زهرا زواریان، نویسنده و منتقد ادبی در نشست رمان خاتم، تاکید کرد: احساس میکنم ما خیلی سهلانگارانه به موضوع رمان دینی نگاه میکنیم. پیامبر (ص) یک شخصیت تاریخی بوده که ما امروز با فاصله 14 قرن میخواهیم شخصیت ایشان را به شکل و زبان امروزی در داستان و رمان مطرح و شخصیت ماندگاری از حضرت خاتم (ص) ارائه دهیم.
وی ادامه داد: زمانی به این نتیجه رسیدیم که دیگر بیان مستقیم کارساز نیست و گوش شنوایی برای انتقال مستقیم پیامهای دینی وجود ندارد و زمان آن گذشته است. به گمانم این دوره همزمان با پایان جنگ بود و یک ضرورت، نیاز و درد و سوز درونی ما را به سمت داستاننویسی کشاند، چراکه بهنظر میآمد باید از ابزار و قالبهای جدید برای ابلاغ و انتقال پیامهای دینی استفاده کنیم. وقتی مدرسه را ترک کردم و به این نیت وارد حوزه داستان و دنیای جدیدی شدم، دیدم این دنیا اقتضائات خود را دارد و آنقدر پهناور و گسترده بود که حضور و پیشرفت در آن فضا و اینکه چطور باید مفاهیم معنوی را بیان کرد، در سالهای اول بسیار سخت بود.
نویسنده رمان «مریم» با اشاره به تاثیر سلوک در خلق آثار دینی، اظهار کرد: وقتی درباره جشنواره خاتم با برخی دوستان نویسنده صحبت میکنم، اظهار میکنند که این جشنواره قدمهای نخست را برمیدارد و در ابتدای راه است. در سالهای پس از جنگ که شهید آوینی در این حوزه فعال بودند و یا در مجلات رشد در حضور سید مهدی شجاعی بودیم، دغدغه جدی ما این بود که چگونه میتوان مفاهیم دینی، معنویت و پیامهای آسمانی را به بچهها القا کرد. تلاشهای زیادی بهصورت فردی و گروهی انجام شد که چگونه میتوان این مباحث را وارد داستان کرد. به مرور فهمیدیم که داستان ظرفی نیست که بخواهیم مظروفی را در آن بریزیم. من شخصا به این اشتباه پی بردم که هنر ابزار نیست و فهم این مساله تازه آغاز مشکل بود. متاسفانه یکی از اشتباهات ما پس از انقلاب این بوده که گمان کردیم هنر ابزار است و ما میتوانیم مظروف دین را در آن بریزیم و داستان، شعر یا فیلم دینی را خلق کنیم.
زواریان همچنین افزود: برای اینکه جواب پرسشهای خودم را پیدا کنم، ناگزیر شدم مدتی از مجموعهها و فعالیتها فاصله بگیرم تا بیشتر فکر کنم و بیشتر بیاندیشم. یک هنرمند با سلوک باید آنقدر دین در او درونی شود و آنقدر هنر با وجودش با هنر آمیخته شود که در یک وحدت درونی بتواند اثری را خلق کند. احساس میکنم ما خیلی سهلانگارانه به موضوع رمان دینی نگاه میکنیم. پیامبر (ص) یک شخصیت تاریخی بوده که ما امروز با فاصله 14 قرن میخواهیم شخصیت ایشان را به شکل و زبان امروزی در داستان و رمان مطرح و شخصیت ماندگاری از حضرت خاتم (ص) ارائه دهیم. آیا پیامبر (ص) یک شخصیت و وجود تاریخی است یا فراتاریخی. اینها پرسشهای مهمی است و فکر میکنم برای رسیدن به پاسخ این پرسشها تصمیم گرفتم که بنویسم.
این منتقد ادبی، گفت: درباره شخصیت معصومین (ع) خیلی کم کار کردهام و اقرار میکنم که کار بسیار سختی است، چراکه باید بتوانم با فردی که میخواهم درباره او بنویسم، نسبتی برقرار کنم. اینطور نیست که بی مقدمه قلم به دست بگیرم و بتوانم اثر خوبی را بهجا بگذارم. البته خیلیها مینویسند و متاسفانه ما در این سالها، آثار و داستانهای زیادی داشتیم که خلق شدند ولی نه تنها تاثیر مثبتی نداشتند، بلکه به ضد خودشان تبدیل شده و تاثیرات منفی آن را در جامعه میبینیم.
نویسنده کتاب «خاتون عشق» ادامه داد: من فکر میکنم ما هنرمندان البته اگر بتوان اسممان را هنرمند گذاشت، اگر بخواهیم کاری در این حوزه انجام دهیم، کاری بس دشوار و راهی بس ناهموار پیشرو داریم. موضوع کمی سختتر از آن چیزی است که ما فکر میکنیم. اینکه بخواهیم درباره پیامبر (ص) بنویسیم و نتوانیم نسبتی را به لحاظ روحی، زیستی، فکری و ایمانی با ایشان برقرار کنیم. حتی برخی از ما پیامبر (ص) را یک «اوبژه» و انسانی است روبهروی ما که میخواهیم درباره ایشان بنویسیم و این بسیار کار خطایی است. زمانی میتوانیم درباره پیامبر (ص) بنویسیم که نسبت وجودی با پیامبر (ص) برقرار کنیم و برقراری این نسبت وجودی با پیامبر (ص) کار آسانی نیست و سلوک و سالها مرارت میخواهد . اگر ما جدا میخواهیم کار جدید و تاثیرگذاری ارائه دهیم، باید نگاه دیگری به موضوع داشته باشیم.
نظر شما