به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، چاپ چهارم کتاب «تاریخ ایرانیان و عرب‌ها در زمان ساسانیان» نوشته تئودور نولدکه (1836-1930) و ترجمه عباس زریاب خویی (1297-1373)به همت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شد. کتاب «تاریخ ایرانیان و عرب‌ها در زمان ساسانیان» یكی از آثار عمیق فرنگیان درباره تاریخ ایران است. در این كتاب گزارشی از قدیمی‌ترین متن مفصل موجود تاریخ ایران در این دوره ارائه شده است و آن مهم‌ترین كتاب تحقیقی درباره ساسانیان به شمار می‌رود. اساس این كتاب قسمت ساسانیان تاریخ طبری است كه مهمترین ماخذ معتبر و منسجم قدیمی در این موضوع است. مطالب در این كتاب به صورت تاریخ پادشاهان ایرانى مطرح شده و چون در بسیارى از موارد برگرفته از شاهنامه فردوسى است، به شكل داستانى و اغلب افسانه‌اى بیان شده‌ است.

این کتاب پس از  مقدمه مترجم بر چاپ دوم و مقدمه مترجم بر چاپ اول، پیش گفتار مؤلف و مقدمه آمده است. سپس در 9  فصل به پادشاهی اردشیر پسر پابک، پادشاهی شاپور اول، پادشاهی هرمزد اول، پادشاهی یزدگرد(اول)، پادشاهی یزدگرد(دوم)، پادشاهی خسرو انوشیروان، دنباله پادشاهی خسرو انوشیروان، پادشاهی خسرو پرویز و دنباله پادشاهی خسرو پرویز پرداخته شده است. پایان‌بخش کتاب نیز ضمائم، گاهشماری ساسانیان، نسب نامه ساسانیان، مطالبی درباره اوضاع داخلی شاهنشاهی ساسانی، درباره مزدک و مزدکیان، قیام انوشه زاذ، درباره داستان بهرام چوبین، طغیان بستام، جدول گاهشماری حکومت ساسانیان و جدول روزهای سال نو ایرانی در زمان ساسانیان آمده است. 

در بخشی از مقدمه مترجم بر چاپ اول این کتاب آمده است: کتاب تاریخ ایرانیان و عرب‌ها در زمان ساسانیان تألیف تئودور نولدکه (منتشر شده در سال 1879) از جمله کتاب‌های بسیار مهم و پرارزشی است که درباره تاریخ ساسانیان نوشته شده است. از زمان انتشار این کتاب تاکنون یعنی در مدت صد سال مهمترین کتاب تحقیقی درباره ساسانیان همین کتاب است. تنها کتاب ایران در زمان ساسانیان تألیف کریستین سن می‌تواند با آن مقابله کند بی آنکه بتواند خوانندگان اهل تحقیق را از مراجعه به آن بی نیاز کند. در این مدت صد سال کمتر کتابی درباره ساسانیان نوشته شده است که از کتاب نولدکه بهره نگرفته و به آن ارجاع نکرده باشد.

در بخشی از مقدمه مترجم بر چاپ دوم این اثر هم آمده است: خوانندگان این کتاب، در حین خواندن آن با تحقیقات عمیق مؤلف و اطلاعات پهناور او درباره تاریخ و فرهنگ ایران آشنا می‌شوند ممکن است از داوری های او درباره ایرانیان و به طور کلی درباره مشرق زمینیان دچار شگفتی و ناراحتی بشوند و چنین پندارند که او با مردم ایران و مردم مشرق، دشمنی و عداوت دارد. به همین مناسبت می‌خواهم این نکته را معروض بدارم که علاقه خاص نولدکه همچنان که در مقدمه کتاب اشاره کرده است به یونان قدیم و فرهنگ درخشان آن بوده و همه فرهنگ‌ها و حتی فرهنگ مسیحیت در نظر او جلوه و فروزندگی فرهنگ یونان باستان را نداشته است.

با این همه چون به معنای واقعی کلمه اهل علم بود به فرهنگ و ادب و تاریخ اقوام سامی و ایرانی، از لحاظ اینکه هر چه موضوع علم و معرفت انسان باشد قابل تحقیق و مطالعه است، پرداخت و خدمات گرانبهایی در کشف و تحقیق این موضوعات کرد. او هیچ وقت احساسات و عواطف معنوی خود را در تحقیقات علمی مدخلیت نداد و اگر گاهی از شکست قیصران روم و پیروزی ایرانیان احساس ناراحتی می کند آن را در همان حد احساس نگه می دارد و هرگز در صدد قلب و دگرگون ساختن حقایق بر نمی‌آید و از این لحاظ نولدکه حقیقتا شایسته احترام و تعظیم است که مقام علم را بالاتر از حد عواطف شخصی خود نگه می‌دارد. 

چاپ چهارم کتاب تاریخ ایرانیان و عرب‌ها در زمان ساسانیان نوشته تئودور نولدکه (1836-1930) و ترجمه عباس زریاب خویی (1297-1373)به همت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به بهای 160 هزار تومان به تازگی منتشر شده است.