خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- میرجلال‌الدین کزازی: حافظ یکی از چند سخنور بزرگ ایرانی است که آوازه‌ای جهانی یافت. پیداست آن‌چه حافظ را به این پایگاه بلند در ایران و جهان رساند، غزل‌های ژرف و شاهوار یا به گفته‌ای دیگر غزل‌های حافظانه‌اش است.

منظور من از غزل‌های حافظانه، آن غزل‌های دیوان اوست که بیشترین نمود و برترین کارکرد، اصول فسانه‌رنگ شعر او را آشکار می‌کند. همه می‌دانیم که غزل‌ها در دیوان حافظ یک دست و هم‌طراز و در یک پایه و مایه نیستند. در دیوان او غزل‌هایی را هم می‌توان یافت که غزل‌هایی میانین‌اند که به هیچ روی با آن غزل‌های حافظانه در یک ترازو نیستند.

این غزل‌ها که نمود و نشان حافظ را در آن‌ها نمی‌بینیم یا کمتر می‌بینیم پاره‌ای از پژوهندگان را واداشته است که آن‌ها را از سخنوری دیگر مانند حافظ ابرو بدانند. اما این غزل‌ها چه در روزگاری که هنوز به فرازنای سخنوری و شگفتی‌آفرینی نرسیده بود، سروده حافظ باشد یا از دیگران، آنچه حافظ را حافظ کرده و به پایگاه بلند رسانده و بر ستیغ سخن پارسی نشانده و در شمار یکی از نام‌آورترین سخنوران جهان درآورده، غزل‌های حافظانه اوست.

هر کدام از این غزل‌ها چنان شگرف است و شگفت، چنان سخته است و ستوار و چنان شورانگیز و شررخیز، و چنان فسون‌بار و جاودانه است که نام حافظ را در جهان ادب جاودانه کرده است. هر کدام از این غزل‌ها به دیوانی ستبر از سروده‌های دیگران می‌ارزد. کارسازی و اثرگذاری شعر حافظ چنان است که دیوان او را به مرز کتابی مینوی فرا برده‌اند.

از همین روست که ایرانیان با دیوان خواجه بزرگ فال می‌‌زنند و رأی. هر زمان در کاری درمی‌مانند یا گمان‌مند و دو دل‌اند از خواجه یاری می‌جویند. نکته شگفتی‌آور و رازآلود در این کار و ساز در پیوند دوست‌داران حافظ با دیوان او این است که بیشینه آنان پاسخ خود را به شایستگی می‌ستانند. حافظ گره از کار فروبسته بسیاری‌شان می‌گشاید.

چنین پدیده‌ای(فال زدن با شاهکاری ادبی) تا آن‌جا که من می‌دانم در جهان بی‌همتاست و تنها ایرانیان‌اند که با دیوانی بسیار ارجمند و گرامی و گران‌مایه که دیوان حافظ است، فال می‌زنند. حافظ یکی از چند سخنور بزرگ ایرانی است که آوازه‌ای جهانی یافته است و سروده‌های او در روند‌های ادبی جهان کارگر افتاده است.

برترین برهان، نیکوترین نشانه از این پردامنگی در شعر حافظ که از مرزهای ایران درگذشته، اثری است که غزل‌های او در بزرگ‌ترین سخنور آلمانی «گوته» نهاده است. گوته چنان شیفته حافظ شده بود که دیوانی را در ستایش حافظ سرود، دیوانی که «خاورانه» نامیده می‌شود و سرشار از تأثیرهایی است که از حافظ گرفته است.