ترجمههای مختلف از یک کتاب تاریخی؛ خوب یا بد/3
رضیئی: ترجمه برای سروسامان گرفتن باید متولی داشته باشد
سید حامد رضیئی، مترجم کتابهای تاریخی معتقد است آشنایی با زبان فارسی برای مخاطب و مترجم بسیار اهمیت دارد. وی میگوید: خوانندهای که زبان فارسی را بهخوبی بشناسد میتواند بهترین ترجمه را انتخاب کند و مترجمی که فارسی را خوب بداند در ترجمهاش نیاز به ویراستار پیدا نمیکند. از سوی دیگر ترجمه باید متولی داشته باشد تا سر و سامان بگیرد.-
سید حامد رضیئی، مترجم کتابهای تاریخی معتقد است اگر مخاطب با زبان فارسی آشنا باشد با دیدن متن کتاب، روانی و قابل درک بودن آن را متوجه خواهد شد و در انتخاب ترجمه بهتر موفق میشود.
مترجم کتاب «تاریخ روابط بینالملل» درباره دلیل انتشار چند ترجمه از یک کتاب توضیح داد: کتابی که ترجمه خوبی داشته باشد نیاز به ترجمه دیگری از آن نیست. نهادهایی مانند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یا کتابخانه ملی باید چنین ترجمههایی را کنترل کنند و مجوز برای ترجمه بعدی ندهند یا از مترجمی که قصد ترجمه مجدد کتابی را دارد، بخواهند دلایلش را اعلام کند و اگر دلیل مناسبی ارایه کرد، اجازه ترجمه دوباره کتاب را صادر کنند.
این مدرس دانشگاه افزود: شکی نیست سازمانی که مسوولیت این کار را برعهده دارد، باید اشراف کامل بر حوزه کتاب داشته باشد. در ایران پیش از انقلاب موسسه انتشارات فرانکلین در این حوزه وارد شده بود و بسیاری از کتابها را بهخوبی ترجمه و در اختیار علاقهمندان قرار میداد اما پس از انقلاب بخشی از آن به موسسه انتشارات امیرکبیر تبدیل شد و نهادی متولی ترجمه و ساماندهی آن نیست.
رضیئی درباره مسایلی که در ترجمه اهمیت دارند، گفت: آگاهی از مسایلی که کتاب درباره آنها اطلاع میدهد امر مهمی است. برای مثال پس از 50 سال تحصیل و تدریس، همچنین کار در سفارت ایران در فرانسه از مسایل تاریخی و سیاسی این منطقه اطلاع دارم اما این باعث نمیشود که هر کتابی را ترجمه کنم.
مترجم کتاب «گروه فکر» اظهار کرد: معمولا مترجمان از انتشار ترجمه کتابها بیاطلاع هستند اما ناشران باید در ترجمه کتابها دقت کنند و به مترجم اطلاع بدهند. مترجم نیز هنگامیکه از انتشار کتابی مطلع میشود، نباید به هر دلیلی آن را ترجمه کند. بهطور مثال پس از بازگشت از فرانسه دست به کار ترجمه کتاب «رمز داوینچی» پرفروشترین کتاب سال در آن دوره شدم اما در تماس با دوستانم اطلاع پیدا کردم دو ترجمه از آن در بازار وجود دارد، بههمین دلیل از ادامه ترجمه آن دست کشیدم.
وی با اشاره به ویژگیهای یک مترجم توضیح داد: مترجمها به دو دسته تقسیم میشوند؛ آنهایی که زبان دیگر را خوب میدانند و زبان فارسی را بهدرستی نمیشناسند؛ این دسته هنگامیکه متنی را به فارسی ترجمه میکنند، ویراستار باید آن را اصلاح کند. دسته دیگر مترجمهایی هستند که با آگاهی بالا و اشراف بر دو زبان مبدا و مقصد نیازی به ویرایش متنشان نیست. متاسفانه دانشجویان و یا افراد دیگری نیز وجود دارند که فکر میکنند با داشتن یک فرهنگ واژگان میتوانند دست به ترجمه بزنند اما ترجمه تنها لغت نیست بلکه اصطلاحات و ضربالمثلها نیز بخش مهمی از آن بهشمار میروند.
سید حامد رضیئی متولد 1316 و فارغالتحصیل از کشور فرانسه است و در دانشگاه تهران و روابط بینالملل تدریس کرده است. کتابهایی مانند «شناخت و درک مفاهیم جغرافیای سیاسی»، «جمهوری اروپا (بررسی تاریخی و جغرافیایی»، «گروه فکر»، «تاریخ روابط بینالملل» در سه جلد، «تاریخ روسیه از پطر کبیر تا امروز» و «حکومت صد روزه ناپلئون بناپارت» از آثار وی بهشمار میروند.
نظر شما