شنبه ۲۴ مهر ۱۴۰۰ - ۰۸:۵۵
چگونگی تنظیم و سامان‌دهی روابط انسان با دیگران از منظر قرآن

در کتاب «مهارت‌های ارتباطی از نگاه قرآن و روایات»اشاره می‌شود که با اندکی تأمل در لابه لای آیات و روایات به روشنی در می‌یابیم که اسلام به مثابه یک مکتب جامع و فراگیر به هیچ وجه نسبت به یکی از مهم‌ترین ارکان زندگی انسان که چگونگی تنظیم و سامان‌دهی روابط او با دیگران می‌باشد بی‌تفاوت یا کم توجه نبوده و نیست.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، در کتاب «مهارت‌های ارتباطی از نگاه قرآن و روایات» در حد سرمایه اندک نویسنده به مباحث ارتباط‌های میان‌فردی و روانشناسی اجتماعی می‌پردازد و باید گفت بدون بهره‌گیری از منابع سرشار وحی و کلمات نورانی معصومین علیهم السلام نمی‌توان به اصول و معیارهایی که منجر به سعادت و خوشبختی انسان در دنیا و آخرت می‌شود دست یافت. در این راستا باید با استمداد از منابع خطاناپذیر وحیانی و آموزه‌های دینی به بررسی نقادانه و منصفانه نظریات ارائه شده در منابع غربی همت گماشت.

در «مقدمه» این کتاب آمده است: «کامل‌ترین، دقیق‌ترین و قابل اعتمادترین منبع برای شناخت درست انسان و روابط حاکم بر زندگی او کتاب خدای خالق انسان است. قرآن کریم و در کنار آن احادیث پیامبر اعظم صلی الله عليه و آله و ائمه معصومین علیهم السلام که ترجمان وحی خداوند هستند جامع‌ترین تعریف را از انسان و عوامل و زمینه‌های سعادت آفرین و اصول بهداشت روانی او ارائه می‌دهند. با نهایت تأسف در جامعه ما هنوز فراگیران رشته‌های مختلف علوم انسانی در دانشگاه‌ها به ویژه دانشجویان روانشناسی و جامعه‌شناسی با انبوهی از کتاب‌ها و مآخذ و منابع غربی مواجه‌اند و بدون اینکه از محتوای غنی اسلام درباره ماهیت وجود انسان و قوانین و سنت‌های حاکم بر زندگی فردی و اجتماعی او آگاهی یابند تحت تأثیر فلسفه، فرهنگ و علوم رایج در جوامع مادی‌گرای غربی قرار می‌گیرند. در چنین شرایطی رویکرد به آموزه‌های وحیانی و آگاهی یافتن از رهاوردهای قرآن و عترت در این زمینه امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. بدون شک در متون قرآنی و روایی ما همه مسائلی که در رشد شخصیت فردی و اجتماعی انسان نقش بسزایی دارد به وفور موجود است. این سرچشمه پرفیض می‌تواند همه تشنه کامان وادی حیرت را از زلال معارف خود سیراب سازد. عدم آگاهی و بی‌خبری از این چشمه جوشان موجبات سرگردانی و ضلالت را برای نوع بشر فراهم ساخته به گونه‌ای که باید سال‌ها بگذرد تا نسل حاضر بتواند از بار چنین خسارت و غرامتی رهایی یابد.

با اندکی تأمل در لابه لای آیات و روایات به روشنی در می‌یابیم که اسلام به مثابه یک مکتب جامع و فراگیر به هیچ وجه نسبت به یکی از مهم‌ترین ارکان زندگی انسان که چگونگی تنظیم و سامان‌دهی روابط او با دیگران می‌باشد بی‌تفاوت با کم توجه نبوده و نیست. در قرآن کریم پیامبر اعظم (ص) به عنوان کامل‌ترین اسوه و الگو در همین راستا معرفی شده است. واکاوی بعد اخلاقی و سیره و روش زندگی پیامبر (ص) و معصومین (ع) به ویژه در عرصه اخلاق اجتماعی و روابط میان‌فردی می‌تواند راهگشای انسان‌ها در همه مکان‌ها و زمان‌ها باشد. از دیدگاه اسلام، مهارت‌های ارتباطی مبتنی بر خداباوری و یگانه پرستی و عمل به تکلیف در برابر پروردگار هستی است و معاشرت و حسن سلوک با دیگران به عنوان جلوه‌ای از جلوه‌های تکلیف‌گرایی و خدامحوری مدنظر است. این درحالی است که در بیشتر پژوهش‌ها و اندیشه‌های غربی در موضوع روابط اجتماعی، مصلحت طلبی و منفعت جویی اساس حرکت و تلاش انسان را تشکیل می‌دهد و روابط میان فردی نیز ابزاری برای رسیدن به موقعیت‌های بهتر جهت جلب منافع بیشتر است.»

در بخش اول این کتاب تحت عنوان «مبانی ارتباط‌های میان‌فردی» نیز می‌خوانیم: «بحث مهارت‌های ارتباطی از جمله مباحث مهم و اساسی است که جایگاه ویژه‌ای را در علم روان‌شناسی به خود اختصاص داده است. بشر از روز نخست که پا به عرصه گیتی نهاده، ناگزیر به ایجاد ارتباط با دیگران بوده است. اصل ضرورت ارتباط با دیگران، اصلی جاودانه و اجتناب ناپل بر و سازگار با فطرت آدمی است. بشر از دیرباز به منظور تهیه غذا و نیازهای اولیه خود و دفاع از خود در برابر حمله حیوانات درنده و حوادث طبیعی به کار گروهی و دسته جمعی نیازمند بوده است و همواره جهت ایجاد ارتباط با دیگران از سرمایه‌های فطری خود سود جسته است؛ اما از آنجا که این ارتباط چندان آگاهانه نبوده و بر اساس منطق و روش‌های صحیح، طراحی نشده بود چه بسا موجبات زد و خورد و درگیری را میان او و دیگران دامن می‌زد. با گسترش علوم و پیشرفت فناوری و پیچیده شدن روابط انسانی بحث از چگونگی و ماهیت این ارتباط و راه‌های توسعه و گسترش آن در اولویت پژوهش‌های اندیشمندان و روانشناسان قرار گرفت.»

در بخش «ارتباط‌های میان‌فردی از نگاه قرآن و سنت» که بخش دوم کتاب را به خود اختصاص داده است نیز درباره انواع ارتباط از دیدگاه اسلام می‌خوانیم: «با مطالعه و تأمل در آیات قرآن و روایات معصومین(ع) در می‌یابیم که انسان دارای چهار نوع رابطه می‌باشد: ارتباط با خداوند متعال، ارتباط با خود، ارتباط با طبیعت و ارتباط با دیگران. ارتباط با خداوند متعال در روایتی از امام علی (ع) است که «هر که رابطه بین خود و خدای خود را اصلاح کند خداوند رابطه میان او و مردم را اصلاح خواهد کرد. از این روایت استفاده می‌کنیم که نخستین گام برای ایجاد یک رابطه سالم با مردم ایجاد رابطه‌ای درست و صحیح میان خود و خداوند است. بنابراین ضروری است درباره کیفیت ارتباطی که با خداوند متعال داریم بیندیشیم و پی ببریم که این ارتباط بر چه پایه‌ای استوار است. برخی از مردم اساسا این ارتباط را به دست فراموشی سپرده‌اند و در مشکلات و فراز و نشیب‌های زندگی و در همه امور به اسباب مادی و ظاهری متوسل می‌شوند و نقش عوامل معنوی و سنت‌های الهی را نادیده می‌گیرند. خداوند در همین زمینه می‌فرماید: خداوند را فراموش کردند، خداوند نیز خودشان را به فراموشی نسبت به خودشان کشاند.»

کتاب «مهارت‌های ارتباطی از نگاه قرآن و روایات» به قلم احمد نطنزی از سوی نشر شاهد در 254 صفحه و با قیمت 50000 تومان روانه بازار نشر شده است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها