان و کار فکری بسیار می‌طلبد. ذکرگو از عهده این مهم به شایستگی برآمده است، به گونه‌ای که مخاطب در کتاب با هیچ مطلب نامفهومی روبه‌رو نخواهد شد.
این کتاب همچنین می‌تواند به عنوان شروعی بر مباحث تطبیقی تاریخ هنر در این موضوع خاص باشد. همانطور که می‌دانید نماد «مار» یکی از نمادهای پرکاربرد در فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف باستانی است و هم‌سنجی دیدگاه‌ها و نظرگاه‌های بودایی و هندویی با دیگر تمدن‌ها در این موضوع باب یک مبحث جذاب را باز خواهد کرد. مبحثی که تاکنون در کتاب یا مقاله‌ای به آن پرداخته نشده است.
همچنین نویسنده در پانویس برخی صفحات بخش‌هایی از مطالب را به منابع و مآخذی ارجاع داده است، اما فهرست این منابع در پایان کتاب آورده نشده است. با وجود محدودیت صفحات این مجموعه، شاید نبودن فهرست منابع نقصی برای این کتاب به شمار آید، چرا که مخاطبان بسیاری خواهان آشنا شدن با نام منابع اصلی برای جست‌وجو و در نهایت مطالعه کردن آن‌ها باشد.
«مار در هنرهای بودایی و هندویی» پاییز امسال (1391) در شمارگان هزار و 500 نسخه، 73 صفحه و قیمت پنج هزار تومان از سوی موسسه تالیف، ترجمه و نشر آثار هنری (متن) فرهنگستان هنر در دسترس مخاطبان قرار گرفت.
این کتاب در واقع دومین مجلد از مجموعه نمادشناسی هنر شرق است که به قلم امیرحسین ذکرگو در موسسه متن منتشر می‌شود. نخستین جلد این مجموعه با عنوان «فیل در شمایل‌های هندویی و بودایی» در سال 1388 روانه کتابفروشی‌ها شد.
امیرحسین ذکرگو دکترای زیبایی‌شناسی و فلسفه هنر دارد و هم‌اکنون عضو هیات علمی موسسه و دانشگاه بین‌المللی اندیشه و تمدن اسلامی مالزی است. تالیفات «سیر هنر در تاریخ، دبیرستان و پیش‌دانشگاهی هنر»، «اسرار اساطیر هند» و ترجمه‌های «فلسفه هنر مسیحی و شرقی»، «مبانی سنتی هنر و زندگی؛ تاملی در کتاب رقص شیوا» و «مقدمه‌ای بر هنر هند» هر سه نوشته آناندا کوماراسوآمی از جمله آثار منتشر شده ذکرگو هستند.
دوشنبه ۲۵ دی ۱۳۹۱ - ۱۱:۵۷
نظر شما