به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) «ممیزی کتاب سیاست‌ها و راهکارها» یکی از اقدامات پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، که در قالب یک گزارش فرهنگی به چاپ رسیده است.

این گزارش فرهگی از سوی لیلاباقری و با نظارت علمی سید‌مجتبی رضوی طوسی به انجام رسیده است. نویسنده پس از ارائه مقدمه به پیامدها و آثار ممیزی کتاب پرداخته و در ادامه  پیشنهادهای اصلاح ممیزی در منابع بررسی شده است.

در بخشی از این کتاب آمده است:« در حال حاضر اصلی‌ترین چالش حوزه نشر، نبود توافق در حوزه ممیزی است که همواه موافقان و مخالفانی به همراه داشته است. ارائه مدلی کلی که مورد توافق نسبی نویسندگان و ناشران و در مجموع مخالفان و موافقان باشد، ضرورت دارد، چرا که نبود همین مدل باعث شده ممیزی در دولت به چالش تبدیل شود. اصل 24 قانون اساسی می‌گوید: نشریات و مطبوعات در بیان مطالب آزادند، مگر آنکه مخلّ به مبانی اسلام یا حقوق عمومی باشند.
تفصیل آن را قانون معنی می‌کند.» این قانون به دلیل روشن نبودن خطوط قرمز و نقص‌هایی که دارد، تا کنون نتوانسته مشکل ممیزی را حل کند.»

باقری در این گزارش که برگرفته از مطالعه علمی – مروری در منابع علمی داخلی در حوزه «ممیزی کتاب» است به بررسی پیامدها و آثار ممیزی کتاب و پیشنهادهای اصلاح ممیزی پرداخته است.

نویسنده این کتاب در مقدمه کتاب خود به بیان دیدگاه سه گروه موافقان، مخالفان و بینابینی درباره ممیزی کتاب پرداخته  و نوشته است:« گروه اول، موافقان ممیزی که با تکیه بر حرمت کتاب‌های ضاله در مبانی فقه شیعه، اصل 24 قانون اساسی را با تاکید بر عبارت « عدم اخلال در مبانی اسلام» مطمح نظر قرار داده و بر اجرای مصوبات ممیزی کتاب شورای انقلاب فرهنگی تاکید دارد.

گروه دوم، مخالفان ممیزی هستند که با محوری دانستن «آزادی نشر مطالب» در اصل 24 قانون اساسی، معتقدند ممیزی با این انواع از آزادی در تعارض است. افزایش اشتیاق به پی‌جویی و مطالعه آثارممنوعه، مغایرت ممیزی با سنت‌زدایی فکری، غالب شدن تدریجی نظام کنترل بیرونی بر نظام کنترل تربیت درونی، وجود برخی کاستی‌ها و ابهام‌ها در مقام اجرای این سیاست را می‌توان به‌عنوان دلایل دیگر مخالفان با ممیزی کتاب برشمرد.»

باقری، در معرفی گروه سوم که گروهی بینابینی هستند نوشته است: «این گروه دارای دیدگاه ترکیبی است. اعتقاد دارند ممیزی قبل از چاپ می‌تواند حذف شده و به شکل و شیوه دیگری اعمال شود که از میان این گروه می‌توان به علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اشاره کرد.»

باقری در بخش دوم به پیامدها و آثار ممیزی کتاب پرداخته است و پیامدهای مثبت و منفی را برای خوانندگان تشریح کرده است.

وی در تشریح پیامدها و آثار مثبت ممیزی کتاب معتقد است: ممیزی از وقوع جرم در سه زمینه جلوگیری می‌کند که عبارت است از 1. از مبانی و مقدمات اسلام و سایر ادیان الهی، 2. مبانی و مصالح نظام جمهوری اسلامی ایران و منافع و مصالح ملی و 3. نشر آثار مخل عفت و اخلاق عمومی.
انتشار کتاب‌های ممنوعه از طریق اینترنت یا چاپ در دیگر کشورها ، ازمیان رفتن و یا کمرنگ شدن تمایز‌های فرهنگی یکی دیگر از پیامدهای منفی ممیزی است، از جمله پیامدهای منفی ممیزی کتاب در این گزارش فرهنگی است.

تاثیرات اقتصادی و تاثیر سیاسی و اجتماعی از دیگر مباحث مطرح شده دراین کتاب است.
نویسنده در ادامه این کتاب پیشنهادهایی نیز برای اصلاح ممیزی در تعیین شاخص‌ها برای وحدت رویه و فهرست کردن خلاها و مشکلاتی که در گذشته وجود داشته، از جمله اقدام‌های ضروری از سوی هیات نظارت کتاب است تا براساس آن در جاهایی که قانون نظارت بر کتاب‌ها نیاز به اصلاحات دارد، عمل کنیم (جنتی: نک: خبرگزاری کتاب ایران، 1393). تدوین سندی که خطوط قرمز و مبانی ممیزی کتاب را تشریح کرده باشد و مانع از سلیقه‌ای عمل کردن ناشران شود(جواهری، نک: خبرگزاری کتاب ایران، 1393).»

نویسنده در بخش پایانی به تقویت نیروها و سرمایه انسانی حوزه نشر نیز پرداخته و معتقد است:« طراحی دوره‌های پودمانی و آموزشی برای ناشران، افزایش نیروهای فنی – تخصصی در نشر کتاب، قلّت بنیه فرهنگی و بضاعت علمی – تخصصی بسیاری از ناشران، آگاهی کم آنان ازاوضاع و احوال جهانی و تجربه‌های ناشران در دیگر کشورها می‌تواند در تقویت نیروهای فعال در حوزه نشر مؤثر باشد.»

«ممیزی کتاب؛ سیاست‌ها و راهکارها»، در قالب گزارش فرهنگی در 27 صفحه از سوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شده است.