به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نسخه خطی «المسائل الناصریات» پرسش و پاسخ شاگرد و استاد به خط «فخرالمحققین محمد حلی» اکنون در موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک در دسترس پژوهشگران نسخه‌های خطی و اندیشمندان علوم دینی قرار دارد.
نابغه‌ای که در 20 سالگی به اجتهاد دینی رسید
«محمد بن حسن بن یوسف بن مطهر حلی» ملقب به «فخرالدین» و مشهور به «فخرالمحققین» فقیه، فیلسوف، متکلم و از مجتهدان تراز نخست شیعه سال 628 قمری در حله متولد شد و سال 771 قمری در نجف درگذشت.
وی فرزند علامه حلی و استاد علامه میرحیدر آملی و شیخ شمس‌الدین محمد مکی جزینی (شهید اول) بود. محمد، علوم معقول (فلسفه، کلام، منطق، فقه، اصول و حدیث) را نزد پدر فراگرفت و به یاری نبوغ خدادادی و استعداد فراوانش، پیش از 20 سالگی به درجه اجتهاد رسید. علامه حلی در مقدمه «القواعد» از فرزندش تجلیل کرده و در پایان کتاب آرزو کرده است که پسرش پس از وی کارهای ناتمام او را به پایان برساند.
در فقه شیعه، سلسله مرجعیت و زعامت فقهی موروثی نیست و بر خلاف انتصاب ولیعهد در سلطنت پادشاهان یا تفویض مقام «قطب» به قطب بعدی در بسیاری از فرقه‌های صوفیه، فقیه شیعی باید در مسیل فقهی و حقوقی اسلام صاحب نظر باشد، قدرت استنباط از گزاره‌های اعتباری قرآن و سنت و نیز توانایی استنتاج دقیق بر مبنای شناخت درست از معارف را داشته باشد تا به مقام مرجعیت برسد. در واقع، فقهای تراز نخست از میان خود مرجع بعدی را برمی‌گزینند و شیعیان با تایید خبرگان فقیه، مرجعیت فقهی وی را می‌پذیرند.
فخرالمحققین به دلیل كرامت، لیاقت و دانش شخصی از این قاعده مستثنی بود. وی از معدود مراجع‌زادگانی است كه با صلاحیت علمی و اخلاقی پس از پدر به مرجعیت رسید.
تالیفات فخرالمحققین از معتبرترین کتاب‌های علمی شیعه به شمار می‌آیند. بیشتر این آثار شرح، حاشیه و تعلیق بر کتاب‌های علامه حلی‌اند که از میان آن‌ها می‌توان به «معراج الیقین فی شرح نهج المسترشدین»، «ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد»، «شرح مبادی الاصول» و «شرح تهذیب الاصول» اشاره کرد.
«المسائل الناصریات» یکی از آثار وی در گنجینه نسخه‌های خطی کتابخانه و موزه ملی ملک است. این اثر پرسش‌های «ناصرالدین حمزه بن حمزه بن محمد العلوی الحسینی» شاگرد «فخرالمحققین» از وی را شامل می شود که استاد زير هر پرسش، به خط خود و به اختصار پاسخ را نگاشته است.
«المسائل الناصریات» که به خط نسخ روی کاغذ دولت‌آبادی نگارش یافته است، شش برگ با تعداد سطرهای گوناگون به اندازه‌های21 و 2 سانتی‌متر در 21 و 3 سانتی‌متر است و جلد «میشن سرخ نو» دارد. این نسخه به شماره ثبت 649 در گنجینه کتابخانه و موزه ملی ملک به ثبت رسیده است.
سه‌شنبه ۲۳ مهر ۱۳۹۲ - ۱۰:۲۶
نظر شما