به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نشست «معرفی و بررسی روش‌شناسی کتاب حدیث‌الاربعاء اثر طه حسین» امروز (یکشنبه، 17 آذر) با حضور دکتر رمضان رضایی، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی، در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد. رضایی که کتاب حدیث‌الاربعاء را ترجمه کرده است، در این نشست درباره ویژگی‌هایی این اثر و نوینسده آن سخن گفت.

رمضانی در ابتدای این نشست درباره طه حسین اظهار کرد: وی 14 نوامبر سال 1889 در روستای عزبه مصر به دنیا آمد و در شش سالگی بر اثر درمان سنتی نادرست، بینایی خود را به‌طور کامل از دست داد. وی در سال 1907 با طلبه‌های دوره‌های پیشرفته شروع به علم‌آموزی و در تمام دوران دانش‌اندوزی خودش، مسیر پر فراز و نشیبی را طی کرد.
 
رضایی جنجالی بودن شخصیت طه حسین را مورد تاکید قرار داد و گفت: در هر مقطع از زندگی طه حسین یک بحث جنجالی وجود دارد که برخی از آن‌ها با میانجیگری نماینده‌های مجلس خاتمه می‌یافت. گاهی هم سمت‌هایی را به وی واگذار می‌کردند که اغلب عمر چندانی نداشتند و این موضوع نشان از صراحت لهجه و روحیه حقیقت‌جوی طه حسین داشت.
 
وی ادامه داد: طه حسین در سال 1928 به ریاست دانشکده ادبیات انتخاب و همان روز هم برکنار شد. در سال 1932 امتناع طه از پذیرفتن سمت دکترای افتخاری، منجر به بازنشستگی اجباری‌اش شد. 

به گفته عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی، طه حسین بعد از مجموعه‌ای از تحولات سیاسی در مصر به دانشگاه بازگشت و به مدت دو سال ریاست دانشکده را به عهده گرفت و مدتی هم وزیر معارف بود و در سال 1937 دار فانی را وداع گفت.
 
وی درباره آثار ادبی طه حسین گفت: وی آثار زیادی در حوزه‌های مختلف دارد که اغلب آن‌ها در زمینه ادبیات نوشته شده اند، مانند فی‌الشعرا جاهلی، المعذبون فی‌الارض و فی‌الادب جاهل. 

رضایی سپس به شیوه نگارش کتاب حدیث‌الاربعاء اشاره کرد و گفت: نگارش این کتاب از سال 1925 تا سال 1935 به‌طور پراکنده در روزنامه‌های قاهره صورت گرفت و در سال 1962 تمامی مطالب گردآوری و به کتاب تبدیل شدند.
 
وی سخنانش را با اشاره به نقل قول‌هایی از طه حسین درباره اثرش ادامه داد و افزود: طه حسین می‌گوید که «باید اعتراف کنم که در هنگام نگارش این فصل‌ها می‌دانستم که دارای نقص فراوانی است و نیاز به بازبینی و دقت دوباره دارد و اگر فرصتی دست بدهد و فراغتی پیش بیاید می‌توانم آنها را بازبینی کنم.»

رضایی با بیان این که این کتاب سه جلدی قطور نیاز به بازبینی و شرح دارد تا زوایای بسیاری از مطالب روشن شود، گفت: طه حسین از مفاهیم مختص به خود استفاده کرده است. وی با انتخاب کلمات اربعاء یا حدیث، خودش را به عنوان قصه‌گو فرض نمی‌کند. او بیشتر تاکیدش بر حدیث است و اعتقاد دارد که اگر حدیث را به صورت حرف زدن یا گفت‌و‌گو ترجمه کنیم به این معنی است که ما به یک طرف دیگر هم برای گفت‌وگو نیاز داریم ،یعنی  متکلم وحده نیستیم و این همان نقطه ثقل اثر طه است که دایماً با مخاطب خود در طول کتاب گفت‌وگو می‌کند.
 
وی کلمه حدیث در کتاب «حدیث‌الاربعاء» را به معنای سخن‌گویی دو طرفه با بسامد بالایی در آثار طه حسین دانست و گفت: این واژه(حدیث) در آثار طه حسین از بسامد بالایی برخوردار است و زیاد تکرار می‌شود. پس این نام به‌صورت تصادفی انتخاب نشده است. این دقت در انتخاب در آثار دیگر طه حسین هم مشهود است، مانند حدیث‌الاحد یعنی سخنان روز یکشنبه که درباره ادبیات غرب و به ویژه ادبیات فرانسه است نیز دیده می‌شود.
 
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی ادامه داد: طه حسین در طول حیاتش تحت تاثیر مکاتب یا شخصیت‌هایی بوده ولی نکته قابل تامل این است که این یک تاثیرپذیری صرف نبوده و طه خودش را تربیت کرده و یافته‌هایش را بومی‌سازی کرده است. همچنین ایده‌هایی را به تاثرات خود افزوده است و آن‌ها را در آثارش به طور هوشمندانه‌ای مطرح می‌کند.
 
رضایی درباره شیوه خطاب طه حسین در کتاب «حدیث‌الاربعاء» بیان کرد: روش او در کتاب‌های نقدی به ویژه در حدیث‌الاربعاء، روش گفت‌وگو محور است در این روش به ناچار از متکلم و مخاطب استفاده می‌شود تا مولف احساس خود را نسبت به آن اثر به گوش خواننده برساند. این روش همچنین بین خواننده و اثر ادبی رابطه عاطفی برقرار می‌کند.

کتاب «حدیث‌الاربعاء» اثر «طه حسین» به زودی با ترجمه رمضان رضایی از سوی پژوهشگاه علوم انسانی منتشر خواهد شد.