به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، شماره پنجم از دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی «تحقیقات تاریخ اجتماعی» با 6 مقاله از سوی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شد.
فواد پورآرین، پروین‌دخت اوحدی، شهرام یوسفی‌فر، حسینعلی نوذری و یعقوب خزایی در نخستین مقاله این شماره با عنوان «اعتصاب غذا: کنشی نوین در ساختار زندان مدرن (1304-1320 ش)» ایجاد کنش اعتصاب غذا در زندان را با استفاده از نظریه «ساخت‌یابی آنتونی گیدنز» بررسی و آن را مولود تحول در ساختار حقوقی و فیزیکی نهاد زندان دانسته‌اند که نتیجه کنشی سیاسی و عمدتا اشتراکی و ویژه زندانیان سیاسی است.
سید محمدرحیم ربانی‌زاده نیز در مقاله «مالیات بر بازار در دوره خلفای اسلامی» به شرایط دوره‌ای از خلافت اسلامی پرداخته که نخستین‌بار مالیات بر بازار وضع شد. در دوره پیامبر و خلفای راشدین مالیاتی بر بازار نبود، حکومت هشام‌بن عبدالملک آغازگر مالیات‌گیری از بازاریان است و این مقاله چگونگی شروع این مساله را نقد و بررسی کرده‌است.
مقاله «حوادث و بلایای طبیعی در قرون میانه تاریخ ایران» به کوشش امامعلی شعبانی و حمیده مهرعلی‌تبار حوادث و بلایای طبیعی مانند سیل، زلزله، خشکسالی، برف، سرما و توفان را در قرون سوم تا هفتم هجری‌قمری بررسی و دسته‌بندی کرده و واکنش ضعیف حکومت‌ها در پیشگیری و کاستن از قدرت تخریبی این عوامل را به خوی استبدادی، بیگانگی، ایلیاتی بودن مردم، وضع طبیعی ایران و بعد مسافت، ارتباط داده‌است.
«تاریخ صورتی؛ نگاهی به برخی موانع و ظرفیت‌ها در دانش تاریخی زنانه» به‌همت ابوالحسن فیاض‌انوش و مهدی صلاح با بررسی رابطه زن و دانش تاریخ، همچنین برشمردن عمده‌ترین موانع حضور زنان در عرصه تاریخ‌نویسی تا حد امکان گزینه‌ها و راهکارهایی را برای اعتلای دانش تاریخی از رهگذر مشارکت بیشتر زنان در فرایند تولید شناخت تاریخی ارایه کرده است.
در مقاله «بررسی ابعاد اجتماعی آیین فتوت در خراسان از قرن سوم هجری تا قرن ششم هجری» به‌قلم حمید کرمی‌پور که پژوهشی توصیفی ـ تحلیلی با روش کتابخانه‌ای به‌شمار می‌رود، پژوهشگران تلاش کرده‌اند به بررسی ابعاد مختلف فتوت در سرزمین خراسان در این سه قرن پرداخته و آغاز عصر خلافت ناصرلدین الله و کوشش وی را در شکل‌دهی به این آیین نشان دهند که از سوی دیگر با آیین تصوف درآمیخته است.
نقش‌آفرینی زنان و اثرگذاری آن‌ها در فولکلور به‌ویژه در ایام محرم و بسط آن در دوره‌های پس از ناصری از مسایل قابل توجه به‌شمار می‌رود. مقاله «نقش و جایگاه زنان در بسط فرهنگ محرم و سوگواری در عصر ناصری» پژوهشی از علیرضا واسعی و زینب اسکندری، تلاش کرده‌است نقش زنان را در برپایی چنین مراسمی و تامین هزینه‌های آن بررسی کند. همچنین برگزاری تعزیه و نذری دادن از سوی این بخش از جامعه را واکاوی شده‌است.
شماره پنجم از دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی «تحقیقات تاریخ اجتماعی» در 138 صفحه، شمارگان 500 نسخه و قیمت 12 هزار تومان از سوی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در اختیار پژوهشگران قرار گرفته است.
جمعه ۳ آبان ۱۳۹۲ - ۱۱:۴۹
نظر شما