به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، محمد مرتضایی، رییس پژوهشکده باستان‌شناسی که در هشتمین گردهمایی باستان‌شناسان جوان سخن می‌گفت، تصریح‌ کرد: در روزگاری که پاندومی کووید 19 نزدیک به سه سال است که زندگی بشر را در کره خاکی دستخوش تغییرات عمده‌ای کرده و هر روز سویه‌‌های جدیدی از این بیماری در گوشه‌ای از جهان سر برافراشته و به سرعت عالمگیر می‌شود ناپایداری دنیا و اهمیت درک زندگی بیشتر خود را نمایان می‌سازد.

او گفت: متأسفانه مطالعات باستان‌شناسی در سالیان اخیر متأثر از این بیماری لطمات زیادی در ایران و جهان خورده و محدودیت‌های سفر امکان انجام پروژه‌های میدانی را به حداقل کاهش داده است.

مرتضایی افزود: هر چند نقش کمبود اعتبارات پژوهشی به دلیل تحریم‌ها دست کمی از بیماری کووید نداشته، تمام شرایط اعم از اجتماعی و سیاسی و بین‌المللی دست به دست هم داده و منجر به محدودیت‌هایی برای انجام مطالعات باستان‌شناسی شده است.

این باستان‌شناس اظهار‌کرد: اگر چه نزدیک به 20 سال از برگزاری اولین همایش که به همت دوست و همکار گرامیم دکتر حمید فهیمی بنیان گذارده شد می‌گذرد، این همایش در طول این سالها پیشرفت‌های بسیار مهمی در زمینه معرفی ظرفیت‌های باستان‌شناسی ایران و به خصوص باستان‌شناسان جوان ایران به جامعه علمی ایران و جهان داشته و جای بسی مباهات است که امروز باستان‌شناسی ایران و به خصوص نسل جوان آن با بهره‌گیری از دانش روز جهانی توانسته پا به پای باستان‌شناسی در جهان پیشرفت کرده و جایگاهی مهم در عرصه جهانی و منطقه‌ای داشته باشد.

رییس پژوهشکده باستان‌شناسی گفت: به هر روی همایش باستان‌شناسان جوان با ایده‌ای بکر پا به عرصه وجود نهاد و همانگونه که از نام آن نیز پیداست، عرصه‌ای برای ارائه پژوهش‌های جوانانی که کمتر امکان عرضه را دارند.

او درادامه گفت: به عنوان یک خدمت‌گذار در عرصه اجرایی باستان‌شناسی ایران سه رویکردی را که باستان‌شناسی ایران در آینده باید آن را به جد پیگیری و سر لوحه فعالیت‌های خود قرار دهد بیان کرده و اجرایی کردن این رویکردها نیاز به حمایت تمامی جامعه باستان‌شناسی به خصوص نسل جوان باستان‌شناسی ایران دارد.

مرتضایی افزود: نخست اینکه برنامه‌ریزی و اجرای پژوهش‌های هدفمند و پرسش محور در کشور متأسفانه در یک دو دهه اخیر به دلیل مشکلات مالی این بخش مهم از باستان‌شناسی ایران که نقش بسیار مهمی در پر کردن خلاء‌ های مطالعاتی باستان‌شناسی داشته و کمتر به آن پرداخته شده و با توجه به نقش و جایگاه آن در مطالعات باستان شناسی ایران لزوم پرداختن آن در سر لوحه برنامه ریزان باستان شناسی ایران باید قرار گیرد.

او دومین مورد را انجام برنامه‌های بررسی و شناسایی به منظور تکمیل نقشه باستان‌شناسی ایران با توجه به اسناد بالادستی و تأکید بالاترین مرجع قانون‌گذاری کشور یعنی مجلس محترم شورای اسلامی و واگذاری آن به عنوان یک تکلیف قانونی به میراث‌فرهنگی کشور و با توجه به توسعه و گسترش فعالیت عمرانی در کشور و لزوم پرداختن به نقشه باستان‌شناسی کشور به منظور حفظ آثار تاریخی فرهنگی کشور و صیانت آنها در مقابل اجرای طرح‌های عمرانی و توسعه‌ای کشورعنوان کرد.

مرتضایی در ادامه به چاپ و انتشار نتایج پژوهش‌های باستان شناسی در کشور اشاره کرد که با توجه به اینکه سالانه به طور متوسط حدود 120 برنامه بررسی و شناسایی، گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم و گمانه زنی به منظور لایه نگاری و کاوش در کشور انجام می شودولی متأسفانه خروجی این برنامه ما نسبت به حجم آن بسیار ناچیز است. با توجه به نقش و جایگاه این بخش در آگاهی رسانی به جامعه مخاطب لزوم توجه ویژه به آن لازم و ضروری است.

او گفت: به عنوان چهارمین مورد لزوم توجه به امر آموزش و به روز رسانی سر فصل دروس باستان شناسی همگام با پیشرفت‌های روز دنیا و بهره‌مندی از مطالعات میان‌رشته‌ای در باستان‌شناسی امری است که باید در بخش آموزش باستان شناسی ایران توجه ویژه‌ای به آن بشود.

این باستان‌شناس افزود: با حضور جوانان باستان‌شناس در حوزه میراث‌فرهنگی کشور می‌تواند احساس قدرت و قدرتمندی کرد و این نیرو به غیر از استعداد و علاقه و نیروی جوانی سکانداران آینده میراث فرهنگی این کشور هستند و هر زمان که این پتانسیل بالقوه بتواند به عینیت و فعلیت درآید و بتواند در جامعه تأثیرگذار باشد، بخش عظیمی از مشکلات از پیش‌روی ما برداشته خواهد شد، بنابر این اولین وظیفه مسئولین کشور است و ما باید استعدادهای جوانان را جستجو کنیم و آن را در وادی و محیط درست قرار دهیم.

او گفت:گام بلند ایران زمین همواره با تمدن و فرهنگ گره خورده است و دوست و دشمن همیشه بر بزرگی و عظمت نام تاریخ کشورمان اذعان داشته‌اند و جامعه باستان‌شناسی در صف مقدم شناخت صیانت و توسعه این مواریث تاریخی و فرهنگی بوده‌اند که امروزه بخش عظیمی از این بدنه را جوانان باستان‌شناسی تشکیل می‌دهد.

مرتضایی خاطرنشان‌کرد: اطمینان کردن به جوانان و باورمندی به نیرو و پشتکار آنان ثمره‌اش می‌شود همایش بین‌المللی باستان‌شناسان جوان که هشتمین دوره خود را تجربه می‌کند و امروز به یکی از تأثیر گذارترین رخدادهای علمی باستان‌شناسی کشور و جهان در حوزه باستان‌شناسی و ایران‌شناسی تبدیل شده است.

در پایان با یادی از اساتید باستان‌شناسی ایران که در چند ماه اخیر آسمانی شده‌اند و جامعه علمی باستان‌شناسی از فیض وجودشان بی‌بهره شده است افزود: جامعه باستان‌شناسی ایران هرگز خدمات این عزیزان سفر کرده؛ استاد رضا مستوفی فرد و استاد حمید خطیب شهیدی به جامعه باستان شناسی را از یاد و خاطره‌ها نخواهد برد.