خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)-یاشار هدایی، «خواندن چيست؟»،شايد پرسشى ساده با پاسخى بديهى پنداشته شود. اما كتاب «گفت‌وگوهايى درباره خواندن»، اين تلقى را به هم مى‌ريزد و با طرح پرسش‌هاى جديدى در ذهن خواننده، موضوع خواندن و اهميت آن را بسط و گسترش مى‌دهد و مفهومى نو از خواندن را در ذهن مخاطب مى‌نشاند. بنيان و شالوده اين طرح نو، چيزى نيست جز پرسش.
بخشى از اين پرسش‌ها، در گفت‌و‌گوى پديدآورنده كتاب با چهره‌ها و صاحب‌نظران حوزه ترويج خواندن، مطرح شده‌اند و برخى ديگر پس از مطالعه كتاب در ذهن خواننده ايجاد خواهد شد. براى برخى پرسش‌ها مى‌توان پاسخ يا پاسخ‌هايى در متن كتاب يافت و براى برخى ديگر، نه.
شايد همين ويژگى اخير باعث شده تا ندا موحدى‌پور، در پيش گفتارى كه بر كتاب نوشته است، آن را «شروعى براى مسئله‌اى فكرى» معرفى كند و چنين بنويسد: «گفتگوها از جنسى است كه «نمى دانم» هم در آن ديده مى‌شود. نمى‌دانم فرصت خوبى است براى من، براى خواننده و براى گوينده.»
اين فرصت خوب و همچنين نشاندن ايده‌هاى ذهنى و نظرى در كنار تجارب عملى و كنش ورزى‌هاى اجتماعى در كتاب، همه كليشه‌ها درباره مفهوم خواندن و فعاليت‌هاى ترويجى در ذهن مخاطب را دگرگون مى‌كند. بدين ترتيب، با قبض و بسط در مفاهيمى كه پيش از اين گفت‌وگوها، در ذهن مخاطب بوده، مفاهيم جديدى پيرامون خواندن و همه حواشى مربوط به آن شكل مى‌گيرد.
كتاب حاوى گفت‌وگوهايى با موسسان طرح‌ها و نهادهاى ترويج خواندن و يا چهره‌هاى اصلى آنها است. گفت‌وگوكننده تلاش كرده است با طرح پرسش‌هاى متنوع از اين افراد، روايت‌هاى متنوعى از موضوع خواندن و ترويج را به مخاطب ارائه كند. بى شک اين تلاش انعكاس دهنده همه روايت‌ها و همه فعاليت‌هاى ترويجى ريز و درشت نيست؛ اما جمع‌آورى بخش بزرگى از روايات و معرفى فعاليت‌ها در يک جا و در قالبى منسجم، كوششى ارزنده است.
تجربه پانزده ساله پديد آورنده كتاب در نهاد‌هايى چون «شوراى كتاب كودک» و «خانه كتابدار كودک و نوجوان»، شناخت لازم از طرح‌هاى ترويجى فعال در ايران، اعم از دولتى و غير دولتى را فراهم آورده است تا او در اين كتاب به آن تجربه و اين شناخت، عمق و غنا ببخشد و همه را يک جا در اختيار مخاطب قرار دهد.
كتاب با معرفى «شوراى كتاب كودک» و فعاليت‌هاى ترويجى آن در گفت‌وگو با نوش‌آفرين انصارىٰٰ، دبير اين نهاد پنجاه و هفت ساله درباره مفهوم خواندن، آغاز شده است. معرفى «جام باشگاه‌هاى كتابخوانى كودک و نوجوان» و گفت‌وگو با بانى آن، على‌اصغر سيد آبادى بخش بعدى كتاب است كه طى آن على‌اصغر سيدآبادى از خواندن به مثابه «شناخت به اضافه يک چيز ديگر» سخن گفته است. در گفت‌وگو با فريبا اقدامى، فعاليت‌هاى سازمان مردم نهاد «جهک» معرفى مى‌شود. مهرناز خراسانچى از خواندن در معناى وسيع‌تر و فعاليت‌هاى كتابخانه حسينيه ارشاد و ايوب موحدى‌پور از مؤسسان «خانه كتابدار كودک و نوجوان»، از نقش خواندن در تغيير و رشد سخن گفته‌اند. ليلا كفاش‌زاده و الهه حريريان، ارتباط ميراث فرهنگى با خواندن و نقش موزه‌ها در آن را با عنوان «روايت اشياء» واكاوى كرده‌اند. سه تن از فعالان «گروه قصه‌گويى ديجيتال شهرزاد» به بازخوانى فعاليت‌هاى اين گروه در امر ترويج خواندن پرداخته‌اند. آخرين گفت‌وگو با مسعود ناصرى، از مديران «موزه عروسک‌هاى ملل» انجام شده تا علاوه بر شناخت فعاليت‌هاى اين موزه، تعريفى فراتر از خواندن به معناى متداول يعنى «رمزگشايى از نشانه‌هاى نوشتارى» ارائه شود. بخش انتهايى كتاب اختصاص به بيان تجربه‌هاى ذهنى و عملى گفت‌وگوكننده دارد.
كتاب «گفت‌وگوهايى درباره خواندن»، مى‌تواند مخاطبان گسترده‌اى داشته باشد. چندان كه در كنار گشودن افق‌ها و چشم‌اندازهاى جديد درباره خواندن و معرفى برنامه‌ها و نهادهاى ترويجى، با مخاطب عام سخن بگويد و در عين حال محل رجوع و مورد استناد پژوهشگران و مروجان به عنوان مخاطب‌هاى خاص باشد.
كتاب «گفت‌وگوهايى درباره خواندن»، به كوشش ندا موحدى‌پور توسط انتشارات آمه در ٤١٨ صفحه و تيراژ ٥٠٠ نسخه و به قيمت ٦٧٠٠٠ تومان منتشر شده است.
چهارشنبه ۷ خرداد ۱۳۹۹ - ۱۱:۴۲
نظر شما