درجلسه نقد کتاب «چرا تو سنگی؟» سروده بیوک ملکی، در مورد توجه به علائم نگارشی، موضوع جنگ، نحوه تصویرگری، وجه تسمیه و... برای مخاطبان صحبت شد.
این شاعر در مورد لزوم توجه به علایم نگارشی در شعرخوانی، گفت: لازم است که علایم نگارشی در خواندن اشعار مورد توجه قرار گیرد. بیتوجهی به این موضوع بعضا مفهوم شعر را، کاملا متفاوت میکند. این علائم باعث میشوند که شاعر شعر را درست بخواند.
شاعر مجموعه شعر «مترسک عاشق بود» تصریح کرد: مجموعه شعرهای من، تماما با موضوع صلح است؛ حتی آنهایی که به مسایل جنگ پرداختهاند. من فکر کنم در حال حاضر، این وظیفه همه ماست که در مورد صلح و محیط زیست حرف بزنیم. البته این به شاعر و اینکه تا چه اندازه او توانسته است به این موضوعات نزدیک شود، بستگی دارد.
شاعر «روزهای بادبادک» در واکنش به انتقادات مربوطه در زمینه زبان برخی از اشعار این مجموعه تاکید کرد: ما، در شعر کودک زبان محاوره نداریم ولی من معتقدم در شعر نوجوان میتوان از زبان محاوره استفاده کرد. چون نوجوانان هم از طریق شنوایی هم و بینایی با کلمات محاورهای آشنا هستند و استفاده از کلمات محاورهای در شعر نوجوان جایز است.
وی افزود: در زبان محاورهای الزامی در آن نیست که کلمات کشیده شود و بعضا قانون اینگونه است که کلمات با سرعت خوانده شوند؛ اما زمانی که شاعر از زبان معیار در سرودن شعر خود استفاده میکند، باید متوجه این موضوع باشیم که برخی از کلمات الزاماً باید کشیده ادا شوند.
شاعر کتاب «بوق سگ» در بخش دیگری از سخنان خود، با انتقاد از نحوه تصویرگری آثار نوجوانان گفت: من فکر میکنم ما، در زمینه تصویرگری آثار نوجوانان خیلی کم کار کردهایم و خیلی از آنچه به اسم نوجوانان تصویرگری شده، در واقع تصاویری کودکانه دارد.
ملکی تاکید کرد: در تصویرگری کار نوجوانان، تصویرگر باید به سراغ لایههای زیرین هر شعر برود؛ همانطور که یک نوجوان کتابخوان در پس از خواندن هر شعر، به مباحث پشت کلمات آن توجه میکند و آنها را کشف میکند.
این شاعر در زمینه این وجه تسمیه «چرا تو سنگی؟» تصریح کرد: در مورد ا انتخاب این عنوان، من هنوز نظر بچهها را نمیدانم؛ اما، میتوانم در مورد اسمگذاری مجموعه اشعار بگویند که یکی از سختترین کارهاست. یکی از ملاکهای اصلی برای انتخاب عنوان یک مجموعه، زیبایی آن است. پیشانی یک اثر باید الزاماً زیبا باشد یعنی جذاب باشد و در ذهن مخاطب سوال ایجاد کند. به همین دلیل من برای انتخاب عنوان یک اثر خیلی فکر میکنم. گاهی یک کلمه کلی میتواند عنوان یک مجموعه باشد و گاه یک مصراع از شعر.
در این نشست علی خدایی تصویرگر کتاب «چرا تو سنگی» نیز گفت: تصویرگری مجموعه اشعار، موضوعی است که الزاماً با تخیل تصویرگر باید همراه باشد. من بیشتر کتاب کودک کار کردهام. آنچه برای من در تصویرگری مهم است، برداشتی است که از شعر حاصل میکنم.
وی افزود: من بدون اینکه لطمهای به درونمایه اصلی شعر وارد کنم، لایههای پنهان آن را کشف میکنم و فکر میکنم زبان تصویر با زبان متن الزاما متفاوت است. نمیشود تصویرگر هر آنچه را، که در متن وجود دارد، تصویر کند. او موظف است لایههای پنهانی اثر را کشف کند. تصویرگر در شعر برای اینکه جنبه خیالپردازیاش با اشعار هماهنگ شود، در ذهن خود، در متن دخل و تصرف کند.
این تصویرگر در مورد انتخاب رنگها تاکید کرد: یکی از مواردی که در مورد تصویرگری کتابهای نوجوان مطرح است و من پیوسته بر آن نقد دارم و نمیپذیرم، این است که تصویر اشعار نوجوانان بهتر است تیره باشد. به شخصه فکر میکنم تصاویر اشعار این گروه سنی هم میتوانند رنگی باشند ولی اینطور جا افتاده است. رنگهای سیاه و سفید را هم میتوان تلطیف کرد مثلاً با به کار بردن مقداری رنگ سبز و آبی میتوان رنگ لاجوردی ایجاد کرد. این کاری بود که من کردم؛ اما در چاپ درست درنیامد.
علی خدایی همچنین با اشاره به کتاب «چرا تو سنگی» تصریح کرد: من این مجموعه را تلخ و سیاه نمیدانم اگرچه که به موضوع جنگ هم پرداخته است. شاعر در عین اینکه به موضوع جنگ پرداخته است، به جنبههای تیره آن مثل کشته شدن مردم اشارهای نداشته و تصویرگر هم به آنها نپرداخته است. من فکر میکنم رنگ سیاه و سفید در همراهی با سبز و آبی میتواند مفهوم دیگری را در ذهن مخاطب ایجاد کند که در نهایت اثر را از غمزدگی دور میکند.
حسین تولایی نیز در این نشست که در زمره نشستهای «دو پنجره» کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بود گفت: بیوک ملکی در زمره شاعرانی است که در آثارش میتوان ردپای انتقادات اجتماعی و سیاسی را دید و از این رو شاعر شاعری متفاوت است.
کتاب «چرا تو سنگی؟» شامل ۲۰ قطعه شعر است که در سال ۱۳۹۵ برای نوجوانان بالای ۱۲ سال از سوی کانون منتشر شده است. بهار، صلح، ردّ بال پرنده، جنگ، سکوت، آخرین درخت، زندگی، گلایه، سنگ و آیینه، خواب، سایه و... عنوان برخی از سرودههای این کتاب است.
نظر شما