به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم، همایش «مجتهد شهید؛ سیری در آثار علمی و سیره سیاسی آیت‌الله سیدمصطفی خمینی» با حضور آیت‌الله مصباح یزدی، آیت‌الله محسن اراکی عضو خبرگان رهبری، حجت الاسلام سیدحمید روحانی رئیس بنیاد تاریخ پژوهشی و دانشنامه انقلاب و حجت الاسلام محمدحسن رحیمیان تولیت مسجد جمکران در موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره) قم برگزار شد.
 
حمید روحانی در این همایش با اشاره با سطح علمی آیت‌الله سیدمصطفی خمینی گفت: امام راحل در زمان حیاتشان شناخته نشد و هنوز هم شناخته نشده است؛ فرزند بزرگوار ایشان نیز چنین است و قدر و منزلت ایشان هنوز مشخص نیست، سیدمصطفی خمینی علامه‌ای بود و می‌توان ایشان را یکی از ارکان حوزه دانست.
 
وی ادامه داد: مرحوم سیدمصطفی خمینی انسانی فروتن بود و به همین دلیل همیشه ایشان را یک طلبه فرض می‌کردند، ولی امروز مشخص می‌شود که منزلت ایشان از نظر علمی و معنوی و عرفانی در چه جایگاهی بوده است.
 
این تاریخ‌نگار انقلاب اسلامی یادآور شد: آقا مصطفی به گونه‌ای خود را ساخته بود که هرگز در هیچ محفلی در کنار شخصیت‌ها و علمایی حتی تراز اول و دوم و سوم و افاضل نمی‌نشست؛ ایشان همیشه در کنار طلاب بود؛ به‌حدی با طلاب گرم می‌گرفت که طلاب با ایشان رفتاری صمیمی داشتند.
 
نویسنده و پژوهشگر تاریخ انقلاب تصریح کرد: آقا مصطفی با طلابِ ضعیف و فقیر ارتباط بسیار نزدیکی داشت و سعی می‌کرد که در جهت حل مشکلات آن‌ها تلاش کند؛ از حال طلاب با خبر بود؛ از نظر علمی نیز در همه علوم حوزوی از جمله تفسیر، عرفان، فلسفه، فقه، اصول، ادبیات و شعر تبحر کامل داشت.
 
وی گفت: شهید مصطفی خمینی حتی در برخی از مسایل فلسفی حلال مشکلات ذهنی طلاب و اساتید بود. در این علوم یک نابغه تمام عیار بود؛ در سال 44 درس تمام فقها و علما را طی کرد و مشاهده کرد که از همه این دروس بی‌نیاز است.
 
رئیس بنیاد تاریخ پژوهشی و دانشنامه انقلاب، گفت: مرحوم حاج آقا مصطفی بینش عمیقی نسبت به مسایل سیاسی داشت؛ ایشان تحلیلگر بسیار دقیق و قوی بود و به راحتی متوجه نقشه‌ها و برنامه‌های سیاسی پیرامونی خود می‌شد؛ همچنین نسبت به امام علی (ع) عشق وافری داشت.
 
روحانی بیان کرد: یکی از ویژگی‌های ایشان آن بود که وقتی حس می‌کرد یک شخصیت در حال لغزش است به سراغ او می‌رفت و نامه می‌نوشت و سعی می‌کرد که ایشان را از لغزش بازدارد؛ بارها با آیت‌الله حکیم ارتباط می‌گرفت و ایشان را متوجه تلاش‌های شاه در خصوص ارتباط با ایشان می‌کرد.
 
نویسنده کتاب «نهضت امام خمینی (ره)» تصریح کرد: حساسیت خاص مرحوم حاج آقا مصطفی روی حرکت مسلحانه علیه دشمنان از جمله نکاتی بود که باعث شد رژیم شاه نتواند حضور ایشان را برتابد؛ آماده بودن برای حرکت مسلحانه و حساسیت نسبت به نفوذ شاه در بین علما و مردم از سوی شاه تحمل نمی‌شد.
 
وی بیان کرد: ایشان نامه‌های بسیاری به علما و دانشجویان ایران و خارج می‌نوشت و طرح‌ها را می‌گفت و می‌گرفت و خطرات را بازگو می‌کرد.
 
این استاد تاریخ در رابطه با شبهه شهادت آیت الله مصطفی خمینی بیان کرد: شب حادثه چند مهمان به منزل ایشان آمده بودند و آخر هم متوجه نشدیم که چه کسانی بودند؛ در اتاق پذیرایی چند استکان بود؛ مهمانان نیز با پذیرایی مرحوم حاج آقا مصطفی هم راهی شدند؛ صبح زود خدمتکار متوجه فوت ایشان می‌شود؛ البته ایشان شام خود را میل نکرده بود؛ پزشک معالج در همان لحظه گفت که آثار مسمومیت در وی دیده می‌شد و درخواست کالبد شکافی داده شده که امام اجازه نداد. یک احتمال می‌رود که این کار، کار ساواک بوده و احتمال دیگر، متوجه سازمان امنیت و اطلاعات عراق بود؛ می‌توان گفت که شهادت ایشان آشکار است.
 
مرحوم حاج آقا مصطفی از نظر علمی فردی جامع بود
در بخش دوم این همایش آیت‌الله اراکی عضو خبرگان رهبری به شخصیت علمی آیت‌الله مصطفی خمینی اشاره کرد و گفت: مرحوم حاج آقا مصطفی از نظر علمی فردی جامع بود و در فقه و اصول و... مرد علم، اجتهاد و نظر بود. ایشان در فقه و اصول نوشته و مباحث مفصل و محققانه‌ای دارد؛ در نجف حضور داشت و عده زیادی از فضلا از محضرشان استفاده کرده‌اند.
 
آیت الله اراکی با اشاره به صاحب نظر بودن مرحوم حاج آقا مصطفی در باب تفسیر تصریح کرد: تفسیر حقیقی قرآن از قدرت ما خارج است و تنها خدا است که می‌تواند کلام خود را تفسیر کند و درک ما به اندازه مقدار درکی است که از ذات خدا داریم؛ این نکته از نکات تفسیری امام (ره) است که ایشان نیز روی آن تاکید دارند.
 
عضو خبرگان رهبری یادآور شد: وقتی وارد تفسیر می‌شویم، ابتدا باید بدانیم که هر آیه قرآن دارای بطون مختلفی است؛ پس تعدد تفسیر یک آیه به معنی اشتباه بودن همه آن‌ها نیست پس می‌شود از یک آیه تفاسیر مختلفی داشت.
 
استاد حوزه اظهار کرد: در مباحث حکمی نیز نوشته‌های خوبی از ایشان وجود دارد که البته ایشان استفاده‌های خوبی از آیت الله رفیعی داشته است؛ در بحث علم انسان به خارج از ذهن و آنچه که به عالم خارج تحلیل می‌کنیم، نظریه خوبی از ایشان بیان شده است.
 
این استاد حوزه با بیان اینکه امام راحل حق بزرگی بر حوزه و بشریت دارد یادآور شد: همه ما باید سعی کنیم در این مسیر گام برداریم و دنیا را با معارف ناب الهی نورانی کنیم. طلاب و علما باید در تبلیغ و تولید علمی و اجتهاد علمی خود تلاش کنند و علاوه بر این تلاش علمی باید در حوزه عملی نیز فعال تر باشیم که این حرکت در واقع یاری و کمک رساندن به امام عصر (عج) است.
 
از جمله ویژگی‌های حاج آقا مصطفی عشق به ائمه و ساده زیستی بود
در پایان این همایش حجت الاسلام رحیمیان تولیت مسجد جمکران با اشاره به سخن امام خمینی درباره فرزندشان گفت: امام راحل صفاتی از جمله نور بصر و مهجه قلب را در خصوص مرحوم آقا مصطفی خمینی بیان می‌کرد.
 
رحیمیان ادامه داد: سفرها فرصت خوبی برای شناخت انسان‌ها از یکدیگر است؛ در زیارت کربلا و زیارت‌های مخصوصه توفیق داشتیم خدمت ایشان باشیم؛ در این سفرها اخلاص و معنویت ایشان هویدا بود.
 
تولیت مسجد جمکران یادآور شد: مسئله ذکر مصیبت و عشق به ائمه به خصوص امام حسین (ع) یک طرف ولی گریه‌های در حال دعا و زیارت عاشورا و دعای توسل و فضای معنوی و عبادی ایشان جای خود را داشت و برای همه ما الگو بود.
 
وی گفت: وزن ایشان زیاد بود و در تابستان نیز به رغم عرق سوز شدن و... با مشقت این مسیر را طی می‌کرد و هیچگاه در حین مسیر سوار وسیله نقلیه نمی شد و با همان سختی و مشقت راه را تا آخر ادامه می‌داد.
 
تولیت مسجد جمکران به ویژگی‌های حاج آقا مصطفی پرداخت و گفت: ویژگی ایشان، ساده‌زیستی بود؛ در نجف همانند دیگر طلاب مستاجر بود و زندگی ایشان با همان شهریه‌ای که طلاب دیگر دریافت می‌کردند، می‌گذشت؛ ایشان آقازاده بود و خودشان نیز آقا بودند و همسرشان نیز آقازاده بودند ولی زندگی بسیار ساده‌ای داشتند.
 
حجت الاسلام والمسلمین رحیمیان به فعالیت‌های انقلابی فرزند امام نیز اشاره کرد و یادآور شد: در آغاز نهضت در سال 42 که خانه ایشان در بن ‌ست مدرسه حجتیه قرار داشت، محل تکثیر اعلامیه‌های امام راحل بود؛ اولین بار برای گرفتن اعلامیه‌های حضرت امام به خانه ایشان مراجعت کردم.
 
وی تاکید کرد: حاج آقا مصطفی در ارتباط با نهضت امام (ره) نه به عنوان یک فرزند، بلکه به‌عنوان یک سرباز تا آخرین لحظات عمر، همراه امام بود و ایفای نقش می‌کرد؛ ایشان یک مجتهد مسلم بود ولی در ارتباط با ولی فقیه زمان خود، پیرو محض او بود.
 
رحیمیان با اشاره به شجاعت حاج آقا مصطفی اضافه کرد: ایشان از قول امام راحل نقل کرد که وقتی امام راحل را دستگیر کردند و به طرف تهران می‌بردند، راننده به سمت جاده خاکی منحرف شد و یقین کردم که می‌خواهند من را اعدام کنند ولی وقتی به نفس خود مراجعه کردم، دیدم که اصلا از این موضوع نترسیدم؛ در حالی که آن‌ها خودشان می‌ترسیدند و من آن‌ها را دلداری می‌دادم.
 
وی گفت: ایشان از مادیات و شهرت و هرچه به مادیات مرتبط بود، همچون امام مبری بود و امروز می‌توانیم ایشان را به عنوان الگو بشناسیم و آن‌هایی که مدعی مرجعیت هستند و برای مرجعیت و شهرت طلبی و آقازادگی بازی نیز دست به هرکاری می‌زنند باید از امام و حاج آقا مصطفی الگو بگیرند.
 
یادآوری می‌شود در پایان این همایش از کتاب «حکومت و ولایت فقیه» رونمایی شد.