این کتاب به قلم یحیی نیازی به رشته تحریر درآمده و به مناسبت اینکه کتاب مذکور در مراحل پایانی چاپ و روانه شدن به بازار نشر است، خبرنگار ایبنا با او گفتوگویی را درباره این اثر و مجموعه فعالیتهایش انجام داده است که در ادامه از نظر میگذرانید:
نویسندگی را از کجا و چطور آغاز کردید؟
شاید بتوانم بگویم نوشتن را از دوران راهنمایی شروع کردم و دوران دبیرستان و راهنمایی انشاهای خوبی می نوشتم؛ معمولا انشا های دیگران را هم مینوشتم!
اما اینکه از چه سالی جدی شروع به نوشتن کردم سال 1374 به بعد بود، در آن زمان دانشجوی کارشناسی مدیریت آموزشی بودم و درحوزه های آموزشی و علوم تربیتی مقالات متعدد نوشتم تا ابتدا سال80 این روند ادامه داشت؛ در آن مقطع به پیشنهاد دوستان، به مجموعه روایت فتح رفتم و نوشتن راجع به شهدا و دفاع مقدس را آغاز کردم.
سال 84 کتاب «بیسیم عملیاتی کرکوک» چاپ شد که در سال 85 به عنوان کتاب سال دفاع مقدس برگزیده شد و این مسیر ادامه پیدا کرد و تا به حال حدود 26 عنوان کتاب در حوزه دفاع مقدس و تعدادی هم در حوزه علم مدیریت نوشتهام که چاپ شدهاند.
با چه ناشران و موسساتی در حوزه دفاع مقدس همکاری داشتهاید؟
انتشارات سوره مهر، روایت فتح، فاتحان، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس از جمله انتشاراتی بودند که کارهای دفاع مقدسی بنده را چاپ کردند و حوزه هنری و بنیاد حفظ آثار نیز از جمله مجموعه ناشرانی هستند که با آنها کار کردهام.
کتاب «خروج از بن بست» هم که کتاب اخیرم هست، در انتشارات بیست و هفت بعثت چاپ خواهد شد.
از دیگر سوابق حرفهایام در حوزه دفاع مقدس باید بگویم دوسال سردبیر فصلنامه نگین ایران بودم که آن هم حاوی مقالات متعددی است و دهها مقاله در حوزه مدیریت و دفاع مقدس در آن کار شده است.
انگیزهها و اهدافتان از نوشتن کتاب در حوزه دفاع مقدس چیست؟
انگیزه اصلیام در حوزه دفاع مقدس این است که معتقدم آن دوره فراز و فرودهای زیادی داشت، حاوی ارزشهای زیادی است و چنان چه آن دوره به درستی روایت شود برای اینده کشور میتواند موثر باشد.
اگر بتوانیم در این حوزه، فرهنگ دفاع مقدس را به خوبی منتقل کنیم این انگیزه هر روز پر رنگتر میشود و علاقه به نوشتن در این حوزه –بین افراد- بیشتر میشود.
تعریف شما از جنگ عراق و ایران چیست؟ و چطور سراغ عملیات مسلم رفتید و کتابی در این خصوص نوشتید؟
تعریف من از جنگ تحمیلی یا هشت سال دفاع مقدس این است که -در آن مقطع- هشت سال مقاومت یک ملت در برابر دنیای استکبار به ترسیم کشیده شد؛ با اتکا به جوانها و نیرو عظیم داخلی و توکل به خدا [ما] هشت سال پر حماسه و حادثه را پشت سر گذاشتیم.
آن دوران تحریم شدید نظامی و مالی بودیم و خط قوی علیه کشور ما کار میکرد و ملت ایران بی وقفه در این هشت سال کار کرد و نتیجه این شد که اقتداری برای جمهوری اسلامی ایجاد شد.
راجع به کتاب عملیات مسلم اگر بخواهم توضیح بدهم، این کتاب به پیشنهاد نشر بیست و هفت در دستور کار آماده سازی قرار گرفت. باتوجه به شرایطی که داشتم زمانی که این پیشنهاد مطرح شد، تمایل نداشتم این اثر را بنویسم ولی دوستان به هر دلیلی تشخیص دادند توسط بنده انجام شود.
موضوع و محتوا این اثر بر میگردد به عملکرد لشکر محمد رسول الله (ص) در عملیات مسلم بن عقیل که یک سلسه کارهایی در نشر بیست و هفت بعثت هم پیشتر درباره آن انجام شده بود.
آقای گلعلی بابائی استاد عزیزم این کارها را شروع کرده بودند و با قالب کتابهای کوهستان آتش و ضربت متقابل و همپای صائقه توسط ایشان و تیم همراهشان به تحریر در آمده بود و در ادامه این آثار، این کتاب [به طور مستقل درباره عملیات مسلم بن عقیل] به بنده سپرده شد و به حمد الله در حال چاپ اثر هستیم.
درباره ماهیت کتاب «خروج از بن بست» توضیح دهید، چگونه کتابی است؟
کتاب «خروج از بن بست»، اثری پژوهشی است که آمادهسازی آن مراحل مختلفی را طی کرد، اولین مرحله تحقیقات توسط مجموعه انتشارات انجام شده بود، اسنادی را تهیه کرده بودند که در اختیار بنده قرار گرفت.
در سال 1394 تقریبا شش یا هفت سال پیش این کار را شروع کردم. البته طی این مدت مرحلهای از کار کامل نوشته شد ولی به دلایل تغیرات مدیریتی نشر بیست و هفت باعث شد فاصلهای طی این سالها برای تکمیل و چاپ کتاب اتفاق بیفتد.
بعد این تغییرات مدیریتی در انتشارات، زمانی که اقای حاتمی بودند کار به جریان افتاد و قرار شد با ارزیابی مجدد، کم و کاستی های کار تکمیل شود و قرار شد در مرحله دوم با پیشنهاد مجموعه آقای گلعلی بابائی نظارت کار را بر عهده بگیرد و حضور ایشان باعث شد کار غنای بیشتر پیدا کند و به سر انجام خود نزدیک شود.
در طول آمادهسازی کتاب با حساسیتی هم مواجه بودید؟
در این اثر روایت قابل فهم از ابعاد سیاسی مطرح است و بابت حساسیتهای نگارشی عرض کنم ما این کتاب را با این فرض نگارش کردیم تا اگر تنها این کتاب به عنوان اثری واحد –درباره آن برهه- به دست مخاطب رسید، خواننده کتاب نسبت به عملکرد لشکر بیست و هفت محمد رسول الله (ص) که در آن مقطع تیپ بوده شناخت کلی پیدا کند و فرض بر این است اگر کتاب های کوهستان آتش، ضربت متقابل، همپای صائقه، زمینهای مسلح و غیره به دست مخاطبمان نرسید و تنها همین کتاب «خروج به بن بست» را خواند حداقل تصویر قابل قبولی از یگان به دست مخاطب داده شود.
ما این کتاب را با پیشینه سیاسی و نظامی آن مقطع شروع کردیم. شرایط مربوط به پیش از عملیات مسلم را تشریح کردیم و در ادامه به مقطعی که عملیات انجام میشد، پرداختیم. حتی به مسائل دیپلماتیک که در دوره آزادسازی سرزمینهی اشغالی فلسطین مطرح بود نیز پرداختیم. موضوع تشدید جنگ اقتصادی علیه ایران را نیز مورد توجه قرار دادیم.
از دیگر نکاتی که در کتاب مطرح شده تشریح عملیات رمضان است که آن را به عنوان یک عملیات ناموفق مورد اشاره قرار دادیم.
در این کتاب به چه موضوعاتی بیشتر پرداختهاید؟
وضعیت دشمن را در آستانه عملیات مسلم بررسی کردیم و تغییر راهبرد عملیاتی ایران از جنوب به غرب را مورد اشاره قرار دادیم.
از دیگر نکات کتاب این است که تبدیل تیپهای لشکر به سپاه محمد رسول الله (ص) و تقویت آن مطرح شدهاند. اینها تا این مرحله قرارگاه مرکزی کربلا بودند و از این لحظه -تبدیل وضعیت- به بعد قرارگاه نجف در غرب شکل میگیرد و بعد قرارگاه حمزه در شمال غرب شکل میگیرد که به این توسعه سازمانی هم پرداختیم و مخاطب میتواند تصویری از ماجراهای جبهه ایران در زمان عملیات بیت المقدس تا پایان عملیات مسلم بن عقیل را داشته باشد و با آن آشنا شود.
نگاه به گذشته و شرایط انجام عملیات مسلم بن عقیل و توسعه ساختاری و سازمانی مهمترین ویژگی بارز نیروهای بسیج و سپاه پاسداران در آن زمان هستند و اینکه هیچگاه زیر مجموعه ساختار سازمانی نبودند و -فرماندهان- متناسب با شرایط تصمیم میگرفتند و اقدام میکردند.
با توجه به تخصص و کارهایی که در حوزه علم مدیریت انجام دادید، ویژگیهای مدیریتی فرماندهان دوران دفاع مقدس چه بوده که در کتاب هم مورد اشاره قرار گرفتهاند؟
چیزی که در مدیریت جنگ امروز روی آن مانور داده میشود جوانهایی مثل حاج همت، شهید چراغی و خیل عظیم شهدای عملیات مسلم و دیگر عملیاتها هستند. خوب است بدانید در آن دوره فرماندهان در واقع با مقدمات و تئوريهای علم مدیریت آشنا میشدند و هیچ گاه خودشان را اسیر ساختار سازمان نمیکردند.
حاج همت که فرمانده تیپ است به عنوان فرمانده قرارگاه ظفر انتخاب میشود و شهید چراغی کار ایشان را انجام میدهد.
گذر از مرزها و کارهای سازمانی که دست و پا گیر هستند و نمیتوان آنها را به سرانجام رساند از ویژگی های بارز این کتاب است که مخاطبان عزیز میتوانند به آنها مراجعه کنند.
دغدغه شخصی درباره جمع آوری دادهها داشتم، اینکه تاجایی که میشود مطالب دقیق باشند و معماری نگارش به درستی انجام شود و مخاطب بتواند با آنچه رخ داده رو به رو شود. از سویی هم بتواند وقایع تاریخی را بر محور زمان درک کند و هرچه حماسه سازان در آن دوره رقم زدند را بخواند و لذت ببرد.
من بیشتر علاقهام این بود که مخاطب بتواند با کتاب ارتباط برقرار کند و امیدوارم این اتفاق بیفتد.
وجه ممیز کتاب به لحاظ علم مدیریت در حوزه دفاع مقدس چیست؟
در این کتاب جا به جا کردن مرزهای دانش دیده میشود، مخصوصا در حوزه فرماندهی و مدیریت که میشود در دانشگاه های نظامی اثرگذار باشد و سبک قابل قبولی هم هست که فرماندهان جوان در آن دوره انجام دادند.
مخاطب این کتاب می تواند همگان باشند، به ویژه رزمنده های دفاع مقدس و خانوادههایشان و به ویژه آحاد کارکنان نیروهای نظامی از این کتاب می توانند درس بگیرند و همه دانشکدههای نظامی باید این کتاب را در اختیار محصلان خود قرار دهند.
همه جامعه اسلامی ایران مخاطب بالقوه اثر هستند و با یک ترجمه خوب میتوان از این کتاب در کشورهای حوزه محور مقاومت استفاده کرد.
فکر میکنید استقبال از کتاب چگونه خواهد بود؟ کدام بخش کتاب یا مسائل مربوط به فرماندهان بیشتر جذاب است.
اینکه استقبال مردم به چه صورت خواهد بود، بخشی به توانمندی ناشر و همکاران انتشارات بعثت 27 بستگی دارد و اینکه کتاب به درستی تبلیغ، توزیع و ترویج شود. در این صورت حتما استقبال خوبی از کتاب انجام خواهد شد.
اینکه فرماندهی کدام بخش جذاب بوده میتوانم بگویم محتوا کتاب هرکدام جایگاه و ارزش خود را دارد. اما عملیات مسلم به روایت فرماندهان مخصوصا روایت حاج همت که عطوفت، مهربانی، صداقت و صریح بودن در او پیداست و همه مولفه های فرماندهی را دارد یک بخش جذاب است.
در مجموع بخش روایت فرماندهان جذاب هستند. ضمن اینکه شهید عیدی از شهدای عزیز این عملیات است و مطالبی که در مورد ایشان وجود دارد نیز به نظرم جذاب هستند.
نکته آخر باید از حسن اعتماد نشر بیست و هفت بعثت تشکر کنم و از مجموعه کسانی که در شکل گیری این اثر تاثیر داشتند. کمک و همکاریهای لازم را با بنده داشتند و تلاش کردند که در واقع این اثر شکل بگیرد و از این جهت بی نهایت سپاس گزارشان هستم از اقای کلاته که در دوره گذشته –مدیریت نشر- خیلی تلاش کردند این کار آماده شود و کمک کردند این اثر به خروجی مناسبی منتهی شود.
همچنین از سردار مجتبی عسکری، سردار منصور امینی، سردار گلعلی بابائی، جناب آقای حاتمی، آقای رهنما که در شکل گیری اثر همکاری کردند نیز ممنون هستم.
نظر شما