به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) چند روز پیش در این رسانه گفت‌وگویی با کریم زمانی، مولف شرح جامع مثنوی معنوی منتشر شد که در آن گفت‌وگو جناب زمانی به کتاب «نردبان آسمان» تالیف محمد شریفی اشاره کرده و این کتاب را به نوعی بازنویسی شرح خود دانست.

در ادامه محمد شریفی طی یادداشتی درباره صحبت‌های کریم زمانی، نکاتی را متذکر شد. در پاسخ به یادداشت محمد شریفی جناب کریم زمانی یادداشت دیگری در اختیار ایبنا قرار داد که منتشر کردیم. حالا در ادامه محمد شریفی یادداشت دیگری در اختیار ایبنا قرار داده و قید کرده که این یادداشت آخر او درباره این مبحث خواهد بود. 

شایسته یادآوری است خبرگزاری ایبنا در راستای اصل آزادی مطبوعات و بنا بر وظیفه خود نسبت به انتشار این گفت‌وگو و یادداشت‌ها اقدام کرده است و بر این باور است بازگذاشتن فضای نقد و مباحثه، سبب رشد و تعالی آثار خواهد شد، بنا براین هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال اظهارات دو طرف نداشته و انتشار آنها به معنای رد یا قبولشان از سوی خبرگزاری نیست. در ادامه یادداشت محمد شریفی را می‌خوانید:

«جناب آقای زمانی، این که ما سه ماه قبل از انتشار کتاب خدمت شما رسیدیم از باب ادای احترام به پیشکسوتان عرصه مثنوی‌پژوهی بود، نه کسب اجازه از محضر شما. اگر چنین بود عرض می‌کردم. من نمونه کار را برای شمار دیگری از اساتید هم بردم و فرستادم. پس به ریش نگیرید.
از من خواسته‌اید که عکس چند پانوشت را در معرض قضاوت عموم بگذارم. اولاً که خودتان فرموده‌اید البینه علی المدعی. شما که هر دو کتاب را در اختیار دارید و عکس گرفتن هم بلدید، بسم الله. اما از حیث احترام به خواننده عرض می‌کنم که صد صفحه از نردبان آسمان به‌طور رایگان در سایت نشرنو در دسترس عموم است و هرکسی می‌تواند آن را با متن کتاب شما قیاس کند.
وانگهی شما ادعایی در مورد یک کتاب 2232 صفحه‌ای مطرح کرده‌اید و آن را چکیده کتاب خود دانسته‌اید و پنج شش پانوشت را به‌عنوان سند این ادعا ذکر کرده‌اید. فکر نمی‌کنید این ادعا با بینه شما کمی بی‌تناسب است؟ آقای زمانی دست بردارید، فکر می‌کنید نبوغ شما بوده که از «دق الحصیر» معنای تکلیف و زحمت استنباط کرده است. غیاث اللغات را بگشایید و صفحه 371 را ببینید.

پیله فرموده‌اید که چرا شماره ابیات را نیاورده‌ام؟ این چه ربطی به بحث ما دارد؟ در مقدمه‌ای که نخوانده‌اید سه دلیل آورده‌ام: یکی اینکه گزارش من بیت به بیت نیست و من واحد معنی را پاراگراف گرفته‌ام و در معدودی جاها حتی گزارش برخی ابیات را کمی جابجا کرده‌ام و هرکس که قدری با مثنوی سر و کار داشته باشد می‌داند چرا. دوم اینکه من از یک نسخه واحد مثنوی استفاده نکرده‌ام بلکه منبعم تلفیقی از تصحیح نیکلسون و نسخه قونیه است که شماره ابیاتشان اندکی متفاوت است. سوم اینکه به گمان من عناوین مثنوی که هیچ کم نیستند و ابیاتی که در ضمن متن آمده به‌راحتی به خواننده نشان می‌دهد که کجای مثنوی است. به هر صورت مطمئن باشید که توطئه‌ای در کار نبوده و غرض من از نیاوردن شماره ابیات سردرگم کردن حضرت استادی نبوده است!

من اساساً با شرح بیت به بیت مثنوی مخالفم. مهم‌ترین اشکال شرح بیت به بیت این است که جان کلام مولانا را مغفول می‌گذارد و مثنوی را تبدیل به مشتی ابیات پراکنده ساده و دشوار می‌کند که حل کردن دشواری آنها نیز کمکی به فهم کامل مقصود مولانا نمی‌کند. بی‌جهت نیست که استاد فروزانفر هم بنای کار خود را بر شرح بیت به بیت نگذاشته بود. بسیاری از خطاهای شما نیز از همین‌جا نشأت می‌گیرد که به «معنی کردن بیت» پرداخته‌اید و خلاص. لاجرم از فحوای کلام و انسجام و توالی ابیات غافل مانده‌اید. در این مورد مثالها فراوان است. گذشته از این، همانطور که در مقدمه گفته‌ام نردبان آسمان اصلاً شرح مثنوی نیست. کار ما گزارش یا روایتی است از مثنوی‌خوانی با نگاهی امروزی به مثنوی به‌عنوان یک متن. با این نگاه، در مواضعی هم توضیحاتی را لازم دیده‌ایم و از منابع مختلف آورده‌ایم. درست به همین دلیل است که بسیاری از یاوه‌گویی‌ها را کنار گذاشته‌ایم و کوشیده‌ایم متنی که در مقابل خواننده قرار می‌گیرد تا حد امکان معنی‌دار باشد.

فرموده‌اید که قصد ویرایش شرح مثنوی را دارید. خوشحالم که تازه بعد از 27 سال به فکر بیش از صدهزار خریداری افتاده‌اید که در طی این سالها این مجموعه را خریده‌اند. اجازه بدهید مشفقانه توصیه‌ای بکنم. در ویرایش جدید از اساتید باسواد و فاضلی که در این زمینه کار کرده‌اند کمک بگیرید ــ البته اگر هرگز به وجود چنین کسانی در جهان باور داشته باشید. تجربه نشان داده است که ویرایش شخص نگارنده معمولاً چندان چیزی بر محاسن اثر نمی‌افزاید و بسیاری از ایرادات همچنان برجای می‌ماند. ضمناً همین‌جا به شما اجازه می‌دهم که از «نردبان آسمان» برای رفع اشکالات و اشتباهات خود استفاده کنید.

آقای زمانی، همین‌جا بگویم که دیگر به اظهارات شما پاسخ نخواهم داد و عمر عزیز را به کارهای مفیدتر خواهم گماشت. می‌ترسم با ادامه این مناقشات هوس کنید «ضرب زید عمراً» به من درس بدهید.»