دکتر قنبری در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، از انتشار کتاب «درآمدی بر زندگی و عرفان عین‌القضات» از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی تا پایان شهریور ماه خبر داد و درباره آثار همتراز موضوعی با کتاب درآمدی بر زندگی و عرفان عین‌القضات، گفت: پیش‌تر نیز کتابی با عنوان «خاصیت آیینه‌گی» درباره عین‌القضات نوشته شده بود اما تفاوت نوشته من با آن کتاب، بررسی تحلیلی ابعاد و ویژگی‌های عرفانی، فکری و فلسفی این عارف و فیلسوف است.
قنبری با بیان اینکه در کتاب درآمدی بر زندگی و عرفان عین‌القضات، مسایلی مانند معرفت‌شناسی، خداشناسی، وجودشناسی، جهان‌شناسی، انسان‌شناسی، ارزش‌شناسی و وظیفه‌شناسی مطرح شده‌اند، گفت: این تالیف بسیاری از مسایلی را که درباره عین‌القضات محل بحث واقع شده است، به‌گونه‌ای متفاوت پاسخ می‌گوید.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی درباره شخصیت عرفانی عین‌القضات گفت: واقعیت آن است که در برخی جهان عین‌القضات همچون حلاج بوده است اما این عارف برخی مسایلی را که در آن زمان به او نسبت می‌دانند، قبول نداشت؛ از جمله اینکه می‌گفتند او به تناسخ معتقد است یا برخی می‌گفتند او به آموزه‌های اسلامی اعتقاد ندارد.
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه عین‌القضات در کتاب شکوی‌الغریب، دفاعیات خود را نسبت به این مسایل نوشته است، ادامه داد: آن‌چه در اثبات عقاید عین‌القضات حایز اهمیت است، استفاده او از قرآن در تمامی مباحث است،. در واقع، امکان ندارد که او مساله را طرح کند و استناد قرآنی برایش نیاورد.
وی گفت: عین‌القضات علاوه بر آن‌که تحلیلی متفاوت از عرفان ارایه کرد، در یک بعد نظریه‌های فلسفی را مطرح ساخت و می‌توان این ادعا را داشت که او برای نخستین‌بار جلوتر از ابن‌عربی مساله وحدت وجود را طرح کرده است.
قنبری با اشاره به سابقه نظریات فلسفی در آثار عین‌القضات گفت: عین‌القضات پیش از کتاب تمهیدان و در کتاب زبده‌الحقایق به مباحث فلسفی توجه و مسایلی مانند حدوث، قدم، علت و معلول را مطرح و انصافا مباحث قابل قبولی را ارایه کرده است.
این محقق با اشاره به اینکه عین‌القضات در کتاب زبده‌الحقایق از روش‌های فلسفی بهره جسته است، گفت: این روش را با وجود طرح برخی نظریات فلسفی در کتاب تمهیدات نمی‌بینیم و در واقع، تمهیدات مجموعه‌ای از موضوعات مختلف است.
وی گفت: کتاب تمهیدات به لحاظ نگارشی زبان و ادبیاتی قوی دارد که با روش‌های فلسفی طرح موضوع می‌کند. به عنوان مثال، در یک قسمت بحثی کاملا عقلایی را طرح می‌کند اما برای تحریک خواننده از ادبیات احساسی نیز بهره برده، واژگانی نظیر «دریغا» و «ای عزیز» را به‌کار می‌برد که از تعابیر مخصوص اوست، چنان‌چه در تمهیدات می‌گوید: «عشق فرض راه است همه‌کس را. دریغا! اگر عشق خالق نداری عشق مخلوق مهیا کن تا قدر این کلمات تو را حاصل آید.» یا در بخش دیگری عنوان می‌کند: «ای عزیز ! به خدا رسیدن فرض است و لابد هرچه به واسطه آن به خدا رسند، فرض باشد به نزدیک طالبان، عشق بنده را به خدا می‌رساند؛ پس عشق از بهر این معنی فرض راه آمد.»
وی افزود: خوانش متون عین‌القضات نشان می‌دهد که سخنان او خطابه صرف نبوده، بلکه تحلیلی را در ورای هر موضوع ارایه کرده است، به‌گونه‌ای که جملات انشایی و امری صرف را در نوشتار او نمی‌بینیم.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در پایان گفت: عین‌القضات در کتاب تمهیدات استدلال می‌کند و این‌گونه نیست که جملات کوتاه خطابی را صرفا بیان کند. او حتی خواب‌های خود را در این کتاب استدلال می‌کند.
عین القضات همدانی با نام کامل عبدالله بن محمد بن علی میانجی همدانی (همدان ۵۲۵- ۴۹۲میانه هجری قمری) حکیم، نویسنده، شاعر، مفسر قرآن، محدث و فقیهی بود که به سبب عقایدش وی را مظلومانه در سن 33 سالگی در مدرسه‌ای که در همدان به تربیت و ارشاد مریدان می‌پرداخت، به دار کشیده شدند و فردای آن شب بدن بی‌جان او را از دار پایین آوردند، پوست بدنش را کندند و سپس جسدش را در بوریایی آلوده به نفت پیچیدند و سوزاندند.
برخی می‌گویند او در زمان حیات از قتل خود به دست دشمنان و چگونگی اجرای آن باخبر بوده و یک رباعی را در این راستا سروده است، اما ذبیح‌الله صفا متذکر شده است که احتمالاً این رباعی را یکی از مریدان وی پس از مرگ او سروده، و بعدها به او نسبت داده‌اند.
کتاب درآمدی بر زندگی و عرفان عین‌القضات در 250 صفحه از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به‌زودی منتشر می‌شود.
سه‌شنبه ۱۲ شهریور ۱۳۹۲ - ۱۰:۴۴
نظر شما