مهرزاد دانش مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، با اشاره به اولویت‌های هیات انتخاب و خرید کتاب گفت: این هیات علاوه بر نکته‌های فنی که در تالیف، قالب، چاپ کتاب همچنین سنجه‌های پژوهشی و خلاقانه هنری که در آثار ارسالی وجود دارد، یک‌سری اولویت‌های موضوعی را در بررسی‌ها معطوف به مصوبات خود در نظر دارد که شرح همه این مسایل در سایت دفتر چاپ و نشر ذکر شده است.
وی با بیان اینکه این هیات امسال به یک اولویت ویژه در کنار بقیه اولویت‌ها می‌پردازد، ادامه داد: این اولویت در سال ۱۳۹۹ پاسداشت زبان فارسی است. ورود پرشتاب پدیده‌های جدید و نوین خارجی به کشور در حوزه‌های مختلف نرم‌افزاری و سخت‌افزاری موجب شده است که گفتار رسمی و محاوره‌ای همچنین نوشتار رسمی و محاوره‌ای از سوی بسیاری افراد حتی بسیاری از مدیران فرهنگی متاثر از زبان همراه این پدیده‌ها شود.
دانش افزود: تحت تاثیر این موضوع زبان رسمی و مادری ما دچار صدمات و لطمات زیادی شده است؛ در تبلیغات محیطی، رسانه‌ای و چاپی متاسفانه زبان فارسی یکی از مظلوم‌ترین نمودهای فرهنگی ما است که معمولا با کژتابی واژگانی، گفتاری و محتوایی فضا به‌گونه‌ای شده که عملا به ترویج بی‌سوادی، غلط نویسی و اشتباه‌گویی پرداخته می‌شود.
وی با اشاره به تصمیم دفتر چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای برخورد با چنین مسائلی، عنوان کرد: این دفتر تصمیم گرفته به سهم خود برنامه‌هایی برای جلوگیری از این رویه ناخجسته‌ای که الان شاهد آن هستیم را دنبال کند که یکی از این برنامه‌ها پاسداشت زبان فارسی است.
دانش در این زمینه توضیح داد: ما در هیات انتخاب و خرید کتاب به تشویق ناشرانی می‌پردازیم که به موضوع ترویج زبان فارسی و صیانت از زبان فارسی پرداخته‌اند؛ کتاب‌هایی که با موضوع پاسداشت زبان فارسی باشند در صورتی که واجد بار پژوهشی، تالیفی و قالبی مناسب باشند، از درصد میزان خرید بیشتری در مقایسه با کتاب‌های واجد موضوعات دیگر بهره‌مند خواهند بود.
وی با بیان اینکه در این زمینه به نکات مختلف توجه می‌شود، گفت: البته این نکته بدیهی است کتاب‌هایی که این موضوع را داشته باشند اما شان آن را رعایت نکنند، مثلا قالب کتاب‌سازی داشته باشند یا نثر ضعیف و ویراستاری ضعیفی داشته باشند یا تحقیق ضعیفی پشتوانه آن باشد طبیعتا در اولویت و خرید قرار ندارد؛ زیرا کتاب‌هایی که شانیت موضوع را رعایت کرده باشند تحت حمایت‌ها قرار خواهند گرفت.
دانش تاکید کرد: نباید فراموش کنیم که اولویت‌های قبلی هیات تحت‌الشعاع این موضوع قرار نمی‌گیرد؛ بلکه این موضوع یک اولویت ویژه است و بر این اساس کتابی که بر اساس مولفه‌های ما خوب بوده و ۱۵۰ نسخه از آن خریداری می‌شد، اگر موضوع آن پاسداشت زبان فارسی باشد و همه اولویت‌های فنی و کیفی را در بر بگیرد حتی تا ۲۰۰ یا ۲۵۰ نسخه هم از آن خریداری می‌شود.
فهرست خریدها شفاف منتشر می‌شوند
وی در بخش دیگر صحبت‌های خود به برخی انتقادات از هیات انتخاب و خرید کتاب در شبکه‌های مجازی اشاره کرد و گفت: به‌تازگی در برخی شبکه‌های اجتماعی یک یا دو نظر طعنه‌آ‌میز درباره مصوبات هیات در آخرین جلسه گفته شده است؛ با این مضمون که در هیات از یک ناشر ۲۸ عنوان کتاب خریداری کردیم و این موضوع را دلیل فساد و تبعیض و بی‌عدالتی در این مجموعه دانستند.
دانش افزود: در پاسخ به این موضوع باید توضیح بدهم که هیات انتخاب و خرید کتاب از پیشگامان شفاف‌سازی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و مصوبات هر جلسه شامل صدها عنوان کتاب در مبالغ میلیارد ریالی بدون کم و کاست و بدون ملاحظه در سایت وزارتخانه اعلام می‌کنیم.
وی درباره انتشار اسامی کتاب‌های خریداری شده توضیح داد: این کار به دو دلیل انجام می‌شود؛ نخست اینکه ناشران از وضعیت کتاب‌های ارسالی خود مطلع شوند و هم صاحب‌نظران به مطالعه فهرست‌ها بپردازند و با نقدهای خود ما را از ضعف و قوت فعالیت‌هایمان آگاه کنند.
دانش با بیان اینکه اگر قرار بر فساد و تبعیض باشد ما اصولا شفافیتی در پیش نمی‌گرفتیم، گفت: فساد در حیاط خلوت رشد پیدا می‌کند نه در اتاق شیشه‌ای و خوب است افرادی که تهمت فساد زدند، به‌جای استفاده از لحن‌های پرخاشگرانه که شانیت فرهنگی خودشان را هم مخدوش می‌کند، نقدها و نکته‌های اساسی‌تر را به ما می‌گفتند.
مدیرکل دفتر چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تاکید کرد: اگر کتاب نامناسبی خریداری شده کارشناسان و فرهیختگان فرهنگی بگویند که مثلا فلان اثر نامناسب است، کتاب‌سازی است یا اثر ضعیفی است و ما بررسی می‌کنیم و اگر این اشتباه سهوا رخ داده باشد به آن مجددا می‌پردازیم. اما به‌صرف اینکه از یک ناشر بیشتر کتاب خریداری کردیم و از ناشر دیگر کمتر بگویند فساد در مجموعه است گوینده شانیت خود را مخدوش می‌کند.
وی با بیان اینکه هیات انتخاب و خریداری کتاب بارها درباره شیوه کار خود اطلاع‌رسانی کرده است، عنوان کرد: سال‌ها است که در سایت معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام شده که شیوه فراهم‌آوری کتاب‌ها برای بررسی تغییر کرده است و کارشناسان هیات دنبال خرید کتاب در مغازه‌ها و بنگاه‌های نشر نمی‌روند؛ بلکه ناشر یا نماینده ناشر کتاب‌های چاپ اول یکی دو سال جاری را به دبیرخانه هیات می‌دهد و کارشناسان از کتاب‌های رسیده شروع به انتخاب می‌کنند.
دانش در این زمینه گفت: ناشران به تناسب، تعدادی از کتاب‌های چاپ شده‌شان را در فاصله بازه‌های زمانی بین جلسات به دبیرخانه تحویل می‌دهند. در این میان ممکن است یک ناشر فقط یک یا دو نسخه کتاب تحویل بدهد اما ناشر دیگری ۴۰ نسخه کتاب بدهد که این موضوع برای کارشناسان ما تفاوتی نمی‌کند، زیرا آنها کتاب‌های ارسالی را بررسی می‌کنند.
به گفته وی، در صورتی که کتاب کیفیت خوبی داشته باشد و با اولویت‌های فرهنگی همخوانی بیشتری داشته باشد، برای خرید تصویب می‌شود و بدیهی و منطقی است که در این روند ناشری که کتاب‌های بیشتری تحویل داده است فرصت انتخاب کتاب‌های خوبش در مقایسه با ناشری که کتاب‌های کمتری تحویل داده بیشتر باشد.
دانش با بیان مثالی در این زمینه توضیح داد: اگر معیار ما درصد به نسبت باشد چه بسا از ناشرانی که فقط پنج عنوان کتاب دارند، همان پنج کتاب را خریداری کنیم که ۱۰۰ درصد کتاب‌های ارسالی‌اش را شامل می‌شود اما ناشری که ۴۰ کتاب داده ما فقط ۳۰ عنوان خریداری کنیم و ۱۰ عنوان دیگر را تصویب نکنیم، ۷۵ درصد کتاب‌های ارسالی ناشر را شامل می‌شود و درصد خرید کتاب‌های ناشری که پنج کتاب به ما داده بیشتر از ناشری است که ۴۰ کتاب به ما داده است.
وی با بیان اینکه هر جلسه کتاب‌های زیادی در هیات مطرح می‌شوند، گفت: گاهی حتی در هر جلسه حدود ۲۰۰۰ کتاب بررسی می‌شود و به علت تعدد ممکن است گاهی یک‌سری نکات از چشم ما در برود که اگر صاحب‌نظران و منتقدان دلسوزانه، صمیمانه و همدلانه این نکات را با ما مطرح کنند، بررسی می‌کنیم تا عیب و ایراد را برطرف کنیم.
دانش یادآور شد: اینکه یک منطق ریاضی کاملا مشخصی را به عنوان فساد در نظر می‌گیرند خیلی جالب نیست و ای کاش منتقدان به جای سطحی انگاری‌ها یک مقداری وارد مسایل عمیق‌تر می‌شدند و ما را راهنمایی عمیق‌تر می‌کردند.
دوشنبه ۳۰ تیر ۱۳۹۹ - ۰۹:۱۲
نظر شما