مظفری با اشاره به تصحیح‌های مختلف دیوان حافظ گفت: آن تصحیحی که در محیط آکادمیک دانشگاهی استفاده می‌شود و مورد تایید بیشتر استادان زبان فارسی است، تصحیح مرحوم پرویز ناتل خانلری است. در این تصحیح ما شاهد بررسی‌های علمی و دقیق‌تری هستیم. البته با همه این تفاسیر بیان این نکته که همه حافظ‌پژوهان به این نسخه اعتماد دارند، چندان درست نیست و معمولا در مقالات به دلیل وزن علمی و آکادمیک و تصحیح منطقی خانلری از تصحیح او استفاده می‌شود و به او ارجاع می‌دهند.
وی ادامه داد: با این حال در کنار تصحیح خانلری، تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی یک جایگاه دارد، تصحیح سایه جایگاهی دیگر، تصحیح سلیم نیساری و دیگران نیز جایگاه خودشان را دارد. به این منظور وقتی بحث تحقیقی روی کلمات و ابیات حافظ پیش می‌آید، معمولا روی یک نسخه تمرکز نمی‌کنند و همه را می‌بینند.
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که او چه تصحیحی را به مخاطبان پیشنهاد می‌دهد، اظهار کرد: پیشنهاد من برای مخاطبانی که به دنبال خرید یک نسخه معتبر از دیوان حافظ می‌گردند، دیوان حافظ به تصحیح مرحوم ناتل‌خانلری است.
مظفری با اشاره به دلایل علاقه بسیاری از مخاطبان نسبت به تصحیح سایه گفت: باید به این نکته نیز توجه کنیم که خیلی از اهالی ادبیات علاقه زیادی به تصحیح سایه دارند. من هم وقتی تصحیح سایه را می‌خوانم، بسیار ذوق می‌کنم و حافظ‌خوانی از روی نسخه سایه بیشتر از نسخه خانلری به آدم می‌چسبد.
وی ادامه داد: سایه، یکی از شاعران بزرگ ماست؛ او ذوق شاعری دارد و بر اساس ذوق خودش کلمه‌ای را به دیگری ترجیح داده است. یعنی می‌گوید من اگر حافظ بودم این کلمه را می‌گذاشتم، در حالی که معمولا در کارهای آکادمیک روی ذوق کاری انجام نمی‌شود و بر اساس نسخه‌های اقدم و نسخه‌های بعد از آن و تحولات تصحیح می‌کنند. بنابراین خواندن حافظ با تصحیح سایه از لحاظ ذوقی خیلی دلچسب‌تر است اما از نظر علمی حرف و حدیث زیاد است. برای مثال می‌گویند از کجا معلوم که ذوق حافظ با سایه یکی بوده و او از چنین کلمه‌ای استفاده کرده است.
مولف کتاب «وصل خورشید» با گلایه از بیان برخی نظرات که می‌گویند اشعار دیوان حافظ از او نیست و او فقط این اشعار را کنار هم مرتب کرده، اظهار کرد: اینکه عده‌ای مطرح می‌کنند، اشعار دیوان حافظ متعلق به او نیست و حافظ فقط آنها را گردآوری کرده، حرف درستی نیست و مصلحت هم نیست که چنین حرف‌هایی در محافل ادبی مطرح شود.
وی افزود: ما یک منبع و مرجع که نداریم؛ منابع و مراجع مختلفی هستند و نسخه‌های خطی مختلفی هم در سرتاسر جهان وجود دارد که صحت فعالیت‌های حافظ را تایید می‌کند. زحمت‌های زیادی انجام شده تا دیوان حافظ به دست ما برسد و به این راحتی نمی‌شود او و اشعارش را رد کرد.
این استاد دانشگاه در توضیح دلایل ارتباط جدانشدنی ایرانی‌ها با دیوان حافظ گفت: دیوان حافظ به دلیل دو بعدی بودن برای ما ایرانی‌ها خیلی حائز اهمیت است؛ چراکه ما ایرانی‌ها به دلیل ذهنی و اندیشه‌ای به حافظ نزدیک‌تر هستیم. شما مولانا را ببینید. مولانا یک بعدی است و بیشتر بر بعد متافیزیک و ابعاد روحانی سیر می‌کند.
وی ادامه داد: مولوی پا از روی زمین برداشته و آدم وقتی مثنوی را می‌خواند آن عالم را می‌بیند و به گونه‌ای او با عالم پایین و جهان مادی ارتباطی ندارد. فردوسی، ناصرخسرو و امثال این افراد نیز یک طرف را گرفته‌اند؛ اما حافظ نه پای از روی زمین برداشته و نه دست از افلاک کشیده و در هر دو طرف در حال حرکت است و این دو پهلو بودن ذوق ما ایرانی‌ها را بیشتر ارضا می‌کند.
مظفری در توضیح کتاب و پژوهش جدیدش گفت: چند وقتی است که روی دیوان حافظ کار می‌کنم تا به یک نسخه منقح‌تری از دیوان حافظ دست پیدا کنیم. من این پژوهش را بر اساس تمام نسخه‌های چاپ شده انجام می‌دهم و تنها به نسخه‌های خطی بسنده نکرده‌ام.
وی در پایان گفت: می‌خواهم در این کتاب دلایل و دیدگاه‌های انتقادی را کنار هم بچینم و بگویم که این نسخه چاپ شده بر اساس این عوامل نسبت به بقیه سنگین‌تر است. در کنار آن شرح کاملی مانند کتاب قبلی خودم عرضه خواهم کرد. من در کتاب «وصل خورشید» به شرح 60 غزل حافظ پرداختم اما در کتاب جدید این شرح را به طور کامل انجام خواهد داد.
نظر شما