مصحح در ضمن معرفی این شاعر آورده است:
مولانا محمّد طالب جاجرمی از زمره شعرای کمترشناخته شده سدۀ 9 است که زادگاهش خراسان است و بیش از سی سال از عمرِ شاعریش را در شیراز گذرانده وی پس از هجرت از خراسان و آمدن به «بُرج‌الاولیاءِ» شیراز، از «روحِ رفیع» و «همّتِ» دو تن از بزرگانِ صاحب نفسِ آن دیار، شیخ ابواسحاقِ کازرونی و سلطان محمّد روزبهان بَقلی نظر می‌طلبد. شیراز را «نو عروسِ رویِ زمین» می‌نامد و سی‌سالِ پایانِ عمر خود را در شیراز سپری می‌کند و کشوری را «خوش‌تر از شیراز» در 7 کشور نمی‌شناسد، طالب که شاگردی شیخ نورالدّین آذری طوسی تجربه کرده درحدود سال 854 قمری در شیراز وفات نموده و در کنار تربت حافظ دفن شده است.
این کتاب با استفاده از 3 نسخۀ خطی ذیل تصحیح شده نسخۀ خطی دیوان غزلیات طالب جاجرمی، به‌شماره 7996 در کتابخانه آیت‌اللّه مرعشی نجفی(ره)، دست‌نویسِ شماره 4326 و میکروفیلمِ 142 در کتابخانۀ موزه ملی ایران و «منتخب اشعار طالبِ جاجرمی» که در مجموعه اشعاری از شعرای فارسی یعنی نسخۀ شمارۀ 3732 کتابخانۀ ایالتی برلین موجود است.
طالب شاهان تیموری و فرمان‌روایان فارس در آن روزگار را همچون ابراهیم سلطان بن شاهرخ، عبداللّه پسر ابراهیم‌سلطان، خلیل‌سلطان تیموری، يونس‌خان، سلطان ويس، خداداد حسینی، شاهرخ تیموری می‌ستاید که در خلال آن اطلاعات تاریخی مفیدی منتقل می‌نماید. وی از پیران و بزرگانی مثل سلطان‌محمد روزبهان فسایی، شیخ‌ابواسحاق کازرونی، شرف‌الدین علی یزدی، امیر محمد پسر میر سید شریف جرجانی یاد می‌کند و در سوگ پسر میر سیدشریف مرثیه بلندی می‌سراید بنایراین در این اثر اطلاعات تاریخی و جغرافیایی فراوانی دیده می‌شود.
مصحح می‌نویسد: درست است که اصل و گوهر طالب از جاجرمِ خراسان است اما اقامت سی ساله آخرِ عمرِ وی در شهر شیراز باعث شده که برخی محققین او را «شیرازی» بنامند، صاحب کتاب «الذریعه» او را بسطامیِ شیرازی می‌نامد شهری که به گفتۀ خود طالب:
| دل دیوانۀ طالب ز شیراز |
نمی‌آید به تنگ، اللّه‌اکبر |
خوش‌تر از کشورِ شیراز چو در عالم نیست ای سهی سرو نکو! عزم کجا خواهی کرد؟
یا اعتقاد دارد با وجود هوای مُلک فارس و مردمانش به جای دیگر رفتن بی‌خردی است:
با وجودِ پارسایان و هوایِ مُلک پارس بی‌خرد آن‌کو از این‌جا جایِ دیگر می‌رود
شایان ذکر است که محمد هادی خالق‌زاده استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی یاسوج است که تصحیح دیوان شعاع‌الملک شیرازی، تصحیح دیوان اشعار نصرت‌الله و حیدرعلی فصیحی فرزندان شوریدۀ شیرازی و تصحیح دیوان خائف شیرازی را در دست کار دارد.
نظر شما