رویا مکتبی‌فرد، کارشناس بخش فارسی کتابخانه بین‌المللی مونیخ آلمان، در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره میزان توجه و علاقه کودکان و نوجوانان به کتاب و کتابخوانی با وجود گسترش رسانه‌های دیجیتالی گفت: به نظر من افت کیفیت یا کاهش رونق در حوزه کتاب کودک و نوجوان در سطح جهان رخ نداده است چراکه بسیاری از رسانه‌های غیرچاپی به تولید محصولات کتاب‌محور توجه کرده‌اند. جعبه‌های قصه‌گو یا کتاب‌های واقعیت افزوده به‌عنوان یک امکان، زمینه افزایش کتابخوانی کودکان را ایجاد کرده است.
 
وی درباره مفهوم «کتاب‌ واقعیت‌افزوده» و  گسترش جعبه‌های قصه‌گو در جهان توضیح داد: مخاطب کتاب‌های واقعیت‌‌افزوده علاوه بر لمس کتاب، می‌تواند با نصب نرم‌افزار مخصوص و با استفاده از تلفن همراه و یا تبلت  تصاویر کتاب را متحرک مشاهده کند. این قابلیت، برای کودکان بسیار جذاب است. جعبه‌های قصه‌گو هم ابتدا در چین تولید شد و امروزه ناشران زیادی به تولید این جعبه‌ها توجه کرده‌اند. 

 

ناشران خارجی از هر ترفندی استفاده می‌کنند تا بچه‌ها کتاب‌ کاغذی بخوانند
مکتبی‌فرد بیان کرد: با توجه به رواج رسانه‌های مدرن، ناشران به‌دنبال افزایش جذابیت‌ مطالعه به‌ویژه مطالعه کتاب کاغذی برای کودکان هستند؛ بنابراین از هر ترفند و ابزارهای جانبی از‌جمله کتاب‌ واقعیت افزوده و یا جعبه‌های قصه‌گو  استفاده می‌کنند.  
 
این کارشناس کتاب کودک، ادامه داد: براین‌اساس امروزه بسیاری از فعالان حوزه نشر کتاب کودک، دست از مواضع سفت و سخت خود در ادبیات برداشته‌اند. مثلا در گذشته کمیک استریپ را به‌عنوان ادبیات قبول نداشتند، البته امروزه هم این محتوا جزو،‌ ادبیات غنی محسوب نمی‌شود اما نمی‌توان تاثیر آن‌را انکار کرد. کتاب‌های کمیک استریپ همچنان مورد علاقه و توجه قشر نوجوان است.  
  چاپ و نشر در سطح جهان همچنان رونق دارد
مکتبی‌فرد با تاکید بر جایگاه صنعت چاپ و نشر در سطح جهان، افزود: نکته بعد این است که برخلاف تصور عموم از رونق چاپ در سطح جهان کم نشده، چراکه در حقیقت نشر یک صنعت و تجارت است و در کشورهای مدرن وجه تجاری بودن آن بیش از هرچیز دیگری اهمیت دارد. این ویژگی در نمایشگاه‌های کتاب خارجی قابل مشاهده است و نشر فراتر از یک فعالیت صرفا فرهنگی تعریف شده؛ به‌عبارت دیگر  نشر نوعی تجارت محسوب می‌شود و تا زمانی که پول وارد چرخه اقتصاد می‌کند و درآمدزاست، ادامه می‌یابد و رونق خواهد داشت.
 
کارشناس بخش فارسی کتابخانه بین‌المللی مونیخ آلمان، در ادامه یادآوری کرد: اما این مساله در نمایشگاه کتاب تهران دیده نمی‌شود. این نمایشگاه صرفا یک فروشگاه بزرگ کتاب است و اتفاقی در زمینه ترویج صنعت نشر ایران در آن رخ نمی‌دهد. مردم بیشتر برای خرید مایحتاج کتابشان در طول یک‌سال و استفاده  از تخفیف در این رویداد  حضور پیدا می‌کنند. این شیوه برگزاری نمایشگاه نه سودی برای صنعت نشر دارد نه برای کتابفروش و نه تعریف نمایشگاه را دارد. در نمایشگاه باید بذری کاشته و بازار‌یابی انجام شود تا در طول سال به ثمر بنشیند و ناشر با فروش رایت آثارش، بهره آن‌را ببرد.
 
وی با اشاره به حضور حرفه‌ای ناشران در نمایشگاه‌های بین‌المللی افزود: ناشران در نمایشگاه‌های بین‌المللی براساس برنامه‌ریزی‌ قبلی با ناشران کشورهای دیگر، در جریان ارتباط رو‌دررو ، رایزنی و قرارداد‌های تبادل‌رایت را در نمایشگاه نهایی می‌کنند؛ در‌حالی‌که در نمایشگاه کتاب تهران برعکس است. ناشران در ایران بذری را در طول یک سال می‌کارند و نمایشگاه زمان برداشت محصول است. در ایران فشار زیادی در طول دو ماه قبل از برگزاری نمایشگاه به ناشران وارد می‌شود و بعد از نمایشگاه، یعنی در خرداد‌ماه رکود شدیدی در بازار کتاب ایران دیده می‌شود. درحالی‌‌که در نمایشگاه‌هایی مانند نمایشگاه کتاب کودک بولونیا یا نمایشگاه کتاب فرانکفورت این‌طور نیست.
 
وجه فرهنگی نمایشگاه کتاب بولونیا به وجه تجاری نمایشگاه فرانکفورت می‌چربد 
مکتبی‌فرد در ادامه نمایشگاه کتاب بولونیا را به‌عنوان نمایشگاه مطرح حوزه کتاب کودک و نوجوان با نمایشگاه کتاب فرانکفورت مقایسه کرد و گفت: به نظر من وجه فرهنگی نمایشگاه کتاب بولونیا نسبت به وجه تجاری نمایشگاه کتاب فرانکفورت بیشتر است، چرا‌که نمایشگاه کتاب فرانکفورت، عمومی و بزرگترین نمایشگاه کتاب دنیاست اما تمرکز در نمایشگاه کتاب بولونیا بر کتاب کودک است؛ به‌عبارت دیگر جنبه هنری و محتوایی کار  اهمیت زیادی دارد و به نوعی بهشت تصویرگران است و نقطه شروعی برای فعالیت تصویرگران محسوب می‌شود. بسیاری از تصویرگران در این نمایشگاه با ناشران آشنا می‌شوند؛ درحالی‌که این موارد در نمایشگاه کتاب فرانکفورت دیده نمی‌شود.
  این منتقد ادبی اضافه کرد: به همین دلیل نمایشگاه کتاب بولونیا جنبه ترویجی هم دارد و فقط تجارت در آن مطرح نیست. افراد زیادی برای ارتقای فعالیت حرفه‌ای و ایجاد رابطه و شناخت با افراد فعال در این حوزه در این نمایشگاه شرکت می‌کنند. از سویی دیگر نشست‌هایی که در حوزه کتاب کودک در بولونیا برگزار می‌شود از مهم‌ترین ویژگی‌هایی این رویداد است؛ مثلا برندگان مهم‌ترین جایزه‌های ادبیات کودک از‌جمله جایزه هانس کریستین اندرسون و جایزه آسترید‌لیندگرن در این نمایشگاه مشخص و به مردم معرفی می‌شوند. این مساله نشان‌‌دهنده بالا بودن وجه فرهنگی این نمایشگاه است که در کنار وجه تجاری مورد توجه قرار می‌گیرد.
 
حضور ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی غالبا نمایشی است و آورده‌ اقتصادی و ترویجی ندارد
کارشناس بخش فارسی کتابخانه بین‌المللی مونیخ آلمان، در ادامه به حضور ناشران ایرانی در نمایشگاه‌های کتاب خارجی مانند بولونیا اشاره کرد و گفت: فلسفه حضور ناشران در نمایشگاه‌های بین‌المللی، فعالیت برای فروش رایت کتاب‌ها است. فروش رایت یک معامله دوطرفه است اما به دلیل نپیوستن ایران به معاهده برن، ما بیشتر گیرنده هستیم تا فروشنده و کمتر می‌توانیم رایت آثارمان را بفروشیم و این مساله ربطی به کیفیت آثار ما ندارد بلکه مربوط به بده‌بستان‌های مالی و پیشینه‌ای است که وجود دارد.

مکتبی‌فرد در پایان یادآور شد: مشتری‌های کتاب‌های ما در سطح بین‌المللی ناشران ثابتی هستند و به اصطلاح در‌های مذاکره با‌آن‌ها باز است و خودشان برای ارتباط گرایش دارند. ناشران خارجی معمولا فقط از کتابی استقبال می‌کنند که علاوه بر جدید بودن از درجه کیفی بالا برخوردار باشد. 

وی با تاکید بر اهمیت تقویت ارتباط ناشران ایرانی و بین‌المللی گفت: بر این اساس حضور ما در نمایشگاه‌های خارجی بیشتر تزئینی و نمایشی خواهد بود و آورده‌ اقتصادی و ترویجی برایمان ندارد. اینکه ما مدام پشت درهای بسته باشیم و صدها در را بزنیم تا بالاخره دری به رویمان باز شود، کار به جایی نمی‌رسد.