به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تشکیل نهادهای انقلابی به فرمان امام خمینی(ره) گامی در مسیر تثیبت آرمان‌های قیام بود. آرمان هدایت و آگاهی بشر، مسیری جز سوادآموزی نداشت. امام(ره) به این نیاز ملت به‌خوبی واقف بود و از همین‌رو آن را مهم‌تر از نیاز به مسکن و بهداشت معرفی کرد. شالوده نهضت، سوادآموزی صرف نبود، بلکه در تمام عرصه‌هایی که به حضورش نیاز بود، ورود پیدا کرد تا فرهنگ وابسته کشورمان را به فرهنگی خودکفا و مستقل تبدیل کند. برای همین، هم درس داشت، هم درو، هم بهداشت و هم راه‌سازی. نهضت نوعی زندگی در حال قیام بود که با اخلاص، ایثار، جهاد و خلاقیت توأمان شد و توانست با استفاده از تمام ظرفیت‌های فرهنگی و هنری مردم، معنویتی مبتنی بر اسلام و انقلاب ایجاد کند.
 
نهضت سوادآموزی دهه 60 می‌گوید هرجا که ملت پای کاری بیاید و ظرفیت‌هایش دیده شود، هرگاه زبده‌گزینی جای بوروکراسی را بگیرد، آن‌گاه که با واقعیت‌ها همراه شویم و به داشته‌هایمان تکیه کنیم، اگر در مواجهه با وقایع پیرامونمان کمی منعطف‌تر برخورد کنیم و به قدرت باورها و کار برای خدا ایمان داشته باشیم؛ با پشتکاری که تاکنون مردم نشان داده‌اند، برای حل مشکلات به بن‌بست نخواهیم رسید.

مهر سال 1393 بود که پروژه مصاحبه با فعالان نهضت دهه 60 شروع شد. اکثر نهضتی‌ها احساس می‌کردند فراموش شده‌اند، چون در طول این سال‌ها اقداماتشان در پسِ پرده آموزش‌و‌پرورش پنهان مانده بود. بعضی‌ها معتقد بودند هرچه کردند برای انقلاب و امام(ره) بوده و عده‌ای هم این سال‌ها آن‌قدر به خاطر نهضتی بودنشان تحقیر شده بودند که ترجیح داده بودند خاطرات آن دوره از مشقت‌ها را فراموش کنند.

کتاب «معلم حسابی» به قلم مریم استادی، خاطرات شفاهی صدیقه جعفری‌نیک از فعالان نهضت سوادآموزی دهه 60 است که انتشارات «راه یار» آن‌را روانه بازار نشر کرد. در ادامه گفت‌وگوی ایبنا با مریم استادی را می‌خوانیم.
 
توضیح مختصری در رابطه با کتاب «معلم حسابی» و دلایل نگارش آن بفرمایید.
معلم حسابی روایت زندگی یکی از صدها آموزشیار نهضت سوادآموزی دهه 60 است و از این بین خانم جعفری‌‎نیک، روایتگر ماجراهایی است که ابعاد اجتماعی و بویژه فرهنگی ـ تربیتی قریب به سه دهه از جامعه بخصوص پس از انقلاب را برایمان روشن می‌کند.
 
دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی، روشن‌کردن زوایا و مزیت‌های پنهان انقلاب اسلامی و پرداختن به موضوعات کمتر دیده شده مربوط به آن را رسالت خود قرار داده است. یکی از چندین پروژه‌ای که ما را به این مقصود نزدیک‌ می‌کرد و با وجود وسعت و عمق اثرگذاری‌اش کمتر نشانه‌ای از آن را در فضای واقعی و مجازی به مخاطب نشان داده‌اند، عظمت عملکردی است که بانوان آموزشیار دهه 60 بر رشد همه‌جانبه فرهنگی کشورمان گذاشتند.
 
منطق این کتاب و ویژگی بارز آن از نظر شما چیست؟
مسلما ویژگی مهم کتاب، پرداختن به موضوعی بکر به نام نهضت سوادآموزی آن هم در اولین سال‌های پیروزی انقلاب اسلامی است. اما آن‌چه من به‌عنوان نخ تسبیح از آن یاد می‌کنم، در این کتاب شرح وضعیت فرهنگی جامعه و سطح آگاهی مردم و تأثیری است که جریان انقلاب اسلامی بر شخص راوی و اطرافیان او تا انتهای ماجرا گذاشته است و نیز توجه به نقش‌های متفاوت راوی؛ دختری، همسری و مادری یعنی حفظ بعد زنانه در کتاب ازجمله ویژگی‌های این اثر به شمار می‌آید.
 
معلمان و مربیان نهضت سوادآموزی، فداکاری‌ها و کارهای بزرگی در دوران انقلاب اسلامی انجام داده‌اند، اما معمولا کمتر به این موضوع پرداخته شده، بفرمایید که چطور شد که این موضوع، توجه شما را جلب کرد؟
همین‌که چرا کسی سراغ این موضوع نرفته بود؟ این‌که عقبه نهضت سوادآموزی به کجا و چه زمانی برمی‌گشت و کارش را چطور شروع کرده بود؟ باعث شد توجه من نسبت به این موضوع جلب شود.
 
زمانی که پروژه نهضت سوادآموزی پیشنهاد شد، تصورم از نهضت محدود بود به آنچه در مدارس بعد از تمام‌شدن روز درسی می‌دیدم؛ یعنی رفتن ما و آمدن مادرها. اما نتیجه و حقیقتی که با کلیدخوردن پروژه با آن مواجه شدم، زمین تا آسمان با آنچه دیده بودم تفاوت داشت.
کار نوشتن کتاب «معلم حسابی» چه مدت طول کشید؟ و از سختی‌هایی که در راه نوشتن کتاب برایتان پیش آمد بگویید؟
کار نوشتن این کتاب، تقریبا پنج سال به طول انجامید و طولانی‌شدن زمان نگارش این اثر، دلایل مختلفی داشت؛ مصاحبه‌های تکمیلی با خانم جعفری را همزمان با انجام مصاحبه با دیگر آموزشیاران دهه 60 انجام دادم و این زمان‌بر بود.
 
سال‌ها گذشته بود و بازگونکردن و مرورنکردن خاطرات باعث شده بود، افرادی که با آن‌ها گفت‌وگو می‌کردم، جزئیات و تاریخ دقیق وقایع را بخاطر نداشته باشند. این بود که برای درستی تاریخ‌ها به مشکل برمی‌خوردم. وضعیت جسمی و دوری راه هم مزید بر علت بود.
 
از طرفی تدوین کتاب در سه مرحله و با سه رویکرد انجام شد؛ تدوین اولیه با محوریت نهضت سوادآموزی، انجام دوباره مصاحبه‌های تکمیلی با رویکرد مادری و همسری و فاز سوم مصاحبه‌‍‌ها و تدوین با نگاه تربیتی، فرهنگی و مدارس انجام شد.
 
مهمترین نکته‌ای که «معلم حسابی» با مخاطب در میان می‌گذارد از نظر خودتان کدام است؟
کتاب «معلم حسابی» درواقع جایگاه و میزان اثرگذاری یک زن انقلاب اسلامی در نقش‌های متفاوتش؛ از جمله دختری، همسری، مادری و معلمی را به نمایش ‌می‌گذارد.
 
به‌نظر شما تا چه حد فعالیت‌های نهضت سوادآموزی گره‌گشا است؟
ثبت تاریخ شفاهی نهضت سوادآموزی دهه 60 صرفا با هدف روایتگری و وجهه تاریخی انجام نشد، بلکه یادآور این بود که هر جا به ملت اعتماد شود، مردم با تمام ظرفیتشان ظاهر می‌شوند.
 
نیاز ایران روزهای اول پیروزی انقلاب اسلامی از نظر امام(ره)، خودکفایی فرهنگی بود و قرار شد آموزشیاران، کشور را از وابستگی به شرق و‌غرب نجات دهند. آن‌ها کمر همت بر همین مهم بستند. اگر نهضت توانسته در حد بضاعتش خلأ فرهنگی زن عصر حاضر را پر کند موفق عمل کرده است.
 
پروژه‌های دیگری هم درباره انتشار کتاب‌های مرتبط با نهضت سوادآموزی دارید؟
بله، اثر جدیدی مرتبط با نهضت سوادآموزی با عنوان «مجموعه خاطرات بانوان آموزشیار نهضت دهه 60 خراسان» را در دست نگارش دارم.