دکتر فرزاد جهان‌بین در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، با اشاره به شرایط حاکم در دوران خلافت مامون عباسی در حوزه‌های مختلف دانشی، اظهار کرد: در زمان این خلیفه عباسی برای ارتقای تمدن اسلامی گام‌هایی برداشته شد.
نویسنده کتاب «مسئولیت‌های متقابل حکومت اسلامی و مردم در نهج‌البلاغه» ادامه داد: با وجود این توجه، اما یک مشکل اساسی نیز وجود داشت، درنگاه نخست، شاید این رشد تمدن آثار مثبتی داشته باشد اما در سطح کلان، چون حکومت ارتباط خود را با امام(ع) قطع کرده‌بود، جامعه به‌سوی انحراف رفت، همان‌طور که چنین اتفاقی نیز افتاد.
جهان‌بین با اشاره به برپایی جلسات علمی از سوی مامون اظهار کرد: از جمله اقدامات و کارهای مامون، برپایی مناظرات در سطوح بالا بود. بسیاری دلیل این رویکرد او را در حسادت مامون به امام رضا(ع) می‌دانستند.
استادیار دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) افزود: دیدگاه و هدف مامون از برگزاری این مناظرات آن بود که از طریق جلسات بحث و گفت‌وگو میان اندیشمندان و امام رضا(ع) ایشان را از دیده‌ها بیندازد. او برآن بود که می‌تواند منزلت امام را بشکند. بنابراین، از بزرگان ادیان مختلف دعوت می‌کرد تا در مناظرات علمی شرکت کنند.
وی در ادامه به واکنش و رویکرد ثامن‌الحجج(ع) در مقابل برگزاری این مناظرات اشاره کرد و افزود: امام رضا(ع) در این جلسات شرکت می‌کردند و با هریک از افراد حاضر در جلسه و طرف مناظرات به استناد کتاب و عقاید آن شخص وارد بحث می‌شدند و آنان را متقاعد می‌کردند.
این محقق حوزه دین گفت: امام رضا(ع) در مناظرات خود سبک و محورهای ویژه‌ای داشتند. حضرت(ع) هرگز در میدان دادن به طرف مقابل و در جریان مناظره، حالت تهاجمی به خود نمی‌گرفتند و در آغاز پرسش نمی‌کردند، بلکه به مخالفان اجازه می‌دادند صحبت کنند.
جهان‌بین با اشاره به اصل دوم در روش مناظرات امام رضا(ع) گفت: حضرت(ع) همواره رعایت انصاف می‌کردند و از هرگونه مغالطه و بی‌حرمتی نسبت به طرف مقابل پرهیز داشتند. سومین ویژگی ایشان، استفاده از برهان‌ها و استدلالات عقلی بود که طرف مقابل نیز آن‌ها را قبول داشت.
رییس کمیته دانشگاهی کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی ادامه داد: امام رضا(ع) همچنین در روال مناظرات خود طرف را قانع می‌کردند و اغلب به‌جای آن‌که بخواهند به‌شکلی نقضی عمل کنند، استدلال‌های محکم را ارایه می کردند و تلاش برای اقناع کامل طرف داشتند.
جهان‌بین با بیان این‌که اسلام هر جا در شرایطی که مخالف داشته، رشد کرده است، تاکید کرد: این امر حکایت از بنیه قوی اسلام دارد. امام رضا(ع) وارد مناظره با یکی از رهبران یهود شدند و این فرد پس از پایان جلسه خطاب به حضرت(ع) می‌گوید اگر من رهبری یهودیان را نداشتم، به دین احمد(ص) می‌گرویدم.
وی ادامه داد: حضرت(ع) در مناظرات نیازی به پرخاشگری و تخطئه شخصی نداشتند، زیرا ایشان به مسلک خود اعتماد و احاطه کامل داشتند. بنابراین همواره خروجی جلسه به نفع اسلام رقم می‌خورد. در واقع، نتیجه چنین گفت‌وگو و بحث و تبادل نظری، چیزی است که امروز ما نیز به آن احتیاج داریم، گفتگو همراه با عقلانیت و آداب مناظره که اگر این روند در جامعه امروز استمرار یابد، بسیاری از مشکلات برطرف خواهند شد.
سه‌شنبه ۲۶ شهریور ۱۳۹۲ - ۰۹:۵۱
نظر شما