به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در خراسان رضوی، قصه تأسیس کتابخانه‌های مرکزی سر دراز دارد؛ اگر بخواهم از لزوم تاسیس کتابخانه مرکزی در یک شهر روایت را شروع کنم، می‌شود تکرار همان مطالبی که سال‌ها شنیده‌ایم و خوانده‌اید؛ پس، از تکرار پرهیز کرده و می‌رویم سراغ اصل ماجرا؛ در ابتدا، گزارش را محدود به جغرافیای خراسان رضوی و پروژه‌های کتابخانه مرکزی مشهد که پس از حدود 20 سال و نیشابور و سبزوار که هنوز افتتاح نشده‌اند، نمی‌کنم، روی سخنمان با پروژه‌های افتتاح کتابخانه‌های مرکزی در سراسر کشور است؛ چرا که متولیان فرهنگ در این زمینه، قدمتِ از حرف تا عمل‌شان به دهه می‌رسد و ظاهراً در این امر دوستدار تاریخچه‌سازی هستند، چرا که اگر پروژه‌ای 20 سال را رد نکند و به بلوغ کامل نرسد، حتی نمی‌شود حرفی از افتتاح آن زد!

علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در آذرماه سال گذشته، در ارتباط با بودجه در نظر گرفته شده از سوی دولت برای نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، گفت: دولت برای نهاد کتابخانه‌های عمومی در سال 1399، مبلغ 199 میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته یعنی کمتر از یک دوم نیاز کتابخانه‌ها.

فاطمه ذوالقدر، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس نیز بودجه فرهنگی سال 1399 را که 19 درصد از سال گذشته کمتر است، ناامید کننده خوانده و معتقد است: اقتصاد بدون فرهنگ بی‌فایده است ما برای هر کاری از فرهنگ‌سازی د‌م می‌زنیم اما متاسفانه این مقوله، همیشه مغفول می‌ماند.

و اما دوباره بازگردیم به خراسان رضوی و شهرستان سبزوار؛ شهری فرهنگی و دانشگاهی با 35 هزار دانشجو که با وجود 9 کتابخانه عمومی و 7 کتابخانه مشارکتی، نیاز به داشتن کتابخانه مرکزی در آن به شدت احساس می‌شود، چراکه به گفته معصومه فلاحی، رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی سبزوار، سرانه مطالعه و فضای کتابخانه‌ها در این شهرستان پایین است، کتابخانه‌های موجود از لحاظ پراکندگی استاندارد نیست و مناطق حاشیه و پایین شهر با جمعیت ۳۰ هزار نفر، کتابخانه ندارند.

وی همچنین با بیان این نکته که از 9 باب کتابخانه نهادی سبزوار فقط ۲ باب، با نقشه تیپ کتابخانه‌ای ساخته شده‌اند، گفت: آخرین کتابخانه‌ای که در سبزوار احداث شد، کتابخانه حاج ملا هادی سبزواری با ۵۰۰ مترمربع زیربنا در سال ۱۳۷۲ بوده است و بعد از آن کتابخانه‌های اضافه شده به شهرستان، توسط خیّرین انجام شده که البته برخی از آنها استانداردهای کتابخانه را ندارند.

در طی 15 سال گذشته، پیگیری‌های متعددی برای احداث این کتابخانه در سبزوار انجام شد که به‌دلیل نبود زمین مناسب و مطابق با استانداردهای نهاد کتابخانه‌های عمومی، سرانجامی نداشت. در نهایت سال گذشته، با پیگیری‌های اداره‌کل کتابخانه‌های عمومی استان خراسان رضوی، معاون فنی و عمرانی فرماندار و با همکاری اداره راه و شهرسازی، زمین این کتابخانه مشخص شد و علی‌اکبر سبزیان، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان، 3 مرداد سال گذشته، در حاشیه بازدید از کتابخانه‌های شهرستان سبزوار، از کلنگ‌زنی کتابخانه مرکزی سبزوار در هفته ولایت خبر داده بود؛ حالا ماه‌ها از هفته ولایت گذشته اما همچنان خبری از کلنگ‌زنی این پروژه نیست.

تا سال‌ها، نبود زمین مناسب برای ساخت کتابخانه، علت تاخیر در راه اندازی این طرح فرهنگی عنوان می‌شد اما در سال ۹۸ با حل این مشکل و اختصاص زمین کتابخانه مرکزی سبزوار به مساحت 4500 مترمربع و زیربنای 2000 مترمربع، نبود اعتبار مانع اصلی طرح عنوان شد.

به گفته معصومه فلاحی، رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی سبزوار با اینکه موضوع ساخت کتابخانه مرکزی در سبزوار از ۱۵ سال قبل مطرح بوده است اما از دو سال و نیم گذشته پیگیری جدی برای احداث این کتابخانه در شهرستان انجام شده است.

وی در ادامه گفت: در سال ۹۷ ما توانستیم یک کُد پروژه برای آغاز عملیات اجرایی ساخت کتابخانه مرکزی سبزوار تعریف کنیم و در همان زمان یک میلیارد و ۷۸۰ میلیون تومان اعتبار برای پروژه تخصیص داده شد که در حال حاضر ۲۷۰ میلیون تومان آن برای پروانه و برنامه مطالعاتی جذب شده است. زمین هم با پیگیری همه مسئولین شهر بر اساس استانداردهای نهاد کتابخانه‌های عمومی معرفی شد اما، الان مشکل اصلی ما در بحث اعتبار است.

«سال گذشته، سبزوار از نظر شاخص فرهنگی، برخوردار محسوب می‌شد و به‌همین علت طبق قانون، به کتابخانه مرکزی از محل توازن، هیچ اعتباری تعلق نگرفت و بودجه دیگری هم وجود نداشت که بتوان با آن کلنگ‌زنی را شروع کرد»؛ این را رئیس اداره کتابخانه‌های سبزوار گفت و ادامه داد: نمایندگان سبزوار در مجلس، آقایان رمضانعلی سبحانی‌فر و حسین مقصودی هم وعده‌هایی داده‌اند و خود من نیز از آن‌ها درخواست کردم بودجه‌ای را که دارند، در اختیار ما برای این کار بگذارند اما، آن‌ها گفتند اولویت، احداث راه آهن و یک فرهنگسرا در سبزوار است.

«با این وجود نمایندگان سبزوار در مجلس پیگیر دریافت بودجه برای کتابخانه مرکزی، از منابع دیگر بودند اما، رسیدن به مرحله کلنگ‌زنی نیازمند مبالغی میلیاردی است»، فلاحی این نکته را گفت و افزود: در بحث شاخص زیربنا، باید تا سال 1400، یعنی پایان برنامه پنجم توسعه، 7000 مترمربع فضا در سبزوار داشته باشیم در حالی‌که اکنون، این فضا کمتر از 5000 مترمربع است و فقط کتابخانه مرکزی می‌تواند، شهرستان را به این شاخص نزدیک‌تر کند.

باید دید امسال، سرانجام کتابخانه مرکزی سبزوار چه خواهد شد و آیا به قول رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی سبزوار «انشاالله فرجی می‌شود» یا اینکه باید یک سال دیگر به قدمت پروژه کاغذی کتابخانه مرکزی سبزوار، افزوده می‌شود؟!