به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در سمنان، رضا داوری استاد ادبیات دانشگاه دامغان در نشست شب شعر عاشورایی که به صورت مجازی از صفحه اینستاگرام خانه تسنیم دامغان منتشر شد، ضمن تسلیت به همه دوستداران و عاشقان انسان‌های بزرگ و شهیدان پیرامون ماهیت شعر گفت: شعر فریاد دل آدمی است هر کسی دوست دارد به گونه‌ای عواطف دل خودش را ابراز کند گروهی با اصوات موسیقی، گروهی با نقاشی، گروهی با سفال یا خطاطی و گروهی هم به زبان. وقتی عواطف را به زبان آورید شعر پدید می‌آید؛ ممکن است افرادی نتواند آن را به زبان بیاورند و سخن افراد دیگر را می‌شنوند.

نویسنده دامغانی اظهارداشت: شعر آیینی با بشر همراه بوده‌ یعنی در اولین روزی که بشر نخستین اولین اتفاق ناگوار یا اولین شادی برایش پدیدآمد فریاد درون خودش را به زبان آورد؛ اگر این اتفاق درون برای یک ارزش و امر مقدس یا وجود پاک باشد شعر آیینی می‌شود هرچند اثر مکتوب از آن نداشته‌باشیم اما در آن لحظه‌ای که این اتفاق دارد می‌افتد شعر آیینی پدید آمده‌است.

وی افزود: شعر آیینی بسته به زمان نیست اما شعر عاشورایی بسته به زمان است. عاشورا مربوط به ۱۴۰۰ سال پیش است و باید شعر عاشورایی را پس از آن بررسی کنیم زیرا در سرزمینی غیر سرزمین عرب و باورهایی غیر از باورهای مسلمانان عامه زندگی می‌کنیم این دو عامل بین عاشورای ۱۴۰۰ سال پیش و اولین شعر عاشورایی فاصله‌انداخت و موجب‌شد تا ایرانی‌ها به شعر عاشورایی بپردازند.
 
داوری ضمن بیان اینکه 200 سال شعر فارسی دری نداریم تصریح کرد: از آغاز پیروزی مسلمانان در ایران تا حدود سال ۲۳۰ هجری جز جمله‌های پراکنده‌ای که در گوشه و کنار به زبان مردم گفته می‌شود فارسی دری نداریم؛ از زمانی که شعر پدیدآمد تا زمانی که شعر عاشورایی پدیدآمد صد سال طول کشید.

استاد ادبیات دانشگاه دامغان گفت: آغاز شعر عاشورایی را می‌توان در شعر کسایی مروزی و ناصر خسرو شاهد بود. در قرن هفتم زمینه سرودن شعر عاشورایی فراهم‌تر بود و سوگواری در ایران برای امام حسین (ع) از زمان آل بویه رسماً پی‌ریزی شد.

فرهنگی دامغانی ادامه داد: نمونه تغییر محتوا حاصل رخداد زمان و مکان است به‌ویژه وقتی زمان تغییر می‌کند محتوا هم تغییر می‌کند. محتوا و ادبیات عاشورایی عمدتا ادبیات عاطفی و اندوه است ادبیات انسان آزرده از یک اتفاق تلخ تاریخ بشر در قالب کلمات است و تمام ترکیب بندهای محتشم کاشانی هم فضای حزن و اندوه را دارد.

رضا داوری افزود: در این بین شعرهایی هم هست که دچار ضعف شده‌است اما گاهی اوقات به این دلیل که با هر بهانه می‌خواستند اشک مردم را جاری کنند سبب سرایش اشعار ضعیف شده و نمونه‌ای از ادبیات ضعیف عاشورایی هم منتشرشد.
 
وی اظهارداشت: ادبیات عاشورایی در حوزه عرفان نیز هست که امام حسین را در قامت یک انسانی که عاشق خداوند است و از شراب عشق می‌نوشد و فلسفه حرکت و این‌که قیامی علیه یزید داشته‌باشد و بخواهد حکومتی از حکومت حق را برقرار کند به تصویر نکشیده و به این موضوعات نپرداخته است بلکه به همان جذبه، شور و حال پرداخته که نمونه آن را در کتاب گنجینه الاسرار شاهد هستیم.

استاد ادبیات فارسی دانشگاه دامغان با توجه به فرا رسیدن عاشورا ضمن بیان تبریک به انسانیت که الگو و اسوه‌های حسین‌بن‌علی را دارد کسی که در غم انسان زیست و در غم انسان شهید شد تا انسان آزادانه نزدیک کند و سر تعظیم در مقابل زشتی و ناراحت فرود نیاورد بیان کرد: بعد سوم ادبیات عاشورایی که از نظر محتوا بسیار اهمیت دارد بخشی از ادبیات است که به عنصر اجتماعی و فرهنگی عاشورا پرداخته است و خواسته است از امام حسین درس انسانیت بگیرد که نجات بخش انسان از رنج، ستم، بدبختی و اسارت ناحق است و شروع آن با اقبال لاهوری است که نمونه شعر سپید این حوزه را می‌توانیم در شعر گرمارودی شاهدباشیم.

وی در خاتمه یادآورشد: وظیفه مداحان است که تن به خواندن هر شعر دست پایینی ندهند و شاعران هم راضی نشوند به بهانه‌ی اینکه اشک مردم را جاری‌کنند هر شعری را بسرایند.

بر اساس همین گزارش شعر خوانی شاعر برجسته کشور نغمه مستشار نظامی و دیگر شاعران نامدار شهرستان دامغان و نوحه خوانی، مرثیه سرایی و نی نوازی از جمله برنامه های نشست شب شعر عاشورایی در خانه تسنیم دامغان بود.