به‌ گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست نقد و بررسی کتاب «راز درخت کاج» و آئین رونمایی از کتاب‌های «گلوله، درخت، پرنده»، «گلین عروس سرخ» و «شهدای عصر علوی» عصردیروز جمعه (14 اردیبهشت‌ماه) با سخنرانی سعید علامیان و علی‌الله سلیمی در سالن کتاب‌نمای نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.
 
سلیمی در این نشست با اشاره به کتاب «راز درخت کاج» نقل به مضمون است، گفت: کتاب از آثار شاخص نشر شاهد بوده که از لحاظ موضوع و پردازش کیفیت مطلوبی دارد. داستان کتاب مربوط به روایت زندگی شهیده زینب کمایی، دختر زاده آبادان بوده که در سن 14 سالگی در روز اول فروردین 1361 در شاهین‌شهر اصفهان به دست منافقین ترور شد. موضوع کتاب اگر نگوییم بی‌نظیر، ولی کم‌نظیر است. اینکه چطور یک دختر نوجوان به جایگاهی می‌رسد که یک سازمان عریض و طویل همچون منافقین به استیصال رسیده و دست به ترور وی می‌زند.
 
وی ادامه داد: روایت زندگی زینب کمایی را مادر، خواهران و برادر وی روایت کرده‌اند. کسی که سوژه را کشف کرده معصومه رامهرمزی است که همسن زینب و متولد همان سال بوده و شرایط اوایل جنگ را درک کرده و خانواده وی را می‌شناسد. محتوای کتاب بیشتر بر پایه روایت مادر زینب است. نویسنده در ذیل این موضوع دو موضوع دیگر را پی می‌گیرد. نخست اینکه زینب چگونه به این جایگاه رسیده و ریشه‌های تربیتی او از کجا سرچشمه می‌گیرد. اما موضوع دومی که تاکنون کمتر به آن پرداخته شده مربوط به مهاجرین جنگ است. در این کتاب جریان مهاجرت و سختی‌هایی که این خانواده می‌کشد و بازگشت دوباره آن‌ها به آبادان در اوج جنگ به تصویر کشیده شده است.
 
این نویسنده ادامه داد: از دیگر نکات بارز این کتاب، مربوط به موضوع آثار تربیت مادر و درجه دوم مدرسه بر شخصیت زینب است و همچنین یکی از معلمان به نام آقای مطهر که در خودسازی وی و خواهرانش نقش برجسته دارد و خیلی زود او را به‌عنوان یک فعال اجتماعی معرفی کرد. این کتاب یک پیام بزرگ دارد و آن اینکه بهترین جایی که می‌توان تربیت انجام داد مدرسه و بهترین فرد معلم است. از دیگر شاخصه‌های این کتاب این است که انگار نویسنده با این سوژه زندگی کرده و خودش هم در روایت سهم دارد. در این کتاب از چند راوی برای بیان داستان استفاده شده که از این جهت کتاب تنه‌ای هم به رمان می‌زند. البته هیچ‌کس شکی در خاطره بودن متن ندارد.
 
سلیمی در ادامه بیان کرد: رامهرمزی نویسنده کتاب در وهله نخست خودش نیز یک رزمنده حاضر در جبهه جنگ و مقاومت سی‌و‌چهار روزه خرمشهر بوده است. فکر می‌کنم نویسنده از این‌جهت که همچون یک رزمنده در جبهه‌ها حضور داشته حسینی عمل کرده و از جهت دیگر به سبب اینکه چنین سوژه‌ای را احیا کرده است، زینب‌وار رفتار می‌کند. نگارش این کتاب کار ارزنده‌ای است. این نویسنده جزو آن دسته از رزمندگانی است که پس از جنگ دست به قلم گرفته و خاطرات خود را به رشته تحریر درآورده و در ادامه راه نیز خاطرات دیگر رزمندگان را تدوین کرده است.
 
وی افزود: کتاب به جهت سوژه و متن و نگارش روان و داستان پرکشش دارای اهمیت است و یکی از ویژگی‌های ممتاز نیز خود نویسنده داستان است. امیدوارم در آینده از این نویسنده آثار دیگری ببینیم چرا که یکی از ضایعه‌هایی که در ادبیات پایداری دیده می‌شود مربوط به نویسندگان اهل‌قلم و توانایی است که وارد کارهای اجرایی می‌شوند به این نویسندگان توصیه می‌کنم که از کار اجرایی خود کم کرده و به تولید آثار فاخر بیشتر بپردازند.
 
«راز درخت کاج» موضوع بکری دارد

سعید علامیان نیز در ادامه این نشست با اشاره به اینکه این کتاب اتفاق خجسته‌ای است که باید از آن کارهایی از این سنخ حمایت کرد، گفت: کتاب «راز درخت کاج» موضوع بکر و دارای حس‌برانگیزی قوی است که فضای سال‌های اولیه انقلاب را به نوعی زنده می‌کند از لحاظ مضمون و موضوع می‌توان به کتاب نمره عالی داد. ولی روی دیگر سکه نوع نوشتن است. به بیان دیگر اگر نویسنده نتواند حس خود را از یک موضوع ناب از نظر منطق روایی به مخاطب منتقل کند، نوعی نقصان ایجاد می‌شود. کتاب از نظر اوج و فرود اطلاعات چندانی ندارد و به نوعی دچار سردرگمی است.
 
وی ادامه داد: شاید دلیل این آشفتگی این باشد که نویسنده در عنوان کتاب آورده زندگی‌نامه مادر شهید ولی برخلاف انتظار مخاطب در متن کتاب چیز دیگری می‌بینیم. فصل‌های ابتدایی مربوط به زندگی‌نامه خانواده زینب کمایی و در ادامه فلاش‌بکی به زندگی مادر و مادربزرگ وی است. شاید هم وی با فلاش‌بک به گذشته در پی این بوده که ریشه‌های اعتقادی خانواده را پیدا کند تا مشخص شود زینب در چه فضایی رشد کرده است.

این نویسنده و منتقد، اظهار کرد: وجه تمایز زینب با دیگر انسان‌ها را چندان در کتاب حس نمی‌کنیم و این موضوع شاید به این دلیل باشد که نویسنده اطلاعات کمی در اختیار داشته است.
 
سی‌ویکمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران 12 تا 22 اردیبهشت در مصلای بزرگ امام خمینی (ع) برپاست.