به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ دو آوریل مصادف با سیزده فروردین روز جهانی آگاهی از اوتیسم بود. اختلالی که دنیای مبتلایانش را به‌طور کلی تغییر می‌دهد. آگاهی از چرایی و چگونگیِ رفتارها و زندگی آن‌ها برای خانواده‌های درگیر با مسئله و دیگران بسیار مهم است؛ زیرا ما در جوامع‌مان در کنار هم زندگی می‌کنیم و باید با آگاهی‌مان شرایط زندگی فردی و اجتماعی بیماران را آسان کنیم.

طیف اوتیسم، اختلالی نورولوژیک است که خودش را در سال‌های اولیه رشد کودک نمایان می‌کند. در حال حاضر علل آن را در نقایص ژنتیک و زیست‌محیطی شناسایی کرده‌اند.
اين اختلال در بيماران اوتيستيک، باعث می‌شود كه مغز فرد مبتلا به اوتیسم نتواند در زمينه رفتارهای اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی به‌درستی عمل كند و مزاحم او برای يادگيری چگونگی ارتباط و تعامل با ديگران به‌طور اجتماعی می‌شود. كودكان و بزرگسالان دارای اختلال طیف اوتیسم، رفتارهای تکراری و کلیشه‌ای دارند و در زمينه ارتباط كلامی و غيركلامی، مهارت‌های شناختی معمول، رفتارهای اجتماعی، فعاليت‌های سرگرم‌كننده و بازی دارای مشكل‌اند.

آگاهی از اوتیسم مثل همه‌ی بیماری‌ها و مشکلات جسمی و روحیِ شناخته‌شده در دنیا راه‌های متنوعی دارد. یکی از آن‌ها خواندن کتاب‌هایی با چنین موضوعی است، اما چه‌چیزی بهتر از داستان برای آشنایی کودکان، نوجوانان و آدم‌بزرگ‌ها با اوتیسم که هم تفریح است و هم آگاهی. هم لذت می‌بریم و هم بر دانش‌مان اضافه می‌شود تا در برخوردهای بعدی با افراد مبتلا به اوتیسم رفتار و گفتار مهربانانه‌تر و اصولی‌ای داشته باشیم.

در ادامه چند اثر کودک و نوجوان را معرفی می‌کنیم که می‌توانند ما را نسبت به اختلال اوتیسم و نوع زندگی افراد مبتلا به آن آگاه کنند.

 

 

کتاب «پسری که به دنبال باد رفت»
این کتابِ کودک که برای گروه سنی 7 تا 9 سال به همت نشر کتاب‌پارک منتشر شده است از دغدغه و تخیل میشل ورتینگتون برآمده، با تصویرگریِ جوزف کاومن و ترجمه‌ی لیدا هادی. این اثر، دنیا را از نگاه یک کودک اوتیستیک نشان می‌دهد. سامی می‌داند متفاوت است و چیزهایی را می‌بیند که دیگران نمی‌بینند، بوهایی که دیگران نمی‌فهمند، از اتفاقات پیش از رخ دادن‌شان با نشانه‌ها باخبر است. سامی به همه‌چیز در اطرافش حساس است و واکنش نشان می‌دهد حتی باد. او می‌خواهد بداند باد به کجا می‌رود. پس از خانه به خیابان و به دنبال باد می‌رود.

کتاب «خط‌خطی‌های من»
بچه‌های اوتیستیک دنیای مخصوص به خود را دارند. ممکن است به همین دلیل هرکسی نتواند با دنیای آن‌ها هماهنگ شود چون آگاهی از ساختار این دنیاست که همدلی و دوستی را به همراه می‌آورد؛ چیزی که برای همه صدق می‌کند چه فرد بیمار و چه غیربیمار. کتاب «خط‌خطی‌های من» اثر دانیل رویر و شاینا رادولف هم از این ماجراها می‌گوید؛ از گوری‌ که دوستی ندارد چون متفاوت است.
گوری فکر می‌کند هیچ‌کس دوستش ندارد! چون کسی با او بازی نمی‌کند. گوری یک کودک طیف اوتیسم است و رفتارهایش در مدرسه متفاوت با بقیه است. برای همین کسی او را نمی‌فهمد، جز معلمش. اما مادر هم او را می‌فهمد! گوری از مادرش می‌پرسد که بچه‌ها خط‌خطی‌های روی بدنش را چه شکلی می‌بینند و مادر از صداقت و کنجکاوی و کمک به دیگران برای گوری می‌گوید، از خط‌های گوری که این‌ها را نشان می‌دهد روی بدنش و گوری می‌فهمد با این خط‌خطی‌ها گوری شده است و آن‌ها چه ارزشی دارند و چقدر او دوست‌داشتنی است.
این کتاب با تصویرگریِ جنیفر زیوین و ترجمه‌ی لیدا هادی به همت نشر کتاب‌پارک منتشر شده است. بچه‌های 7 تا 9 سال می‌توانند این داستان را بخوانند و بیشتر با بچه‌های اوتیستیک آشنا شوند؛ شاید همین‌حالا یکی از آشناها یا دوستان‌شان مبتلا به این اختلال باشد و منتظر بازی و دوستیِ او.
 

کتاب «ماجرای عجیب سگی در شب»
همیشه هم ماجراهایی که بچه‌های اوتیستیک با آن روبه‌‌رو می‌شوند این‌قدر ساده نیست. در کتاب «ماجرای عجیب سگی در شب» از نشر افق، کریستوفر با یک قتل مواجه می‌شود.
کریستوفر نوجوانی‌ مبتلا به‌ سندرم‌ اوتیسم‌ است‌. او به‌ علت‌ این‌ بیماری‌ خاص،‌ از درک‌ مسائل‌ عادی‌ زندگی‌ عاجز است‌؛ اما هوش‌ فوق‌العاده‌ای‌ دارد و دنیا را دگرگونه‌ می‌بیند. ماجرا با کشته‌‌شدن‌ سگی‌ در همسایگی‌ آن‌ها آغاز می‌شود و کریستوفر سعی‌ می‌کند قاتل‌ سگ‌ را با ابتکارات‌ منحصربه‌‌فرد خود بیابد. از این‌ جهت‌ ماجرای‌ عجیب‌ سگی‌ در شب‌ روایتی‌ خواندنی‌ و ویژه‌ است‌. این اثر به قلم مارک هادون و با ترجمه‌ی شیلا ساسانی‌نیا است، که نوجوانان و جوانان می‌توانند از خواندنش لذت ببرند.

کتاب «مقررات»
مقررات تعیین‌کردن برای کسی خوب است یا بد؟ نمی‌دانیم. در کتاب «مقررات» نوشته‌ی سینتیا لرد که کیوان عبیدی آشتیانی آن را ترجمه کرده است با مقرراتی مواجه می‌شویم که خواهری برای برادرش تعیین کرده تا از کارهای او کمتر خجالت بکشد. کاترین 12 سال دارد و برادر 8 ساله‌اش دیوید، به بیماری اوتیسم مبتلاست. کاترین که از کارهای دیوید خجالت می‌کشد، مقرراتی برای او وضع می‌کند: «موقع غذاخوردن دهانت را ببند!» یا «اسباب‌بازی‌هایت را توی آکواریوم نینداز!» اما این وضع تا کی قابل تحمل است؟ با مطالعه این اثر که به همت نشر افق منتشر شده است می‌توانیم با زندگی دیوید و احساسات کاترین که عضو خانواده‌ی اوست بیشتر آشنا شویم.

کتاب «خواهر عروسکی»
در کتاب قبلی خواهر یک فرد اوتیستیک از کارهای برادرش ناراحت بود و حالا در  این کتاب، یک مادر را می‌بینیم که خوب نتوانسته است با شرایط دنیای خاصِ دخترش کنار بیاید و درباره‌ی آن آگاهی کاملی داشته باشد. بنجمین لادویگ در کتاب «خواهر عروسکی» داستان «جینی» را برایمان روایت می‌کند.
جینی مون دختری مبتلا به اوتیسم است. مادر جینی که گلوریا نام دارد، رابطه خوبی با او ندارد، او شرایط بیماری دخترش را درک نمی‌کند و گاهی حتی او را کتک می‌زند. خواهر جینی هنوز نوزاد است و خاله کاترینش به جینی گفته که خواهرش عروسک اوست و هرگز بزرگ نمی‌شود. جینی هم حرف خاله‌اش را باور کرده و همیشه مراقب عروسک زنده‌اش است. یک شب پلیس و مددکاران اجتماعی، مادر جینی را به خاطر رفتار بدش با او دستگیر می‌کنند و جینی از ترس، خواهرش را توی چمدان می‌گذارد و زیر تخت پنهانش می‌کند. مددکارها جینی را می‌برند تا در خانه‌ای جدید زندگی کند؛ اما او به دنبال راهی است که بفهمد چه اتفاقی برای عروسکش، درواقع برای خواهرش افتاده است.
بنجمین لادویگ در کتاب «خواهر عروسکی» ماجرای رنج و دلتنگی و بحران‌های احساسی یک کودک مبتلا به اوتیسم را به زیبایی به تصویر کشیده است. این اثر داستانی تاثیرگذار، کنایه‌آمیز و هشداردهنده است. این اثر با ترجمه‌ی بهناز پیری به همت انتشارات پرتقال برای نوجوانان منتشر شده است.

 

کتاب «زمین سیاره‌ای آبی‌ست»
افراد مبتلا به این اختلال رفتارهای متفاوتی دارند که اگر به آن‌ها آگاه نباشیم و نظارت نداشته باشیم ممکن است به خود و دیگران آسیب بزنند. پس چه خوب است که با همین داستان‌ها با انواع متفاوت رفتارهای اوتیستیک‌ها آشنا شویم.
آخرین کتابی که معرفی می‌شود شرایط متفاوت‌تری را به ما نشان می‌دهد؛ دو خواهری که پدرومادر ندارند و یکی از آن‌ها مبتلا به اختلال اوتیسم است.
نیکول پنتلیکوس در کتاب «زمین سیاره‌ای آبی‌ست» داستان نوا و بریجیت را روایت می‌کند که پدرومادر ندارند. آن‌ها در خانه‌هایی کنار پدرومادرهای موقت زندگی می‌کنند. نوا نمی‌تواند صحبت کند و با دیگران ارتباط برقرار کند و همیشه خواهرش بریجیت مواظب اوست. همه اعتقاد دارند نوا اختلال اوتیسم دارد و نمی‌تواند با دیگران ارتباط برقرار کند؛ اما خواهرش می‌داند که نوا یک بچه استثنایی و باهوش است. نوا و بریجیت عاشق فضا هستند و منتظر پرتاب فضاپیمای چلنجر، که ناگهان بریجیت ناپدید می‌شود. همین موضوع زندگی نوا را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد؛ اما دیگران کم‌کم متوجه هوش و توانایی‌های او می‌شوند. این اثر با ترجمه‌ی آویشن امین‌صالحی است و انتشارات پرتقال آن را برای کودکان‌ونوجوانان مناسب می‌داند.