محمد‌رضا اربابی؛ رئیس انجمن صنفی مترجمان استان تهران در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره برگزاری چهارمین مجمع عمومی سالانه انجمن بیان کرد: مجمع انجمن‌های صنفی بالا‌ترین رکن صنف محسوب و مهم‌ترین تصمیمات از سوی مجمع، اتخاذ می‌شود و این دوره از مجمع، چالشی، با طرح نقد و همدلی اعضا همراه بود.

وی ادامه داد: حتی برخی اعضا برای کمک مالی به انجمن ابراز تمایل کردند؛ بنابراین به نظر‌ می‌رسد انجمن صنفی مترجمان بعد از گذشت چهار سال به بلوغ رسیده و همه اعضاء مطالبه‌گر هستند. مطالبه‌گری از اهداف اولیه تشکیل انجمن بود.    

بدهی 94 میلیون تومانی انجمن صنفی مترجمان
اربابی با بیان این مطلب که مطالبه‌گری اعضا انجمن، اتفاق قابل‌توجهی است، ادامه داد: چهارمین مجمع سالانه به دلیل ارائه گزارش سالانه هیات مدیره و همچنین خزانه‌‌دار با اهمیت بود.

این مترجم افزود: اما انجمن‌های صنفی توان درآمد‌زایی ندارند و عمده درآمد آن‌ها از حق عضویت اعضا، کمک‌های داوطلبانه و همچنین برگزاری دوره‌های آموزشی تامین می‌شود؛ بنابراین به‌عنوان بنیان‌گذار، پرداخت هزینه‌های انجمن را پذیرفته‌ام و به‌صورت امانت، هزینه سه سال فعالیت انجمن را پرداخت کرده‌ام.   

وی گفت: براساس گزارش خزانه‌دار، نزیک به 94 میلیون تومان برای اداره انجمن به‌صورت شخصی و از سوی رئیس انجمن هزینه شده است. این مبلغ باید به‌ مرور کم شود. علاوه‌براین با حمایت‌ اعضای هیات مدیره، دفتر انجمن برقرار بوده است.

انجمن صنفی مترجمان زیان‌ده است
رئیس انجمن مترجمان استان تهران افزود: با وجود همه مسائل مالی، انجمن با هدف جذب مترجمان برای ورود به عرصه نو و اینکه اساسا فعالیت صنفی در حوزه ترجمه فعالیت جدیدی محسوب می‌شود، حق عضویت را ثابت نگه داشت. همزمان با آغاز سومین سال فعالیت انجمن حق عضویت افزایش پیدا کرد اما همچنان مُصر هستیم که این میزان با توجه به وضعیت اقتصادی، نباید افزایش پیدا کند؛ بنابراین انجمن باید تلاش کند، هزینه‌های خود را کاهش و از سوی دیگر درآمد‌های خود را با جذب بودجه‌های دولتی و همچنین آورده اعضا افزایش دهد.    

وی با بیان این مطلب که انجمن از نظر مالی به شدت زیان‌ده است، گفت: وضعیت اقتصادی انجمن موضوع بسیار مهم برگزاری پنجمین دوره جشن ملی مترجمان را متاثر کرده است. جشن ملی مترجمان در‌حالی‌که انگیزه‌ و نوآوری‌های بسیار زیادی را ایجاد کرده و در داخل و خارج از کشور تاثیر‌گذار بوده به دلیل مسائل اقتصادی برگزاری آن در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است. پیش‌بینی می‌کنم اگر این جشن سال آینده برگزار نشود، برشادابی جامعه مترجمان تاثیر‌گذار خواهد بود.

اربابی با تاکید بر لزوم توجه دولت به فعالیت‌های صنفی بیان کرد: امید‌وارم جشن ملی مترجمان سال آبنده برگزار شود و این موضوع  نیازمند حمایت دولتی است.  
 
تشکیل کانون کشوری انجمن‌های صنفی مترجمان در آینده نزدیک    
رئیس انجمن مترجمان درباره جدید‌ترین تصمیمات انجمن ادامه داد: امید‌واریم تا پایان سال کانون کشوری انجمن‌های صنفی مترجمان تاسیس شود. تاسیس این کانون به معنای پیشگامی مترجمان در این نوع فعالیت، صنفی ویژه است.

وی اظهار کرد: انجمن صنفی استان‌های البرز، گیلان، مازندران و کرمانشاه تشکیل شده در چند استان دیگر نیز به زودی شاهد تشکیل انجمن خواهیم بود. انجمن صنفی استان تهران دارای 462 عضو است و انجمن‌های تازه تاسیس در دیگر استان‌ها نیز نزدیک به 40 عضو دارند؛ بنابراین اعضای نظام صنفی مترجمان به بیش از 500 نفر می‌رسد.

اربابی افزود: تعداد اعضا از نظر واقع‌‌گرایانه مطلوب ارزیابی می‌شود، اما از نظر آرمان‌گرایانه با توجه به آمار موسسه خانه کتاب، مبنی بر ثبت اثر از سوی چهار هزار مترجم، راضی‌کننده نیست.

رئیس انجمن صنفی مترجمان استان تهران بیان کرد: این تعداد به این معناست که انجمن هنوز نتوانسته بخش قابل‌توجهی از مترجمان را جذب کند. دلایل متعددی را می‌توان برای این موضوع برشمرد و با توجه به وجود وضعیت مشابه در سایر انجمن‌ها نشان می‌دهد هنوز ظرفیت پذیرش جایگاه صنف بین اعضا جامعه اتفاق نیفتاده است.

فعالیت‌های انجمن در حوزه کپی‌رایت بین‌المللی شده است
وی درباره موفقیت‌های بین‌المللی انجمن صنفی مترجمان گفت: انجمن عضو فدراسیون جهانی مترجمان است، علاوه‌بر این انجمن موفق به کسب کرسی ویژه در حوزه ترجمه ادبی و کپی‌رایت شده است. نکته قابل‌توجه در حضور انجمن در عرصه بین‌‌المللی این است که بعد از برگزاری نخستین نشست کارگروه در فدراسیون جهانی، موجب اعتراض نمایندگان آلمان شد.

اربابی اضافه کرد: حرف آن‌ها این بود که چرا نماینده ایران باید در کارگروه عضویت داشته باشد در‌‌حالی‌که هنوز به قانون کپی‌رایت نپیوسته است. پاسخ دیگر اعضا در دفاع از ایران نشان داد که گزارش‌ فعالیت‌های انجمن در حوزه کپی‌رایت را خوانده‌اند.

رئیس انجمن صنفی مترجمان درباره اهداف کارگروه ترجمه ادبی و کپی‌رایت افزود: از ظرفیت‌های داخلی و بین‌المللی برای تثبت کپی‌رایت استفاده می‌کنیم. تلاش انجمن تصویب لایحه جامع مالکیت فکری در مجلس شورای اسلامی به نحو احسن است.

وی گفت: ایرادات انجمن به این لایحه برای تقدیم به کمیسیون حقوقی مجلس شورای اسلامی و دفتر حقوقی و مالکیت معنوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حال تدوین است.

پذیرش قانون کپی‌رایت در ایران هزینه‌های جانبی دارد
اربابی با بیان این مطلب که امید‌‌واریم این لایحه به قانون تبدیل شود تا اتفاقات بهتری را شاهد باشیم بیان کرد: می‌دانیم که پذیرش قانون کپی‌رایت در ایران هزینه‌های جانبی دارد. افزایش قیمت تمام شده کتاب و متاثر کردن ممیزی ازجمله هزینه‌های پذیرش قانون کپی‌رایت در ایران است.
 
وی درباره محدودیت‌های موجود برای ناشرانِ پیش‌قدم برای رعایت کپی‌رایت بیان کرد: مشکلات انتقال پول در شرایط تحریم و همچنین بی‌تمایلی برخی ناشران خارجی برای مذاکره و فروش رایت کتاب به ناشران ایرانی، موجب شده تا مذاکراتی را با فدراسیون جهانی مترجمان و دفتر یونسکو در ایران را آغاز کنیم.

اربابی گفت: تلاش می‌کنیم با این استدلال که ناشران ایرانی، خود کپی‌رایت را رعایت می‌کنند، ایجاد شرایط مساعد‌تر برای ناشران ایرانی را به مطالبه اهالی فرهنگ تبدیل کنیم.   



این مترجم با تاکید بر لزوم حرکت و تلاش اهالی نشر برای تقویت حضور نشر ایران در عرصه بین‌‌الملل بیان کرد: مدعی نیستیم که همه این تلاش‌ها قطعا به نتیجه می‌رسد اما نمی‌توانیم بنشینم و بگوییم، امکان‌پذیر نیست؛ حرف‌هایی که بار‌ها در گذشته گفته و موجب ایجاد وضعیت فعلی شده است. ما مامور به تکلیف هستیم.

مذاکره برای واگذاری اختیار تایید صلاحیت مترجمان متقاضی تاسیس موسسه خدمات ترجمه
اربابی درباره مهم‌ترین مطالبات اعضا انجمن در جلسه مجمع عمومی انجمن مترجمان گفت: مهم‌ترین مطالبه اعضا به حمایت‌های انجمن در نهاد‌های تصمیم‌گیر مربوط می‌شود. به‌عنوان مثال، بسیاری اعضاء خواهان تاسیس موسسه تک‌‌منظوره در حوزه خدمات ترجمه هستند.

وی بیان کرد: انجمن به دنبال تسهیل‌ فرآیند این دست اقدامات برای اعضاست. ارائه مشاوره رایگان به اعضا همچنین مذاکره با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای واگذاری اختیار تایید صلاحیت متقاضیان از‌جمله اقدامات انجمن در این زمینه است.

رئیس انجمن مترجمان استان تهران با تاید بر اهمیت تاسیس موسسه خدمات ترجمه از سوی افراد تایید شد از سوی انجمن ادامه داد: یکی از مزایای ورود انجمن به این حوزه، توقف فعالان تولید‌ «ترجمه فوری» در خیابان انقلاب است. ایجاد اشتغال از دیگر فواید تاسیس مراکز خدمات ترجمه از سوی مترجمان تایید شده از سوی انجمن است.

اربابی گفت: سالانه نزدیک به 4 هزار دانشجوی زبان از دانشگاه‌ها دانش‌آموخته می‌شوند. تاسیس شرکت خدمات ترجمه با عنوان «ختام» ارائه خدمات با کیفیت و استاندارد است علاوه‌براین قیمت‌های استاندارد مصوب انجمن باید در این شرکت رعایت شود.

وی افزود: اعضا می‌توانند سهام‌دار شرکت هم باشند، اما به‌عنوان رئیس انجمن، وضعیت ایدئال را ارائه امکانات کارآفرینی برای اعضا این شرکت می‌دانم. معتقدم انجمن ظرفیت قابل توجهی برای ارائه خدمات دارد بنابراین در این زمینه در حال مذاکره با شهرداری‌ها هستیم. آماده ساماندهی ظرفیت‌ها برای ارائه خدمات به جامعه مترجمان هستیم بنابراین به دنبال کسب سود نیستیم.     
   
تلاش برای تنظیم قرارداد‌های تیپ ترجمه و نشر
اربابی ادامه داد: یکی دیگر از مطالبات مربوط به قرارداد‌های ترجمه است که متاسفانه بسیاری از حقوق مترجمان در جریان تدوین قرار‌داد رعایت نمی‌شود.

وی افزود: با توجه به برگزاری نشست‌های متعدد در‌حال تنظیم نمونه قرارداد‌های تیپ ترجمه و نشر هستیم البته در این حوزه سمینار و همایش‌های آموزشی مختلف طی چند سال گذشته با استقبال مترجمان برگزار شده است.