به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، اسحاق صلاحی در این همایش که به مناسبت هفتمین سالگرد رحلت سیدصفی‌الدین اردبیلی امروز (16دیماه) در کتابخانه ملی ایران آغاز شده است، اظهار کرد: سال 650 هجری قمری کودکی به عرصه وجود پا گذاشت که بعدها شیخ صفی‌الدین اردبیلی نامیده شد و به حق یک عارف مجاهد بود. او در سال‌های 700 تا 735 هجری قمری مجاهدت‌های بسیاری را در راه اعتلای دین انجام داد. البته در دوره تاریخی که شیخ صفی‌الدین اردبیلی زندگی می‌کرد، ابهاماتی وجود داشت که از برکات برگزاری این همایش نقد و نظر و روشن شدن این ابهامات است.

وی با بیان این‌که شیخ صفی‌الدین اردبیلی شاگرد شیخ زاهد گیلانی بود، ادامه داد: وی با توجه به درآمدش از حوزه کشاورزی، از نظر مالی بی‌نیاز بود و در کنار علمای و بزرگان دین روزه‌داری و شب‌زنده‌داری می‌کرد و پناهگاهی برای مستعضفین بود.

رییس کتابخانه ملی با اشاره به شرایط تاریخی دوره صفویه اظهار کرد: در این دوره ایران صدمات بسیاری از حکومت‌های پیشین دیده بود و مغولان برای آن تاخته بودند. در چنین وضعی بود که شیخ صفی‌الدین اردبیلی با تفکر شیعی علوی ظهور پیدا کرد و به نوعی تفکر عامه اسلام را که در سراسر ایران رواج داشت، کنار زد.

صلاحی تاکید کرد: شیخ صفی‌الدین اردبیلی در زمانی ظهور پیدا کرد که هیچ اندیشه سیاسی و مکتب دینی پاسخگوی نیازهای جامعه آن روز نبود و تفکر شیعی او پشتوانه حکومت شد. 

وی در بخش دیگری از سخنانش به بیانات رهبر معظم انقلاب درباره شیخ‌ صفی‌الدین اردبیلی اشاره کرد و گرفت: رهبر معظم انقلاب می‌گویند که شیخ صفی‌الدین اردبیلی موجب عزت و عظمت ایران شد و مجاهدت‌های این خاندان عارف موجب شد تا ایران به عنوان یک کشور مقتدر و سربلند معرفی شود. ایشان همچنین می‌فرمایند که «او یک عالم، یک مفسر و یک محدث است» چراکه شیخ صفی‌الدین اردبیلی تنها به چله‌نشینی و ذکر اکتفا نکرد و عرفان نظری و عملی را با یکدیگر جمع کرد.

وی یادآور شد: امروز باید در دانشگاه‌ها به سوالاتی مانند این‌که چگونه اندیشه دینی این‌چنینی می‌تواند بر مسند حکومت بنشیند، پاسخ داده شود.

در ادامه گشایش این همایش آیت‌الله اراکی، دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، با اشاره به آیاتی از سوره احزاب گفت: پایه‌های ناب عرفان اصیل اسلامی در این سوره پایه‌گذاری شده است.

وی با بیان این‌که «یکی از برجسته‌ترین افرادی که عرفان ناب اسلامی را ترویج داد شیخ صفی‌الدین اردبیلی بود» ادامه داد: فقه ناب و عرفان ناب، دو چهره یک حقیقت‌اند و عرفان اسلامی از فقاهت جدایی‌ناپذیر است و عارفان ناب در طول تاریخ فقهای ناب بوده‌اند و فقهای ناب عارفان ناب در طول تاریخ محسوب می‌شوند.

آیت‌الله اراکی در بخش دیگری از سخنانش به آیه‌ای دیگری از قرآن که چکیده معارف ناب الهی در آن خلاصه شده است، اشاره کرد و گفت: در این آیه بیان می‌شود که «اگر عشق الهی در دل شما جا دارد از رسول خدا پیروی کنید که معشوق خداوند شوید» همچنین خداوند رحمان در بخشی از آیه‌ 54 سوره مائده می‌فرمایند: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید هرکس به خدا پشت کند در آینده خداوند قومی را جایگزین آن می‌کند که خدا آن‌ها را دوست دارد و آن‌ها نیز خداوند را دوست می‌دارند.» در تفسیر این آیه گفته شده که مراد از قوم جایگزین، ایرانیان است. همچنین در آیاتی دیگری مانند آیه سه سوره جمعه و آیه پایانی سوره محمد(ص) آیاتی مشابهی آورده شده‌اند که به محبت ایرانیان به خداوند و اهل‌بیت(ع) اشاره می‌کنند.

به گفته آیت‌الله اراکی، عرفان حقیقی عشق متقابل است که با ذکر خداوند آغاز می‌شود و تداومش با وصل است.

وی در تشریح این موضوع عنوان کرد: در قرآن کریم از دو مقوله وصل و صلوات یاد می‌شود. وصل از سوی عبد است و صلوات وصل از سوی خداست. در چندین آیه از قرآن کریم بیان شده که صلوات رحمت الهی است که از سوی خداوند نازل می‌شود. بنابراین وصل سیر و سلوک عبد به سوی خداوند و صلوات نزول رحمت الهی است.

در بخش دیگری از این مراسم سیدسلمان صفوی، دبیر علمی همایش، گزارشی را از روند برگزاری این همایش ارایه کرد و افزود: سال گذشته در آستانه ورود به هفتصدمین سالگرد رحلت شیخ صفی‌الدین اردبیلی در سفر به این استان و دیدار با حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسن عاملی، امام جمعه استان، ضرورت برگزاری این همایش تصویب شد.

وی ادامه داد: پس از اعلام فراخوان مقالات، دبیرخانه دایمی همایش در کتابخانه ملی ایران افتتاح شد و سایت رسمی شیخ صفی‌الدین اردبیلی آغاز به کار کرد.
 
به گفته صفوی، 42 چکیده مقاله به دبیرخانه این همایش رسیدند که از این تعداد 38 مقاله در داوری علمی پذیرفته و در نهایت، 22 مقاله در این همایش ارایه شدند.

وی ادامه داد: این مقالات به زبان‌های فارسی، انگلیسی و عربی نوشته شده‌اند و کشورهایی مانند ایران، بریتانیا و ترکیه در این همایش همکاری داشته‌اند.

صفوی با اشاره به رونمایی از سه کتاب درباره شیخ‌ صفی‌الدین اردبیلی گفت: در ادامه این همایش دو کتاب «چکیده مقالات نخستین همایش علمی و بین‌المللی شیخ صفی‌الدین اردبیلی» و «عرفان ثقلین» به کوشش سلمان صفوی و کتاب «تجلی هنر عرفانی در بقعه شیخ‌ صفی‌الدین اردبیلی» نوشته دکتر حسن یوسفی و ملکه گلمغانی‌اصل رونمایی می‌شوند و همچنین شش نشست تخصصی تا بعدازظهر امروز(دوشنبه) در کتابخانه ملی برگزار خواهند شد.

رییس مرکز تحقیقات و مطالعات شیخ صفی‌الدین اردبیلی همچنین با اشاره به دستاوردهای دیگر برگزاری این همایش افزود: کشف باستان‌شناسی سنگ سیادت صفویه، کشف سند مکتوب سند سیادت صفویه و ترجمه و شرح نهج‌البلاغه به قلم الهی اردبیلی، از دیگر دستاوردهای این همایش محسوب می‌شوند.

وی ادامه داد: کتاب ترجمه و شرح و نهج‌البلاغه که نخستین ترجمه و شرح نهج‌البلاغه است، به قلم منوچهر صدوقی سها از سوی کتابخانه ملی ایران در سال آینده منتشر خواهد شد.

به گفته وی، دانشگاه‌های کشورهای دیگر مانند آمریکا، بریتانیا و مصر در برگزاری این همایش شرکت داشته‌اند و یکی از خصوصیات این همایش، پیوند نسل قدیم و جدید پژوهشگران عرفان و تصوف اسلامی است.

صفوی در بخش دیگری از سخنانش چکیده‌ای از مقاله خودش را با عنوان «تحلیل روشی دیدگاه مقام معظم رهبری درباره شیخ صفی‌الدین اردبیلی» ارایه کرد و گفت: من در این مقاله با تکیه بر روش مطالعه تطبیقی، تحلیل محتوا و ... دیدگاه‌های مقام معظم رهبری را درباره شیخ‌ صفی‌الدین اردبیلی تبیین کرده‌ام.

وی ادامه داد: شیخ صفی‌الدین اردبیلی در دوره‌ای ظهور پیدا کرد که بزرگانی مانند علامه حلی، ابن‌طاووس و ابن‌فهد حلی زندگی می‌کردند. بنابراین در این دوره اسلام در اوج شکوفایی بوده است.

دبیر علمی همایش با اشاره به برخی دیگر از بیانات مقام معظم رهبری درباره این عارف بزرگ افزود: شیخ صفی‌الدین اردبیلی طریقت، شریعت و حقیقت را با یکدیگر جمع کرد و بقعه او جمع بین معنویت، سیاست و هنر است.

وی یادآور شد: منظومه فکری و عملی شیخ صفی‌الدین اردبیلی پشتوانه حکومت صفوی بوده، چرا که وی عرفان اصیل اسلامی را که برگرفته از اهل‌بیت (ع) است، ترویج کرد.

در پایان این بخش از مراسم، از دو کتاب «چکیده مقالات نخستین همایش علمی و بین‌المللی شیخ صفی‌الدین اردبیلی» و «عرفان ثقلین» به کوشش سلمان صفوی و کتاب «تجلی هنر عرفانی در بقعه شیخ‌ صفی‌الدین اردبیلی» نوشته دکتر حسن یوسفی و ملکه گلمغانی اصل رونمایی شد.

نخستین همایش علمی بین‌المللی شیخ صفی‌الدین اردبیلی تا ساعت 19 با برگزاری نشست‌های تخصصی در کتابخانه ملی ایران ادامه خواهد داشت.