سه‌شنبه ۲۹ شهریور ۱۴۰۱ - ۱۲:۰۱
رشد مهارت‌­های اجتماعی بخشی از جریان جامعه‌پذیری کودک است

ناهید تمیم‌داری معتقد است که وقتی کودکان وارد مرحله‌ی پیش‌دبستانی و سپس دبستان می‌شوند، فرایند جامعه‌پذیریِ رسمی آن‌ها شروع می‌شود و لازم است یک سری مهارت‌های اجتماعی را مستقیماً آموزش ببینند. رشد مهارت‌­های اجتماعی بخشی از جریان جامعه‌پذیری (اجتماعی شدن) فرد است؛ اما این قبیل آموزش‌ها بارش روی دوش خانواده‌هاست. ما در مدرسه این آموزش‌ها را به‌شکل مستقیم نداریم.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، «مجموعه نینجا کوچولو» یکی از تازه‌ترین آثار منتشر شده از سوی انتشارات هوپا است. این مجموعه شامل هفت جلد کتاب به نام‌های «نینجای استرسی»، «نینجای نگران»، «نینجای بداخلاق»، «نینجای عصبانی»، «نینجای دروغ‌گو»، «نینجای تنبل» و «نینجای خجالتی» است که توسط مری نین نوشته و ناهید تمیم‌داری آن‌ها را ترجمه کرده است. خواندن این هفت جلد کتاب به کودکان کمک می‌کند احساسات‌شان را بشناسند، اعتمادبه‌نفس‌شان تقویت شود، تجربه‌ی اجتماعی به دست بیاورند، مهارت حل مسئله را یاد بگیرند و برای رویارویی با چالش‌های زندگی آماده شوند. به همین منظور با تمیم‌داری گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید:

چه شد که مجموعه نینجا را برای ترجمه انتخاب کردید؟ به عبارتی چرا لاک‌پشت‌های نینجا؟
«مجموعه‌ی نینجا» را نشر هوپا انتخاب کرده و کپی‌رایتش را هم خریداری کرده است. هوپا کپی‌رایت همه‌ی کتاب‌ها را می‌خرد، به دو دلیل؛ یکی به‌خاطر بحث اخلاقی است، که بدون اجازه‌ و رضایت پدیدآورندگان اثرشان را چاپ نکند و حق مادی و معنوی‌شان را ادا کند و دیگر اینکه کتاب را با کیفیت بالا چاپ کند. چون در صورت خرید حق نشر، انتشارات خارجی فایل اصلی کتاب را می‌فرستد و دیگر نیازی نیست تا کتاب اسکن شود. برای همین کیفیت چاپ بسیار بالا می‌رود که در کتاب‌های تصویری خیلی مهم است و به ­این ­ترتیب، کتابِ باکیفیت در اختیار کودکان قرار می‌گیرد؛ اگر کیفیت رنگ‌های «مجموعه‌ی نینجا» را ببینید، گفته‌ام را تصدیق می‌کنید. نکته‌ی دیگر درباره‌ی انتخاب اثر این است که با توجه به ضرورت‌ها و نیازهای جامعه، ناشران موضوعاتی را انتخاب می‌کنند که «مسئله‌ی روز جامعه» باشد. به احتمال زیاد دلیل این انتخاب نشر هوپا هم همین بوده است. وقتی کودکان وارد مرحله‌ی پیش‌دبستانی و سپس دبستان می‌شوند، فرایند جامعه‌پذیریِ رسمی آن‌ها شروع می‌شود و لازم است یک سری مهارت‌های اجتماعی را مستقیماً آموزش ببینند. رشد مهارت‌های اجتماعی بخشی از جریان جامعه‌پذیری (اجتماعی شدن) فرد است؛ اما این قبیل آموزش‌ها بارش روی دوش خانواده‌هاست. آن‌ها هستند که باید فرزندشان را برای تعامل و کنش متقابل با دیگران در اجتماع آماده کنند. ما در مدرسه این آموزش‌ها را به‌شکل مستقیم نداریم.
 
با این اوصاف این مجموعه می‌تواند روی سبک زندگی کودکان تاثیر بگذارد؟
بله، این کتاب‌ها قطعاً در شکل‌دهی به سبک زندگی کودکان مؤثرند. مجموعه‌ی نینجا به زبان ساده اول طرح مسئله کرده و سپس برای حل مسئله راهکار ارائه داده است. راهکارها بسیار ساده و عملی‌اند. مثلاً یکی از راهکارهای کتاب نینجای نگران را نقل می‌­کنم: «اول باید حواست را جمع کنی و بفهمی چه‌جوری داری فکر می‌کنی؛ مثلاً به چیزهایی که دست تو نیست و نمی­‌توانی تغییری در آن­ها به وجود بیاوری، فکر نکن.» یعنی اول به نوع و مدل فکر کردن آگاه شویم و بعد تمرکزمان را ببریم سمت چیزهای تغییریافتنی و ذهن‌مان را از چیزهای غیرقابل‌ ­تغییر دور کنیم.
همین‌طور که می‌بینید در حرف آسان است که این‌طوری فکر کنیم؛ اما در عمل کار سختی است و نیاز به تمرین داریم. 
 
 
به نظر شما بیان رفتار نامناسب به صورت مستقیم برای کودکان، باعث جبهه گرفتن آن‌ها نمی‌شود؟
خب همیشه نمی‌توانیم از راه‌های غیرمستقیم آموزش دهیم. مثلاً شناساندن احساسات گوناگون به بچه‌ها خیلی وقت‌ها مستقیماً صورت می‌گیرد. اینکه بچه بفهمد هر احساسش را چطور توضیح بدهد و چه نامی به آن بدهد نیازمند آموزش مستقیم است؛ کتاب‌های زیادی در این زمینه داریم. به نظر من بچه‌ها در مقابل آموزش‌های این مجموعه جبهه‌گیری نمی‌کنند چون اولاً آموزش در قالب داستان ارائه شده، ثانیاً شخصیت‌های محبوب بچه‌ها، یعنی لاک‌پشت‌های نینجا در داستان نقش‌­آفرینی می‌کنند. این دو ویژگی باعث می‌شود کودک با کتاب همراه شود و تجربه‌ی شخصیت موردعلاقه‌اش را درونی کند.
خواندن «مجموعه‌ی نینجا» به بچه‌ها کمک می‌کند احساسات‌شان را بشناسند و توانایی ابرازش را پیدا کنند؛ اعتماد به نفس‌شان تقویت ‌شود و یاد بگیرند چطور مشکل‌شان را شناسایی و حل کنند. به نظر من مهم‌ترین مهارتی که در «مجموعه‌ی نینجا» به کودکان آموزش داده می‌شود «مهارت حل مسئله» است؛ یکی از مهارت‌های ده‌گانه‌ی اجتماعی که همه باید یاد بگیرند.
 
در هر کتاب یک رفتار نامناسب بیان و در پایان آن داستان راهکار برطرف کردن آن خصلت بد ارائه شده است؛ آیا این راهکارها واقعا تاثیرگذار است؟ می‌توان این راهکارها را به والدین هم پیشنهاد داد؟
بله، راهکارهایی که نویسنده ارائه کرده تأثیرگذار است. در واقع والدین اول باید خودشان راهکارها را به کار ببندند، بعد در تمرین آن‌ها کودک‌شان را راهنمایی و کمک کنند. دستورالعمل‌های این مجموعه بیشتر حول محور تفکر عمیق، تمرکز روی یک موضوع خاص و آرام‌سازی خویشتن است؛ مهارت‌هایی که در دنیای کنونی از ضعف و کمبود آن‌ها خیلی رنج می‌بریم. دعوت به صبر و آرامش و تفکر در این مجموعه قابل‌توجه است.
 
با این تفاسیر به نظر شما هنوز هم می‌توان با کتاب خواندن به بچه‌ها مسیر داد و زندگی‌شان را تحت‌تاثیر قرار داد؟
بله، همیشه می‌توان با کتاب به کودکان مسیر داد. کتاب‌خوانی فواید زیادی دارد از جمله تقویت مهارت‌های زبانی، توسعه‌ی ادراک و مهارت‌های شناختی، پرورش خلاقیت، آماده کردن کودک برای رویارویی با چالش‌ها، بالا بردن سطح تمرکز و انضباط، تقویت هوش هیجانی، افزایش آگاهی فردی و اجتماعی و... خواندن کتاب علاوه بر اینکه دانش‌افزایی می‌کند، ما را در تجربیات دیگران سهیم می‌کند و سبب می‌شود انتخاب‌های بهتر و دقیق‌تری کنیم و نهایتاً راه‌مان را پیدا کنیم. بله، کتاب در سرنوشت جوامع (یا بهتر بگویم در بهبود سرنوشت جوامع) تأثیری انکارنشدنی دارد.
در پایان مهارت‌های ده‌گانه‌­ای را که سازمان بهداشت جهانی برای داشتن زندگی فردی و اجتماعی موفق معرفی کرده نام می‌­برم که دانستن آن برای والدین ضروری است: 1. مهارت خودآگاهی 2. مهارت همدلی 3. مهارت بین فردی 4. مهارت ارتباط مؤثر 5. مهارت مقابله با استرس 6. مهارت مدیریت هیجان 7. مهارت حل مسئله 8. مهارت تصمیم‌­گیری 9. مهارت تفکر خلاقانه 10. مهارت تفکر نقادانه.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها