به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نشست «عصر اقتباس» با موضوع نقد و بررسی اقتباس سینمایی «شاهین مالت» عصر دیروز، سه‌شنبه، 18 تیر در بنیاد ادبیات داستانی ایرانیان برگزار شد.
این فیلم سینمایی به کارگردانی «جان هیستون» و براساس داستانی از رمانی با همین نام نوشته «دشیل همت» ساخته شده است. «دشیل همت» یکی از معروفترین و بزرگترین نویسندگان ادبیات پلیسی و آغازگر و پدر «رمان سیاه» یا «رمان پلیسی واقع‌گرای آمریکایی» به شمار می‌آید. «همت» در زندگی واقعی‌اش کارآگاه بود و این موضوع باعث شد تا در سال‌های خدمتش با محیط‌های گنگستری، دسته‌های خلافکار، قماربازان، قاچاقچیان مواد مخدر و فساد حاکم بر سیستم‌های سیاسی و پلیسی آشنا شود و با استفاده از این تجارب، پایه اصلی «رمان سیاه» را شکل دهد.
«رمان سیاه» واژه‌ای فرانسوی است که به گروهی از داستان‌های پلیسی اطلاق می‌شود که شیوه نگارش خاصی دارند. نویسندگان این‌گونه داستان‌ها از جرم و جنایت، حمله مسلحانه، سرقت‌های برنامه‌ریزی شده، آدم‌ربایی و رقابت با دسته‌های رقیب و سعی در نابودسازی آنان می‌نویسند. در این رمان‌ها نویسنده از زبان مردم کوچه و بازار استفاده می‌کند که این سبک محاوره‌ای و استفاده فراوان از زبان اول شخص و موجز، پس از مدتی، دیگر به زبان معلوم و مشخص این نوع رمان‌ها تبدیل شد.
«شاهین مالت» درباره یک کارآگاه خصوصی است که در پی دنبال کردن پرونده‌ای، با سه مجرم عجیب غریب مواجه می‌شود که قصد دزدیدن مجسمه گرانقیمتی دارند.
در این نشست حمیدرضا شاه‌آبادی، داستان‌نویس و منتقد، مهرزاد دانش، منتقد سینما و روزنامه‌نگار و مزدا مرادعباسی دبیر برنامه حضور داشتند.
در ابتدای این نشست شاه‌آبادی با بیان اینکه «دشیل همت» ژانر پلیسی را تبدیل به نوعی ادبیات کرده و آن را در حوزه ادبیات قرار داد، گفت: در اینجا با نویسنده‌ای روبه‌رو هستیم که داستان پلیسی در حوزه ادبیات و نه در حوزه سرگرمی می‌نویسد.
این داستان نویس با بیان اینکه رمان «شاهین مالت» یک متن ادبی است، ادامه داد: پیش از آن که این داستان توسط «جان هیستون» ساخته شود، توسط دو کارگردان دیگر ساخته شده بود که نسبت به فیلم مورد نظر از استقبال خوبی بهره نبرده‌اند. در دو فیلم قبلی کارگردانان نقش اول زن در داستان را پررنگ کرده و صفت‌های شیطانی او را به نمایش گذاشته شده بودند، اما در فیلم «شاهین مالت» نگاه مشخصا روی شاهین است.
وی افزود: در این فیلم آدم‌ها مثل مهرههای شطرنج روی صفحه شطرنج، پیوسته در حال تغییر جایگاه هستند و از این منظر می‌توان موقعیت افراد را درک کرد. عده‌ای معتقدند کارگردان تنها رمان را دکوپاژ کرده و آن را ساخته است. اما عده‌ای دیگر معتقدند که کارگردان با تغییر در قسمت نهایی فیلم مخاطب را امیدوار کرده است.
شاه‌آبادی ادامه داد: در این داستان مجموعه‌ای از داستان‌ها را داریم که هر کدام از آدم‌ها با تعریفی در آن قرار دارند. سپس داستان می‌شکند و داستان جدید با موقعیت‌های جدید برای آدم‌ها به‌وجود می‌آید و به این ترتیب با داستانی چند لایه روبه‌رو می‌شویم.
وی در پاسخ به پرسش «آیا زبان گفتار کوچه و بازار توانسته تاثیر مثبتی بر اثر داشته باشد؟» گفت: صد در صد. وقتی زبان اثر به زبان مردم نزدیک‌تر باشد، مردم احساس نزدیکی بیشتری با اثر برقرار می‌کنند.
در ادامه این نشست مهرزاد دانش در پاسخ به این پرسش که «فیلم شاهین مالت تا چه حد به فضای رمان نزدیک است؟» گفت: این فیلم جزو شاهکارهای مسلم تاریخ سینما بوده و در پرونده این فیلمساز می‌درخشد. اطلاعات در فیلم و داستان به نوعی متفاوت از هم ارایه شده، اما کارگردان با کسب فهم درست از داستان، توانسته فیلمی وفادارانه تولید کند به صورتی که روح موجود در صفحات داستان حفظ شده است.
دانش ادامه داد: در این اثر داستان در دو سطح حرکت می‌کند. یکی معمایی و در پی «شاهین مالت» است و سطح دیگر شخصیتی است. در سطح دوم با کندوکاوی در زندگی، منش و شخصیت افراد و در نهایت سرانجام آن‌ها روبه‌رو می‌شویم.
این روزنامه‌نگار با بیان اینکه این فیلم در ژانر «نوآر» قرار می‌گیرد، افزود: فیلم «نوآر» از سال 1940 میلادی شکل گرفته که وام‌دار آن ادبیات سیاه بوده و از واقعیت بیرونی اجتماع تاثیر می‌گیرد و رمان‌هایی که در این فضا نوشته شدند، به رمان سیاه معروفند. در این فیلم تباهی، بزهکاری، تیره‌گی و سیاهی به فراوانی وجود دارد.
چهارشنبه ۱۹ تیر ۱۳۹۲ - ۱۱:۲۸
نظر شما