به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، ابومحمد مصلح‌الدین‌بن عبدالله سعدی شیرازی یکی از فرزندان بلندآوازه سرزمین ادب‌پرور فارس بوده که از عصر خود تاکنون جان و دل بسیاری را شیفته شعر و ادب خود کرده است. سعدی از خاندان علم و دانش بود و دیری نپایيد كه آوازه شهرتش در غرب پيچيد و ادب‌پژوهان كشورهای اروپا، ترجمه آثارش را به عنوان یکی از نامدارترین سخن‌سرایان ادب فارسی مورد توجه بسیار قرار دادند و این ميهمان روحانی شرق را با مهر و گرمی تمام پذیرفتند.

در این بین گلستان به‌عنوان یکی از زیباترین كتاب‌های نثر فارسی که مضمون آن سرشار از مهر و محبت و انسان‌دوستی است بیش از سایر آثار سعدی به زبان‌های مختلف دنیا ترجمه شده است. این کتاب، آینه تمام‌نمای جامعه محسوب می‌شود و سعدی در این کتاب با نگاهی تیزبین، سرشت آدمیان را شناخته و شناسانده، و این رمز مقبولیت جهانی این اثر ارزشمند است. از آنجایی که ترجمه‌ها و چاپ‌های گلستان به زبان‌های دیگر و درباره سعدی و نوشته‌های او فراوان است به مروری بر ترجمه این اثر ارزشمند او از لحاظ اهمیت در اروپا از قرن 19 میلادی به بعد صورت گرفته است که در ادامه می‌خوانید.

در سال 1834، و دقیقا یک قرن پس از اولین ترجمه گلستان به انگلیسی، نیکول سمله کتابی با عنوان گلستان یا باغچه گلها از شیخ مصلح‌الدین سعدی را در 411 صفحه به زبان فرانسه منتشر کرد. سمله در مقدمه ترجمه خود که برگردان همه حکایات گلستان را در بر می‌گرفت، یادآور شد: «به قول خود، که در ابتدای نسخه دستنویس فارسی گلستان که در 1828 به چاپ رساندم، وفا نمودم و این کتاب را که بیش از هر اثر فارسی یا عربی دیگر شایسته است، ترجمه کردم».
 
در سال1846 میلادی کارل هاینریش گراف خاورشناس، مترجم و محقق آلمانی عهد عتیق گلستان سعدی را به آلمانی ترجمه کرد که از معتبرترین ترجمه‌های گلستان به زبان آلمانی است. گراف در سال ۱۸۵۰ بوستان را نیز به آلمانی ترجمه کرد که تا آن زمان تنها ترجمه کامل و مطابق با اصل فارسی به شمار می‌رفت.

 در سال 1858، شارل دفر مری، استاد مدرسه زبان‌های شرقی، ترجمه خود را با عنوان خلاصه گلستان یا باغچه گلها منتشر کرد. او در مقدمه مبسوط خود، شرح نسبتا جامعی از زندگی شاعر را در اختیار خواننده فرانسوی گذاشته است. ترجمه دفرمری به اعتبار شهرت و مقامی که او در انجمن آسیایی پاریس داشت، از بدو انتشار با اقبال زیادی روبه‌رو شد. مترجم دلیل ترجمه مکرر گلستان را در صفحه نخست چنین خاطرنشان کرده است: «انگلیسی‌ها حداقل چهار مرتبه این کتاب را ترجمه کرده‌اند و آلمانی‌ها نیز اینک چندین ترجمه از آن را در اختیار دارند، حال آنکه ما فقط به یک ترجمه کامل دسترسی داریم که اگر چه مستقیما از فارسی صورت گرفته ولی قطع کتاب نامناسب و ترجمه زیاده از حد تحت‌اللفظی است؛ برای همین من اقدام به این کار کردم.
 
 درسال 1865 میلادی فرانسیس گلادوین گلستان سعدی را همراه با متن فارسی به انگلیسی برگرداند. این دولت‌مرد و خاورشناس انگلیسی اولین استاد زبان فارسی در کالج نوبنیاد فورت ویلیام کلکته بود و تاریخ‌نگار، روزنامه‌‌نگار و فرهنگ‌نویسی برجسته بود که برای شناساندن و آموزش زبان و ادبیات فارسی به اروپاییان، به‌ویژه انگلیسی‌ها، کوشش فراوان کرد و از پیشگامان ترجمه بهترین آثار ادبی فارسی به انگلیسی است.

در سال 1888ریچارد فرانسیس برتون نویسنده و شرق‌شناسی از بزرگترین مترجمان انگلیسی بود که نسخه کامل گلستان سعدی را از فارسی به انگلیسی ترجمه کرد.
 
در سال  1897 میلادی ترجمه منظوم اشعار گلستان سعدی توسط فردریش روکرت شاعر و مترجم نامی آلمانی و از بنیانگذاران شرق شناسی آلمان از سوی انتشارات اهرنورت منتشر شد. او  بوستان سعدی را نیز به آلمانی ترجمه کرد که بهترین ترجمه این اثر به زبان آلمانی به‌شمار می‌رود.
 
در سال 1913 فرانتس توستن، شرق‌شناس فرانسوی که با زبان‌های فارسی، عربی، سانسکریت و ژاپنی آشنایی داشت، ترجمه گلستان را به روش اقتباس، تحت عنوان باغ گلهای سرخ در 253 صفحه منتشر کرد.
 
در سال 1917 ایتالو پیتزی نخستین ترجمه کامل گلستان را در دو جلد منتشر کرد. در این متن مترجم به برگردان متن فارسی بسنده کرده و شرح و تفسیری درباره بسیاری از نکات محتوایی و زبانی این اثر، در اختیار خواننده قرار نمی‌دهد و پس از پیشگفتاری نه‌چندان بلند در شرح حال و تجارب و تالیفات و شرایط تاریخی و اجتماعی عصر سعدی، یادآور اهمیت و یکتایی کلام موزون و منثور وی در طول هزار سال ادب فارسی می‌شود.
 
در سال 1928 ریچارد برتون داستان‌هایی از گلستان سعدی را ترجمه کرد. در مقدمه این کتاب آمده است سعدی، شاعر بسیار مشهور پارسی اثری را تولید کرد که او آن را گلستان یا باغ رز نامید که به قول خودش برگ‌های آن نمی‌تواند با استبداد پاییزی لمس شود و دلخوشی‌هایی که بهار را نزدیک می‌کند ناخوشایند پاییز را تغییر خواهد داد. گلستان سعدی با تحسین و تمجید در آسیا و آفریقا خوانده می‌شود و در اروپا به انگلیسی، فرانسوی، آلمانی و هلندی ترجمه شده است.
 
در سال 1945 کتاب پادشاهان و گداها دو فصل اول گلستان سعدی، توسط آرتور جان اربری خاورشناس انگليسی که در اثر تلاش او در کمبریج کرسی مستقلی برای تدریس زبان و ادبیات فارسی ایجاد شد ترجمه شد. او به سبب نثر روان و بیان ساده و شاعرانه‌ای که در نگارش یا ترجمه این اثر به‌کار ‌برد، از شهرت فراوانی برخوردار است.
 
در سال 1956 ادوارد رهاتسک شرق‌شناس و ایران شناس و پژوهشگر بزرگ فارسی‌شناس انگلستان، کتاب‌ گلستان سعدی را به انگلیسی ترجمه کرد. این کتاب به‌طور کلی به‌عنوان دقیق‌ترین و زیباترین ترجمه گلستان سعدی به رسمیت شناخته شده است.
 
در سال 1965 دومین ترجمه کامل گلستان به اهتمام پیو فیلیپانی رونکونی منتشر شد. در نگاهی تطبیقی به متن این ترجمه در کنار ترجمه پیشین باید گفت که مترجم از زبانی نو تر و نزدیک به ذهن خواننده دهه ۶۰ بهره گرفته است. نثر این کتاب ساده و قابل فهم و عاری از لغات فصیح ادبی قرن نوزدهمی است. وی بر آن است با توازن و هماهنگی جملات و با استفاده از اوزان آزاد و قابل انعطاف شعری در زبان ایتالیایی، متنی آزاد از قوافی و اوزان اما آهنگین و روان به دست دهد. در مقدمه جامع و مفصل کتاب، مترجم به شرح زندگانی سعدی در چهارچوب وقایع تاریخی و سیاسی و تاثیر این دگرگونی‌ها در آثار وی می‌پردازد.
 
در سال 1966، عمر علیشاه، مترجم صوفی‌مسلک افغانی تبار، با این اعتقاد که شیخ سعدی صوفی متمایل به طریقت نقشبندیه بوده است ترجمه کاملی از گلستان را با نام باغ گل‌های سرخ در 253 صفحه، در پاریس به انتشار رساند.
 
در سال 1976 ترجمه کامل دیگر گلستان را ریتا بارچیلی در ایتالیا از گلستان منتشر کرد. او برای ترجمه گلستان از تصحیح محمدعلی فروغی استفاده کرد. به دلیل نزدیکی زمان ترجمه به عصر ما و توجه خاص مترجم به وفاداری در برگردان و رساندن مفاهیم به خواننده، این متن ساختاری مدرن و دور از تکلف ادبی دارد.
 
در سال 1977 آرتور شولی کتاب درویشان خراباتی که گزیده‌ای از کلیات سعدی شامل افسانه‌ها و قصه‌ها به نظم و نثر است را به انگلیسی ترجمه کرد. این مجموعه از عشق مادام‌العمر آرتور شولی به داستان‌های گلستان از هر نوعی سرچشمه می‌گیرد. از داستان‌های قومی، داستان‌های حکیمانه، افسانه‌ها و مثل‌ها گرفته تا حکایات، شوخی‌ها و اسطوره‌های باستانی و شهری.
 
در سال 1991 ترجمه کامل  دیگری از گلستان به اهتمام کروبینو ماریو گوتزتتی صورت گرفت که از تصحیح محمد جواد مشکور بهره گرفته است. این برگردان زبانی دقیق‌تر و معاصرتر دارد و اشعار در ساختاری آزاد و بدون اوزان کلاسیک ترجمه شده‌اند. مترجم به اقتضای سادگی و روانی کلام از بازسازی قالب‌های شاعرانه در زبان ایتالیایی می‌پرهیزد.
 
در سال 2004 منتخبی از گلستان سعدی توسط ریچارد جفری نیومن، عضو هیات علمی دانشگاه ایالتی نیویورک نوشته شد و از سوی انتشارات «علمی جهانی جامعه بین‌المللی برای فرهنگ ایرانی» منتشر شد. جفری در مقدمه کتاب بیان کرده است: امیدوارم این ترجمه جدید، یک پنجره جدید به فرهنگ ایرانی برای مردم انگلیسی‌زبان در جهان فراهم کند. تا آنجا که می‌توانم بگویم، این اولین ترجمه ادبی جدید به زبان انگلیسی از سعدی در قرن جدید است که شامل گزیده‌ای از کل متن است.
 
در سال 2008 ترجمه کامل گلستان به زبان انگلیسی توسط ویلر.ام. تکستون استاد زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه هاروارد با وفاداری کامل به اصل متن سعدی به زبان انگلیسی معاصر برگردانده شد که در مقدمه آن آمده است: گلستان بی‌تردید از نظر متون نثر و غیرشعری نمونه‌ای است که تمام نویسندگان پارسی زبان در آفرینش آثار خود به آن تاسی می‌جسته‌اند و از نظر اخلاقی و یا جنبه‌های عقل عملی، اقتباس‌ها و نقل قول‌های بی‌شمار از این اثر صحت این نکته را اثبات می‌کند.