قدرتهای بزرگ از جمله ایالات متحده میتوانند از طیف متنوعی از ابزارها به منظور هدایت سیاست خارجی و پاسخ به تهدیدات امنیتی خود استفاده کنند؛ گزینه نظامی، دیپلماسی، کمکهای خارجی و تحریم ابزارهای اصلی هدایت سیاست خارجی ایالات متحده به شمار میروند. از پایان جنگ سرد، «تحریم» به عنوان سیاستی در میانه دیپلماسی از یک سو و مداخله نظامی از سوی دیگر، به گزینه اول و پیشفرض ایالات متحده در پاسخ به طیف گستردهای از آنچه واشنگتن «تهدیدات بینالمللی» مینامد، بدل شده است.
گستره این تهدیدات متاثر از تعارض روزافزون منافع و پیشرفتهای تکنولوژیک، روز به روز در حال افزایش است و مسایل حقوق بشری، پولشویی، جرایم سازمانیافته، تروریسم، اشاعه سلاحهای کشتار جمعی، تهدیدات سایبری، اختلافات ژئوپلتیک و... را شامل میشود.
در مقدمه این کتاب به قلم شیرین طهماسب هانتر، استاد دانشگاه جورج تاون میخوانیم: «از دهه 1990 میلادی به بعد تحریمهای تجاری، مالی و بانکی به یکی از ابزارهای مهم سیاست خارجی آمریکا بدل شده است. این تحریمها به دلایل گوناگون اتخاذ و اعمال شدهاند و شدت و درجه فراگیری آنها در زمانهای مختلف فرق داشته است. در میان کشورهایی که هدف تحریم قرار گرفتهاند ایران شدیدترین و فراگیرترین و طولانیترین تحریمها را متحمل شده است.»
تحریمهای ایران ابتدا بعد از گروگان گرفتن دیپلماتهای آمریکایی در ایران در سال 1979 شروع شد و به تدریج به میزان فراگیری و شدت آن افزوده شد. در سال 1996 کنگره آمریکا بر اساس تحریم Iran-Lybia Sanction تحریمهای جدیدی بر این مساله اعمال کرد. نکته قابل توجه در مورد این تحریمها آن است که بر اساس ابتکار سنای آمریکا و به خصوص سناتور آلفونس داماتو از نیویورک اعمال شدند و نه توسط رییس جمهور یا حتی وزارت خارجه و حتی خزانهداری آمریکا. محرک اصلی این اقدام اعطای یک قرارداد نفتی به شرکت کوکونو Conoco بود.
جنگ مالی نه افسانه است نه اغراق؛ حداقل برای کشوری چون ایران که در یک دهه گذشته آماج شدیدترین تحریمها در تاریخ روابط بینالملل بوده است. این جنگ بر «تحریمهای مالی» استوار است که به واقع پارادایم نوینی را در سیاست تحریم پدید آورده و اکنون به ابزار نخست سیاست خارجی ایالات متحده بدل شده است. بنمایههای تحریم مالی در رژیم حقوقی مبارزه با پولشویی، گسترش سلاحهای کشتار جمعی و حملات سایبری گسترش یافته و از مجرای گروه ویژه اقدام مالی FATF جهانی شده است.
کتاب «جنگ مالی» از این منظر به ارزیابی تکوین و تکامل تحریمهای مالی پرداخته و در گام بعد، کاربست این تحریمها بر جمهوری اسلامی ایران و تاثیرات سیاسی اقتصادی آن را مورد واکاوی قرار داده است.
کتاب «جنگ مالی» نوشته وحید نوری در 307 صفحه و با قیمت 125هزار تومان از سوی انتشارات نگارستان اندیشه منتشر شد.
نظر شما