کتاب «معنای زیبایی در قرآن کریم» تالیف مهدی مطیع با نگرشی هستیشناسانه، پدیدارشناسانه و روانشناسانه به ارایه مفهوم و درجات زیبایی حقیقی میپردازد.-
فصل نخست با عنوان «گذری بر اندیشه زیباییشناسی» به دستهبندی تعاریف مختلف از زیبایی و ارایه نظریهها و دیدگاههای متفاوت درباره شناخت زیبایی پرداخته است. در این فصل تعریفی از زیبایی بدینگونه است: «زیبایی، تناسب همآهنگ و ترتیب معقول اجزا در کل منظم است.»
در فصل دوم معنای زیبایی از دیدگاه مکتبهای مختلف روششناسانه بررسی شده است. درآمدی بر ساختار معنایی قرآن، گذری بر انواع مکاتب معناشناسی مانند مکتب بن، شناختی، لایهای و فلسفی، مباحث محوری این فصل از کتاب محسوب میشوند.
فصل سوم کتاب، قرآن کریم را بهمثابه نظریهپرداز زیبایی معرفی کرده است. مفاهیمی مانند امکان تعریف زیبایی، نسبی یا مطلق بودن زیبایی، عینی یا ذهنی بودن زیبایی، مشکک بودن زیبایی، تعمیم زیبایی و فراتر از زیبایی، از موارد مورد بحث در این فصلاند.
مولف در این فصل در تشریح بحث فراتر از زیبایی، نگرش دیگر قرآن به این مساله را ارزیابی و بررسی میکند و مینویسد:« فضای ذات، فضایی بالاتر از حد و رسم و وصف است. جایی که کسی را از آن خبری نیست و به فهم ناید، حد معرفت بشری اسما الهی است و اسما در اوج زیباییاند. اما ذات فراتر از زیبایی است و حتی وصف زیبایی برای آن نشاید و به وصف زیبایی نیز در نیاید.»
در فصل چهارم از کتاب «معنای زیبایی در قرآن کریم» قرآن به مثابه داور زیبایی است. در این قسمت از کتاب مراتب و درجات زیبایی معرفی شده است و درباره مفاهیمی نظیر جایگاه انسان، زیبایی خلقت، انواع و مراتب بهشت، سیمای بهشتیان، جایگاه بهشتیان، برتر از بهشت، زیبایی ابدیت و زیبایی قرآن با استناد به آیات متعدد بحث میشود.
دکتر مطیع، مولف کتاب، در تشریح مبحث برتر از بهشت عنوان میکند: «در قرآن کریم بعد از ذکر بهشت، فضایی برتر از آن ذکر شده است که از فوز به بهشت بزرگتر و مهمتر است و آن ارتباطی خاص با خداست (رضوان الهی). هرچندبرخی رضوان را نیز مرتبهای از مراتب بهشت دانستهاند اما بهنظر می رسد رضوان یا مرتبه اعلای آن در بهشتی تحقق مییابد که تعبیر خداوند از آن "بهشت من" است.»
فصل پنجم و پایانی کتاب دیدگاههای قرآنی را درباره مفاهیمی مانند جایگاه معناشناختی، مفهوم کانونی زیبایی در قرآن، مراتب زیبایی در قرآن و تعمیم زیبایی از نظر قرآن مطرح و درباره آنها به بحث مینشیند.
در بخشی از این کتاب آمده است: «بهنظر میرسد که زیبایی مفهومی مشکک و ذومراتب باشد که در هر لایه هستی نفوذ و معنایی دارد و قرآن نیز هم در نوع طرح و چینش بحثش این مفهوم را منتقل میکند و هم واژگانی به نمایندگی از هر لایه دارد و گویی رمز و کدی برای هر معنا است.»
چاپ نخست کتاب «معنای زیبایی در قرآن کریم» در 362 صفحه با شمارگان یکهزار نسخه و به بهای 10 هزار تومان از سوی انتشارات دانشگاه امام صادق (ع) به چاپ رسیده است.
نظر شما