خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) ـ محمد آسیابانی: به‌تازگي کتاب «شعریت هیدگری ما» نوشته ابوذر کردی منتشر شد. اهمیت این کتاب به دلیل طرح نام دوباره «مارتین هیدگر» فیلسوف شهیر آلمانی و سیداحمد فردید، هم‌سخن هیدگر ــ به قول خود و پیروانش ــ و نخستین شارح تفکرات او در ایران در كنار شعر است. به مناسبت انتشار این کتاب گفت‌وگوی کوتاهی با نویسنده آن داشته‌ایم. 

در طول تاریخ فلسفه بسیاری از فیلسوفان و متفکران مباحثی درباره چیستی و کیفیت شعر و بعضا خود نیز دستی در شعر داشته‌اند. آیا محتوای «شعریت هیدگری ما» نیز در راستای این جریان قرار دارد؟ 
در واقع این کتاب درباره حلقه مفقوده‌ای به نام «فلسفه در ادبیات ایران» است. از 70 سال پیش به این سو ــ یعنی از زمان ورود علوم انسانی مدرن به کشور ما ــ کمتر به سمت مباحث فلسفی در ادبیات رفته‌ایم. البته شاید این مساله ارتباطی به دوجبهه‌ای بودن آن نیز داشته باشد؛ به‌عبارتی کسی که می‌خواهد به سمت پژوهش در این حوزه برود، باید هم فلسفه بداند و هم با شعر مدرن ایران آشنا باشد. متاسفانه در دوران معاصر ــ یعنی از زمان شکل‌گیری و رواج شعر مدرن در ایران ــ اکثر شعرا از فلسفه و اکثر فلاسفه از شعر مدرن جدا بوده‌اند. 

هیدگر در این پژوهش چه جایگاهی دارد؟
مبنای مساله‌ای که من طرح کردم، تفکرات مارتین هیدگر است. به‌نحوی سعی کردم فلسفه هیدگر و دیدگاه‌هایش درباره شعر را در شعر شاعران مدرن ایرانی چون احمد شاملو، نیما یوشیج، مهدی اخوان ثالث، سهراب سپهری و فروغ فرخزاد نشانه‌یابی کنم. همچنین شعر کلاسیک را نیز از یاد نبردم و اشعار حافظ را نیز در این موضوع مورد بحث قرار داده‌ام. همان‌طور که می‌دانید هیدگر به اشعار «یوهان کریستین فریدریش هولدرلین» شاعر قرن نوزدهمی آلمان، علاقه بسیار داشت و از او با عنوان شاعرِ شاعران یاد می‌کرد. هیدگر دیدگاه‌هایی درباره شعر داشت و بر مبنای آن‌ها نیز شعر هولدرلین را بررسی می‌کرد. هدف من در این کتاب این بود که نشان دهم، همان تفکرات هیدگر در شعر شاعران ایرانی نیز قابل بازخوانی است. البته در ادامه سعی کردم به نقد تفکرات هیدگر هم بپردازم. یعنی در واقع بخش نقد کتاب، نقدی بر نقدهای هیدگر از هولدرلین است. 

در فصل دوم کتاب واژه‌ای به نام «مازندرانیت» طرح شده است. با توجه به عنوان این فصل یعنی «یونانیت غرب و مازندرانیت ما» گویا این واژه در مقابل یونانیت است. معنای مازندرانیت چیست و اصولا چرا مازندران در مقابل یونان مطرح شده است؟
من مطالعات و پژوهش‌های زیادی درباره شعر نیما یوشیج داشتم که در این کتاب و تالیفات دیگر بخشی از این پژوهش‌ها عیان شده است. من در این مطالعات به دنبال مفهومی بودم که بر اساس آن بتوانم ــ بدون قومیت‌گرایی و تفکیک شعرا به قومیت‌های مختلف ــ شاعران را در یک‌ جا گرد هم بیاورم که در این زمینه به مفهوم «مازندرانیت» رسیدم. هیدگر ذات و خاستگاه شعریت غرب را در یونان باستان جست‌وجو می‌کرد. من در مقابل این واژه، مفهوم «مازندرانیت» را مطرح کردم و این را مدیون نیما یوشیج هستم. نیما یوشیج «ولینعمت» شعر مدرن فارسی است و تنها جایی است که می‌توان تمام شعرا را بدون توجه به مقوله قومیت در کنارش مطرح کرد. 

تفکر سیداحمد فردید چه جایگاهی در مفاهیم مطرح‌شده در کتاب داشته است؟
من در این کتاب به هیچ عنوان نخواستم دفاعی از تفکر فردیدی بکنم. به‌هر حال فردید نخستین شارح تفکر هیدگر در ایران است و قاعدتا در مباحثات درباره فلسفه هیدگر نام او هم مطرح می‌شود اما من تنها از 20 درصد تفکر فردید استفاده کردم؛ یعنی به طور مشخص مواردی که فردید از منظر ادبیات به پرسشگری پرداخته و به سراغ شاعرانی چون حافظ، جامی و... رفته، در این کتاب مطرح شده‌اند. 

شما اهل مازندران هستید؟
خیر. 

«شعریت هیدگری ما» را نشر پرسش با شمارگان هزار نسخه در 248 صفحه به بهای 12 هزار تومان در فروردین گذشته (1393) روانه بازار نشر کرده است.
 
نشر پرسش بیشتر منابع مربوط به فلسفه هیدگر را به ترجمه و نشر سپرده است. این ناشر همچنین مجموعه‌ای به نام «فردیدیه» را نیز منتشر می‌کند.

ابوذر کردی ترجمه مجموعه شعرهایی از جوزپه اونگرتی و اوجنو مونتاله ــ شاعران معاصر ایتالیایی ــ را نیز در نوبت نشر دارد.