به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، بنیانگذار و نخستین رییس آرشیو ملی از روزهایی می‌گوید که با بورس سازمان ملل برای آموزش اسناد و آرشیو، نیرو به انگلیس و آمریکا اعزام شد تا سازمان اسناد ملی ایران با اعتبار 600 هزار تومانی، نیم قرن پیش تاسیس شود.

وی در بخشی از تاریخ شفاهی کتاب «از متن تا نقش» به تشریح فعالیت نخستین کارشناسان حوزه اسناد و آرشیو در سازمان اسناد ملی و همچنین بودجه سال اول ‌و دوم این سازمان و چگونگی مرمت اسناد در نیم قرن پیش پرداخته است.

بنیانگذار آرشیو ملی ایران در سال ۱۳۴۹ درباره نخستین کارشناسان همکار با این سازمان می‌گوید: آنها ۶ نفر بودند که از سال دوم یعنی سال 1350 از سازمان ملل برای ایجاد کارگاه مرمت اسناد، کمک خواستیم و خوشبختانه موافقت شد و یک خانم پاکستانی که سابقه این کار را داشت و از کارشناسان سازمان ملل بود به ایران آمد و طرح کارگاه مرمت اسناد را تهیه کرد.
 
پرهام ادامه می‌دهد: همانطور که می‌دانید در مرحله اول، اسناد ضدعفونی می‌شود و آن مقداری که پاره، سوخته و فرسوده شده است را با کاغذ برنج مرمت کرده و بعد با کاغذ ابریشم لیمنت می‌کنند و وقتی دو طرف این را زیر پرس فشار داغ با حرارت لیمنت کنند تقریباً هزار سال به عمر هر سندی اضافه می‌شود.
 
بنیانگذار آرشیو ملی ایران در تشریح تربیت کارشناسان حوزه مرمت اسناد به تلاش‌های خانم‌ها نبئی و مغیثی و آقای میرصادقی نیز پرداخت و گفت: آقای ایقانی نیز معاون بنده بود و بعد بازنشسته شد و مجموعاً تا زمانی که بنده بازنشسته شدم،(سال 1359) ما در رشته اسناد حدود ۱۰ نفر کارشناس داشتیم.
 
پرهام می‌گوید: سال دوم، بودجه سازمان اسناد ملی ایران دو برابر شد یعنی یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان شد!(بودجه سال نخست تاسیس 600هزار تومان) اما چون با این بودجه ناچیز قادر نبودیم که اسناد خانواده‌ها را خریداری کنیم، از همان سال اول ترتیب داده شد که ما از بودجه محرمانه نخست وزیری استفاده کنیم.
 
وی ادامه می‌دهد: بنابراین هیأت کارشناسی که ما برای ارزشیابی اسناد تاریخی داشتیم اغلب مرحوم دکتر اصغر مهدوی، استاد ایرج افشار، مرحوم یحیی ذکا و چند نفر دیگر که اطلاعاتی داشتند، بودند و ارزیابی نیز به همین ترتیب که هم اکنون انجام می‌شود صورت می‌پذیرفت و میزان ارزش این اسناد را تعیین می‌کردند و بعد ما به نخست‌وزیری درخواست می‌دادیم و آنها اعتبارش را تامین کرده و می‌خریدیم.

سیروس پرهام در سال ۱۳۳۰ برای ادامه تحصیلات به دانشگاه کلمبیا آمریکا رفته و بعد از مدتی در دانشگاه برکلی  کالیفرنیا در سال ۱۹۵۴ توانست دکترای خود را در رشته علوم سیاسی دریافت کند. وی در دهه 40 بر اساس طرحی که برای اصلاح بایگانی راکد دستگاه‌های دولتی داشت از طرف شورای عالی اداری و با همکاری و بورس سازمان ملل متحد به کشورهای انگلیس و آمریکا اعزام شد تا بتواند از مراکز مهم بایگانی‌های راکد انگلیس و آمریکا بازدید و در کارگاه‌های فنی آنها شرکت و مدت‌ها روی اسناد در مخازن آنها کار کند تا در نهایت مقدمات تاسیس سازمان اسناد ملی ایران کلید زده شود.
 
پرهام در حوزه هنرهای ایرانی نیز سال‌هاست قلم فرسایی و پژوهش کرده است، از جمله کتاب سه جلدی «دستبافته‌های عشایری و روستایی فارس» و کتاب «شاهکارهای فرشبافی فارس» و نیز مقالات متعددی در زمینه نقاشی و کاشیکاری منتشر شده در کتاب «شکوه ایران» از آثار او است. از دیگر آثار وی می‌توان به ترجمه بهترین اشعار شاعر آمریکایی «والت ویتمن» و تألیف کتاب «بیماری‌های مدیریت» در سال ۱۳۴۹ اشاره کرد، همچنین کتاب «انقلاب ایران و مبانی رهبری امام خمینی» نیز در سال ۵۷ از او به چاپ رسیده است.
 
پرهام در دهه ۳۰ به عنوان نخستین ویراستاران ایران با انتشارات فرانکلین همکاری کرد و طرح ترجمه دو زبانه انگلیسی و فارسی کتاب های شعر و آثار نویسندگان و شاعران آمریکایی از او است. او همچنین مجموعه اشعاری با عنوان «دریای راز» سروده است که در سال ۱۳۳۰ توسط چاپخانه اختر شمال به چاپ رسیده است. وی در ترجمه دوره ۱۵ جلدی «سیری در هنر ایران» اثر «آرتور اپهام پوپ» به عنوان مدیر و سر ویراستار همکاری داشته است. پرهام مدتی نیز سرپرست سازمان امور اداری ایران بوده است.
 
سیروس پرهام هم اکنون نیز با وجود سن 92 سالگی به عنوان کارشناس متبحر، در جلسات خرید اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی حضوری فعال دارد.