به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، بیست‌و‌هشتمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران از ۲۴ تا ۳۰ آبان با شعار «دانایی؛ مانایی» برگزار می‌شود. سازمان‌ها و نهادهای مختلف با درنظرگرفتن زمان تخصیص داده شده به کتاب، اقداماتی برای کاهش مشکلات این حوزه و افزایش سرانه مطالعه انجام می‌دهند.
 
داریوش نویدگویی، مدیر انتشارات نویدشیراز معتقد است با ترویج روحیه تبادل کتاب و امانت‌داری می‌توان کتاب را میان کارمندان ادارات و همچنین اهالی یک محل تبادل کرد تا تعداد بیشتری از مردم با حداقل هزنیه از کتاب استفاده کنند.
 
به نظر شما در بیست‌وهشتمین دوره هفته کتاب چه اقداماتی از ضرورت بیشتری برخوردار است؟
بیست‌وهشتمین دوره هفته کتاب بهانه‌ای است برای اینکه بررسی کنیم تا دوره‌های گذشته چه اقداماتی در این هفته انجام شده‌است. تا جایی که اطلاع دارم هفته کتاب یکی از مصوبات دولت است تا تمامی دستگاه‌های دولتی، مراکز فرهنگی، مراکز علمی و حتی غیردولتی در این هفته برای ترویج کتاب و کتاب‌خوانی مشارکت فرهنگی داشته‌باشند. سوال این است که آن‌ها در دوره‌های قبل چه کردند؟ به‌عنوان ناشری که در شیراز فعال هستم، شهری که در این دوره، عنوان پایتخت کتاب و همچنین قدمت بسیار طولانی در حوزه کتاب و کتاب‌خوانی دارد، اقدام چندانی در این رابطه ندیدم.

هفته کتاب و نمایشگاه کتاب بهانه خوبی است که در ایام برگزاری آن‌ها، هر روز اقداماتی درباره کتاب داشته‌باشیم. نباید تصور کنیم رسانه‌های گوناگونی که فعالیت می‌کنند، جایگزین کتاب شده‌اند. تمامی دانشمندان و اهل کتاب در سراسر دنیا به این نتیجه رسیده‌اند که هنوز هم کتاب جایگاه و اهمیت خود را دارد. متاسفانه در این روزها بحث همه‌گیری بیماری کووید19 مطرح است، اما می‌توانستیم اقداماتی انجام دهیم.

بحث جابه‌جایی کتاب از تهران به شهرستان‌ها به‌عنوان ‌فاجعه 80 یا 90 ساله مطرح است. زیرا همان شیوه‌ای را که 80 سال پیش برای انتقال کتاب از تهران به شهرستان‌ها داشتیم، امروز هم انجام می‌دهیم. با سختی هرچه تمام‌تر کتاب همراه با کالاهای دیگر با هزینه سنگین، به شهرستان‌ها ارسال می‌شود، درحالی‌که بزرگترین ناشران حرفه‌ای که تعداد آن‌ها حدود 100 ناشر از میان 17 هزار ناشر ثبت‌شده ‌است، حداکثر با تیراژ 350 نسخه کتاب چاپ می‌کنند که در نتیجه آن تعداد محدودی کتاب به شهرستان‌ها ارسال می‌شود.
 
آیا هفته کتاب موقعیت خوبی نیست که درباره ارسال کتاب به شهرستان‌ها اقداماتی انجام شود؟ برای طرح این مساله در هفته کتاب چه می‌توان کرد؟
در شهرستان‌ها ناشرانی داریم که کتاب‌های خوبی منتشر می‌کنند، اما توزیع برای شهرهای مختلف خیلی دشوار شده‌است. وقتی ناشران کتاب را در 200 نسخه منتشر می‌کنند، بعد از تکرار چاپ، مولف، چاپخانه‌دار، ریسوگراف و... زیان می‌بینند. برای کشوری با جمعیت 80 میلیون نفر، نمی‌توان کتاب با تیراژ بالا منتشر کرد. این مساله‌ای است که حتی ناشران بزگی مانند مرکز، نی، ثالث، ققنوس، چشمه و ... درگیر آن هستند؛ چراکه قیمت کاغذ از یک طرف، هزینه‌های چاپ و توزیع از طرف دیگر افزایش یافته‌است.

ترویج کتاب و کتاب‌خوانی مساله مهمی است، اما برای مثال در استان فارس کدامیک از مدیران کل به مناسبت هفته کتاب، 10 کتاب برای کارمندان یا فرزندان آن‌ها خریداری و اهدا کردند؟ امسال شیراز به عنوان پایتخت کتاب انتخاب شده است. این نیز مانند هفته کتاب در شیراز، عنوانی است که فقط روی اسناد، ثبت‌شده مانده‌است. حتما مقدار زیادی هزینه برای دریافت این عنوان شده است، اما عملا چه اتفاقی افتاد؟ باید توجه شود که شیراز با این سابقه و قدمت در فعالیت فرهنگی هنوز یک کتابخانه مرکزی ندارد. یک کتابخانه برای 70 سال قبل در این شهر است که منتظر بازسازی آن هستیم.
 
شما به عنوان ناشر باسابقه شیرازی، اجرای هفته کتاب در دوره‌های پیشین را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
هفته کتاب، یک مصوبه قانونی توسط هیات دولت است و چیزی نیست که در یک اداره تصویب شده‌باشد. اگر مصوبه‌های دولت الزام اجرا دارند، باید هر اداره و سازمانی -تفاوت نمی‌کند فعالیت فرهنگی یا غیرفرهنگی دارد- اقداماتی خاص این هفته انجام دهند. برای مثال بسیاری از استان‌ها که صاحب کتابخانه بودند، باید با خرید کتاب از ناشران، کتابخانه‌ها را غنی کنند. اگر برای این کار بودجه لازم را ندارند، این هفته زمان مناسبی است تا اقدامی برای مبادله کتاب با ادارات داشته‌باشند. زیرا اداره آب، کتاب‌‌هایی در کتابخانه‌اش دارد، همچنین برای مثال اداره برق کتاب‌هایی در کتابخانه‌اش دارد که هر سری کتاب، توسط کارمندان اداره خوانده شده‌است. اگر تبادل کتاب میان ادارات انجام شود با حداقل بودجه می‌توان برای بسیاری از افراد امکان دسترسی به کتاب جدید را ایجاد کرد.

باید کتاب‌فروشان هم تقویت شوند، اما می‌گویند بودجه نیست. پس چطور برای خیلی از کارها بودجه وجوددارد؟ اما وقتی نوبت فرهنگ می‌شود، بودجه نیست؟ این بحث سلائق مدیران است که چقدر علاقه‌مند به این موضوع هستند و به هر طریقی که باشد از راه اهدای کتاب یا تخفیف، نه تنها در هفته کتاب؛ بلکه در طول سال فعالیت می‌کنند.

آروز داشتم در هفته کتاب که امسال با همه‌گیری بیماری کووید19 همراه شده‌است، همه ادارات اطلاعاتی درباره هفته کتاب روی بنر یا پارچه‌نویس تهیه می‌کردند تا درباره این هفته برای مردم سوال ایجاد شود. همچنین ادارات می‌توانند اقدام به فروش کتاب کنند، البته نه به شیوه‌ای که این روزها رایج شده‌است که در آن با تخفیف بالا، کتاب‌هایی که تکثیر غیرقانونی ارائه شده‌اند و داد ناشران و کتاب‌فروشان را به هوا برده‌است. در این زمینه برای تقویت ناشران و کتاب‌فروشان، باید جلوی فعالیت ناشران غیرقانونی گرفته‌شود.  در هفته کتاب برای جلوگیری از فعالیت این ناشران اقدامی اساسی انجام شود. در هفته کتاب خیلی کارها می‌توان کرد، اما حداقل‌ها هم انجام نمی‌شود.
 
به نظر شما آیا ناشران هم در هفته کتاب می‌توانند اقداماتی ویژه‌ای داشته باشند؟
ناشران تا به‌حال اقدامات مختلفی برای هفته کتاب انجام داده‌اند و این مسئولان هستند که در این زمینه باید اقدامت ویژه‌ای داشته باشند. مثلا باید باند ایجاد کتابی که تکثیرغیرقانونی شده‌است شناسایی شود. ما کشور اسلامی و فرهنگی هستیم آیا سزاوار است که کتاب با تخفیف 50 تا 60 درصد ارائه شود؟ این تخفیف به چه دلیل است؟ در مواجهه با این معضل، خیلی از ماه ناشزان تا حالا نخواسته‌ایم، یا هر کدام از مسئولان نخواسته‌اند به‌جد جلوی این مساله گرفته‌شود. باید در هفته کتاب نهضتی برای جلوگیری از چاپ غیرقانونی کتاب برگزار شود؛ همچنین نهضتی برای اهدای کتاب راه‌بیفتد. مثلا با پست قراردادی بسته و تسهیلاتی برای ارسال کتاب درنظر گرفته شود. پیک کتاب راه‌اندازی شود تا در خانه فقط به تماشای تلویزیون ننشینیم. کیوسک‌هایی برای امانت کتاب سرمحله‌ها بگذارند، تا روحیه امانتداری و ترویج کتاب و کتابخوانی دوباره زنده شود. می‌توان با حداقل هزنیه اقداماتی انجام داد و همیشه پیشگیری ارزان‌تر از درمان است.