به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، تحقیق و پژوهش در حوزه تاریخ امویان و عباسیان به‌عنوان دو دولت مهم در تاریخ اسلام از اهمیت بسیاری برخوردار است، به ویژه موضوع فرایند مشروعیت دینی و معیارهای مقبولیت سیاسی این دولت‌ها که می‌توان در شناخت جایگاه آن دولت‌ها نزد مردم و جامعه آگاهی‌بخش باشد.
دکتر حسین اشرفی با توجه به اهمیت این موضوع در کتاب «فرایند مقبولیت سیاسی و مشروعیت دینی در دولت اموی و عباسی» در قالب پنج فصل با عنوان‌های «کلیات»، «فرایند مقبولیت سیاسی و مشروعت دینی در دولت اموی»، «فرایند مقبولیت سیاسی و مشروعیت دینی در دولت عباسی»، «مقایسه مقبولیت سیاسی و مشروعیت دینی دو دولت» و «ارزیابی مبانی مقبولیت سیاسی و مشروعیت دینی دو دولت با آموزه‌های اسلامی» این فرایند را تبیین کرده است.
نویسنده در فصل نخست به کلیات بحث و تعاریف و مفاهیم کلیدی و معرفی منابع مرتبط با این موضوع پرداخته و در فصل‌های دوم و سوم به این موضوع اشاره کرده که امویان و عباسیان برای کسب مشروعیت دینی و مقبولیت سیاسی فرایند بسیار طولانی و پیچیده‌ای را پشت‌سر گذاشته‌اند. فصل چهارم به بررسی تطبیقی مبانی مشترک مشروعیت و مقبولیت امویان و عباسیان اختصاص داشته و در ادامه مبانی مختص امویان (عصبیت عربی) و عباسیان (وراثت) بررسی شده است. فصل پنجم کتاب نیز به ارزیابی مبانی مشروعیت و مقبولیت امویان و عباسیان براساس آموزه‌ها و قوانین و ضوابط اسلامی پرداخته است.
در صفحه 78 در تبیین «اقدامات سلبی امویان برای ایجاد مشروعیت» آمده است: «امویان خود را رقبای اصلی بنی‌هاشم دانسته و حضور دو خلیفه اول و دوم در خلافت را - هرچند به آنان خدمات مهم و فراوانی نمودند - نامربوط و دور از انتظار می‌پنداشتند. از فضای ایجاد شده توسط بنی تَیم و بنی عَدی حداکثر استفاده را بردند. آنان برای پیشبرد اهداف و خواسته‌های خود دو مانع بزرگ و مهم پیش‌روی خود داشتند. الف) وجود اسلام و قرآن را مخل مشروعیت خود دانسته، زیرا نمی‌توانستند در میان مسلمانانی که این مبانی را شناخته و به آن پایبند بودند، مقبولیت کسب نمایند. ب) وجود امیرالمومنین علی بن ابیطالب (ع) و فرزندان وی به‌عنوان اهل‌بیت پیامبر (ص) که مانع بزرگی برای رسیدن ایشان به قدرت و سلطنت بودند. پس بایستی برای این دو مانع بزرگ چاره‌ای می‌اندیشیدند. بنابراین امویان به‌عنوان چاره‌اندیشی درباره این دو مانع یعنی قرآن و عترت و در راستای ایجاد مشروعیت و مقبولیت خود در جامعه اسلامی، اقدامات سلبی مهمی انجام دادند.»
درباره موضوع «ریاکاری و تظاهر به عقاید و اخلاق اسلامی» از سوی خلفای عباسی در صفحه 220 کتاب می‌خوانیم: «خلفای عباسی که در زندگی خصوصی خود اهل فساد و رذالت بودند، در اجتماع و بین مردم با ریاکاری تمام تلاش می‌نمودند تا با تظاهر به اعتقادات و اخلاقیات اسلامی، خود را به‌عنوان خاندان پیامبر (ص)، افرادی معتقد و سالم معرفی نموده و با تظاهر به دینداری حکومت خود را مشروع و مقبول جلوه دهند.... غالب خلفای عباسی در دوره اول با تمام جنایات و مفاسدی که داشتند، اما تلاش می‌نمودند تا ظاهری دینی از خود بروز داده و با این‌کار، مشروعیت حکومت خود را در بین طبقات مختلف جامعه حفظ نمایند.»
نخستین چاپ کتاب «فرایند مقبولیت سیاسی و مشروعیت دینی در دولت اموی و عباسی» در 416 صفحه با شمارگان یک‌هزار نسخه به بهای 18 هزار تومان از سوی انتشارات دارالتفسیر منتشر شده است.
چهارشنبه ۲۸ تیر ۱۳۹۶ - ۰۹:۳۸
نظر شما