افزایش قیمت کاغذ، زینک و دیگر مواد مورد نیاز برای چاپ کتاب، کتابفروشی‌ها را بیش از ناشران با مشکل مواجه کرده است. در این میان شرکت‌های پخش پل ارتباطی ناشران و کتابفروشان هستند و از مشکلات هر دو طرف خبردارند و در شرایط کنونی بازار نشر، برای برای بقا چاره اندیشی می‌کنند.

سعید رهنمایی، مدیر پخش کتاب ققنوس در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، با اشاره به رکود این روزهای بازار کتاب گفت: معمولا بعد از نمایشگاه حجم زیادی کتاب وارد بازار شده است و مشتری‌ها خرید اصلی خود را از نمایشگاه کرده‌اند. همچنین در ماه رمضان فروش‌ها افت می‌کند از طرفی هم امتحانات دانشگاه‌ها موجب کاهش فروش کتاب می‌شود.

پایان نمایشگاه کتاب و آغاز رکود در بازار نشر
رهنمایی در بیان تجربه‌ توزیع کتاب بعد از نمایشگاه اظهار کرد: در این روزها که به کتاب‌فروشی‌ها مراجعه می‌کنیم، مدیران کتاب‌فروشی‌ها می‌گویند شما دهمین ویزیتوری هستید که امروز به کتاب‌فروشی آمده اما هنوز یک مشتری هم به فروشگاه سر نزده است. قطعا آن‌ها سفارش ندارند و حتی به لیست فروش هم توجه نمی‌کنند.
 
مدیر اجرای شرکت پخش کتاب ققنوس با اشاره به اینکه دلیل رکود در بازار کتاب فقط نمایشگاه نیست، ادامه داد: اگر زمان نمایشگاه هم تغییر کند. در ایجاد این رکود، شروع فصل امتحانات نیز نقش به‌سزایی دارد. همچنین در برج 9 و 10 هر سال رکود داریم. اواخر شهریور، مهر و آبان عمدتا بازار خوبی برای نشر نیست. فروردین هم در بازار نشر مقداری رکود داریم. 

وی گفت: نمایشگاه کتاب تهران در رکود تاثیر زیادی دارد مخصوصا از زمانی که این نمایشگاه در مصلا برگزار می‌شود، مکان برگزاری مرکز شهر دسترسی را ساده‌تر کرده و عملا کارمان در این ماه‌ها تعطیل می‌شود.
 
از ناشران می‌خواهیم تا پایان خرداد کار نکنند!
رهنمایی در ارائه راهکاری که فروشندگان کتاب در نظر گرفته‌اند، بیان کرد: یک‌سری از همکاران کتابفروش سعی می‌کنند با تخفیف فشار رکود را کمتر کنند اما باز نمایشگاه جذابیت خود را برای کتاب‌خوان‌ها دارد و مورد استقبال قرار می‌گیرد.

این فعال بازار کتاب درباره اقداماتی که با در نظر گرفتن دوره نمایشگاه برای ادامه روند فعالیت نشر انجام می‌شود، افزود: هر سال از ناشرانی که با آن‌ها در ارتباط هستیم خواهش می‌کنیم که قبل از نمایشگاه، کتاب‌های خود را توزیع کنند. 

وی درباره مدتی که رکود بازار نشر ادامه خواهد داشت، توضیح داد: معمولا به ناشران توصیه می‌کنیم تا آخر خرداد کار خود را تعطیل کنند. البته امسال ممکن است اواخر خرداد روزهایی که از نیمه ماه رمضان هم گذشته است، بازار کتاب تکانی بخورد و میزان فروش افزایش پیدا کند.
 
تراز منفی قیمت کتاب صنعت نشر را ورشکسته می‌کند
وی همچنین با اشاره به مشکلات کلان صنعت نشر و گرانی‌ها گفت: باید بپذیریم که صنعت نشر، یک صنعت ورشکسته است؛ چنانچه می‌بینیم در بدترین حالت قیمت کتاب سه برابر می‌شود اما اگر رشد قیمت در تولید کتاب را بررسی کنید، افزایش قیمت کتاب به این اندازه نیست.

وی توضیح داد:‌ هزینه چاپخانه، لیتوگرافی چسب و... در صنعت نشر همواره در حال افزایش است؛ برای مثال پارسال کاغذ بندی 80 تومان بود و در این روزها بندی 480 تومان خریداری می‌شود؛ یعنی بیش از شش برابر رشد هزینه فقط در کاغذ! اما رشد سه برابری قیمت کتاب به معنی تراز منفی نشر است که صنعت نشر را ورشکسته می‌کند.
 
مدیر پخش ققنوس ادامه داد: ناشر می‌داند اگر قیمت واقعی کتاب را لیبل کند، مشتری‌ توانایی خرید نخواهند داشت. قیمت‌گذاری پایین است تا صنف پابرجا بماند؛ وگرنه ادامه فعالیت نشر در این روزها منطقی نیست.

وی گفت: وضعیت کتابفروش بدتر از ناشر است زیرا به ناگهان در هر چاپ هزینه‌ها بالا می‌رود. کتاب فروش کتاب‌های قدیمی‌ای دارد که باید به آن‌ها برچسب قیمت جدید بزند و با مشتری درگیر شود یا  تن به قیمت پایین بدهد و نتواند کتاب جدید در دوره‌های چاپ بعدی را خریداری کند.
 
رهنمایی وضعیت صنعت نشر را نگران کننده اعلام کرد و گفت: با ادامه این روند فشار زیادی به کتابفرشی‌ها وارد می‌شود. آن‌ها حتی در تامین مخارج روزانه مشکل پیدا کرده‌اند، زیرا برای فروش کالاهای جانبی هم به مشکل برخورده‌اند و شرکت‌هایی که این کالاها را ارائه می‌کنند، برخلاف گذشته هزینه کالای ارائه داده شده را به صورت نقدی دریافت می‌کنند. 
 
بدهی کتاب‌فروشی‌ها بالا می‌رود
رهنمایی با تاکید بر اینکه سیر گرانی کاغذ و موارد مورد نیاز برای چاپ کتاب و از طرفی تغییر قیمت کتاب در هر دوره چاپ برای کتابفروشان مشکلات زیادی ایجاد کرده است، توضیح داد: این گونه بدهی کتاب‌فروشی‌ها بالا می‌رود؛ درواقع اگرچه درآمد ریالی بیشتر می‌شود، خرید جلدی افت می‌کند.
 
او اظهار کرد: شرکت‌های پخش به کتاب‌فروشی‌هایی که دچار مشکل شده‌اند، با توجه به کارکرد سال‌های پیشین، به آن‌ها کمک می‌کنند. همچنین همواره در نظر داریم که با صنفی فرهنگی روبه‌رو هستیم، کتابفروشان اگر همین سرمایه را در کارهای دیگر سرمایه‌گذاری می‌کردند شاید چندین برابر درآمد داشتند.

این فعال بازار کتاب افزود: به دلیل علاقه دو جانبه کتاب‌فروش و توزیع کننده به دوام فعالیت، سعی در همراهی است مگر اینکه فروشگاه درخواست خرید بالایی داشته باشد که از روند قبلی خرید خارج شود.
 
رهنمایی توضیح داد: بسیاری از کتابفروشی‌هایی که قدیمی هستند و فعالیت چندین ساله دارند، اعتبار خوبی دارند اما ممکن است کتابفروشی با درنظر گرفتن وضعیت خراب کاغذ، درخواست خرید بالایی داشته باشند و ما نمی‌توانیم درخواست آنها را پاسخ دهیم.