به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، به نقل از روابط عمومی به‌نشر، از سلسله نشست‌های تبلیغی-ترویجی «در پناه کلمات» همزمان با ایام فاطمیه، نشست معرفی و بررسی کتاب «فدک در تاریخ» اثر شهید آیت‌الله سید محمد باقر صدر در فروشگاه کتاب و محصولات فرهنگی به‌نشر (انتشارات آستان قدس رضوی) در مشهد برگزار شد.
محمدحسین رجبی دوانی؛ مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام در این نشست در ارتباط با شخصیت شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر، گفت: شهید صدر، شخصیت کم‌نظیری بود که در حوزه‌های گوناگون دینی صاحب‌نظر بوده و در هر حوزه‌ای که وارد می‌شد، بحث‌های دقیق و کم‌نظیری ارائه می‌کرد.
وی ادامه داد: از بررسی عنوان کتاب «فدک در تاریخ» چنین بر‌می‌آید که بیان‌کننده سرگذشت فدک در تاریخ است، درحالی‌که چنین نیست و فدک در قضاوت تاریخ بیان شده است، بحث بسیار جامع، ارزشمند و عالمانه‌ای در این کتاب مطرح شده که فکرنمی‌کنم نمونه دیگری داشته باشد و پیوندی میان فدک و سقیفه زده شده که واقعه سقیفه و غصب خلافت موجب شد حضرت زهرا (س) در پوشش مطالبه فدک اصل خلافت به تاراج‌رفته را مطالبه کند.
این مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام بیان کرد: شهید آیت‌الله صدر در این کتاب، بسیار دقیق و بدون هیچ‌گونه حب و بغضی و برمبنای اصول علمی و پژوهشی استناداتی را مطرح کرده که برای هرکس با هر دین و مذهبی عالمانه است و فکر نمی‌کنم کسی نقد قابل‌توجهی برای رد مبانی کتاب داشته باشد، چراکه اگر کسی رد بر این کتاب بنویسد، رد بر عقل و فکر و فهم زده است.
رجبی دوانی افزود: نویسنده در مجموع می‌خواهد عنوان کند، فدک که توسط خلفا در جهت حقی که برای آن‌ها در خلافت برای محروم کردن اهل‌بیت (ع) از پشتوانه مالی و اقتصادی غصب شده، تک تک واژه‌ها و عبارات را مورد بررسی قرار داده و عالمانه عباراتی که از خلفا در این موارد ذکر شده، مورد بررسی قرار داده و رد کرده است.
وی گفت: کتاب «فدک در تاریخ» در حقیقت برای خلافتی که توسط غاصبان با عنوان اینکه ما قریشی هستیم و قریش به جایگاه پیامبر (ص)، سزاوارتر است، مطالبی را ارائه کرده که اثبات می‌کند منطق غاصبان هیچ پشتوانه شرعی نداشته و یک ارتجاع قبل از اسلام است و باعث ضربه خوردن اسلام شده و حضرت زهرا (س) با ایستادگی در برابر چنین غصبی، انقلابی ایجاد کرده و ضمن به چالش کشیدن منطق خلفا، حقیقت اهل‌بیت (ع) و راه آن‌ها را تبیین و مشخص کرده است.
این مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام، تصریح کرد: شهید صدر در این کتاب که نبوغ این مرد بزرگ را می‌رساند، مباحث عمیق فقهی، فسلفی، ادبی و تاریخی را مطرح کرده که مجموعه‌ای از علوم و معارف گوناگون است. این شهید بزرگوار تلاش کرده با بحث پیرامون فدک، خلافتی که غاصبانه از دست اهل‌بیت (ع) بیرون رفته و سعادت امت اسلامی را هدف قرار داده، بازخواست کند و اسلام را به مسیر اصلی واقعی خود برگرداند.
رجبی دوانی، «فدک در تاریخ» را اثری عالمانه دانست که شهید صدر در آن خیانتی که انصار مرتکب شدند و آغازگر بحث جانشینی پیامبر (ص) بودند را مطرح می‌کند که چگونه آن‌ها با نادیده گرفتن حضرت علی (ع) از دفاع از حق جا ماندند و همچنین جعل حدیث توسط ابوبکر که به پیامبر (ص) نسبت می‌دهد را از ابعاد گوناکون مورد بررسی قرار می دهد و منطق ابوبکر را ابطال کرده و اثبات می‌کند حضرت زهرا (س) انقلابی را برای برگرداندن حقیقت به جای خود و دفاع از حضرت علی (ع) آغاز کرده و این انقلاب ادامه دارد.
نگاه نظام‌مند «فدک در تاریخ» برگرفته از تفکر جامع‌نگر شهید صدر
در ادامه این نشست، رئیس میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی قم با اشاره به ماجرای فدک، گفت: واقعه غصب فدک از سه منظر قابل بررسی است؛ ابتدا از منظر تاریخی به‌عنوان یک رخداد تاریخی، دوم به‌عنوان یک شاخص برای پیشرفت و انکار یک حق حقیقی و سوم مناظره فقهی بر سر حدیث منصوب به پیامبر اکرم (ص).
حجت‌الاسلام مجتبی الهی خراسانی، افزود: درباره خطبه فدکیه، اگرچه اصالت آن تقریبا مورد توافق است، اما هر از چندگاه انکاراتی ابراز شده و پاسخ به این انکارات چون جدید نیست، ما را به این باور می‌رساند که اصل خطبه مورد توافق است، لذا موج جدیدی از نگارش پیرامون حضرت فاطمه (س) بعد از تعامل اجتماعی میان جریان‌های نواندیش شیعه و سنی در عراق، مصر، لبنان و سوریه و ایران درباره قیام حضرت، بحث عفاف و فدک حتی از سوی غیرمسلمانان نوشته می‌شود.
وی اظهار کرد: تفکر جامع‌نگر تقریبا در تمام آثار شهید آیت‌الله صدر مشهود است. در این اثر فوق‌العاده نیز با یک نگاه نظام‌مند و چندوجهی به قضیه فدک نگریسته است. به‌گونه‌ای حیرت‌آور این اثر تقریبا واجد تمام دیدگاه‌هایی است که در خلال چند قرن درباره این رویداد ابراز شده و این افکار و اندیشه‌ها بوی کهنگی نمی‌دهد.
به گفته الهی خراسانی، کتاب «فدک در تاریخ» با یک نوع بی‌طرفی برآمده از سبک علمی شهید صدر تدوین شده و وی اقامه فدک را اقامه دعوای شخصی تلقی نمی‌کند و سعی دارد با تحلیل چند زاویه‌ای قضاوت را به خواننده واگذار کند که اساسا آنچه در ماجرای فدک رخ داد، علنی شدن یک نبرد وسیع‌تر در این ماجرای به ظاهر حقوقی است.
رئیس میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی قم، ادامه داد: با گذشت نیم قرن از آثار شهید صدر مشاهده می‌کنیم که این فکر بسیار جلوتر از زمان خود حرکت می‌کرده و از ورای آن اندیشه معاصر نسبت به آینده اندیشه اسلامی پیش‌بینی‌هایی کرده که می‌توان او را جزو نخستین آینده‌پژوهان مسلمان دانست.
وی ترجمه مناسب کتاب در جهت حفظ حس و حال ادبی کتاب را از جمله نقاط مثبت آن دانست و گفت: اگرچه معتقدم با همه تلاشی که حجت‌الاسلام ابوالقاسم حسینی ژرفا به‌عنوان مترجم انجام داده، طراوت شهید صدر در نثر عربی به‌طور کامل منتقل نشده است.
الهی خراسانی درباره دیگر ویژگی‌های این اثر نیز بیان کرد: کتاب از منظر عاطفی و شناختی با حفظ مقام عصمت حضرت زهرا (س)، به وجه عاطفی واقعه توجه کرده و در بخش نخست، شور و تحلیل عاطفی به زیبایی ارائه شده است. تحلیل سیاسی از موقعیت حضرت زهرا (س) و خطبه فدک که در این تحلیل حضرت فاطمه (س) نه به معنای کسی که دارای انگیزه‌های سیاسی است، بلکه او را کنش‌گر و بازیگر آن مرحله سیاسی می‌داند و موقعیت مناسبی است برای آنکه از این حادثه حقوقی بحث را به کل نظام امامت و جریان تداوم‌بخش نهضت پیامبر اسلام ببرد.
رئیس میز توسعه و توانمندسازی علوم اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی قم، تاکید کرد: «فدک در تاریخ» همچنان که از شورعاطفی برخوردار بوده، اما مراقب است مخاطب به دام احساسات نیفتد و از دل وابستگی‌ها این موضوع را مطرح می‌کند که حقیقت بالاتر از عواطف است، همچنان‌که در این اثر تحلیل زبان‌شناختی جامعی آورده می‌شود. یافته‌های خرد و نظرات خاص در کتاب «فدک در تاریخ» در یک هندسه که همان «اقدام صدیقه کبری (س) یک انقلاب بوده»، آورده می‌شود و ابعاد یک انقلاب و رفتار مواجهه با یک انقلاب را توضیح می‌دهد.
دوشنبه ۱ بهمن ۱۳۹۷ - ۱۴:۵۰
نظر شما