محمدعلی میقانی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره شعار سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی تهران با عنوان «آینده خواندنی است» اظهار کرد: این شعار زیبا و هوشمندانه است؛ چرا که آینده اولین دغدغه نوجوان است و خواهد بود و چقدر خوب و زیباست که بتوانیم خارج از فانتزی‌ها، چشم‌اندازی حقیقی از آن را ولو با کمی تخیل به نوجوانان نشان دهیم.
این نویسنده در توضیح آینده کتاب‌های تألیفی علمی‌تخیلی گفت: از نظر من اینکه آیا بشود در آینده کارهای تألیفی علمی‌تخیلی خوبی منتشر کرد، به چندین عامل بستگی دارد. به طور خلاصه، اولین و پایه‌ای‌ترین عامل، انگیزه نوشتن در نویسنده است؛ یعنی اینکه نویسنده بخواهد بنویسد و برای اثرش تلاش کند؛ البته همین موضوع عوامل متعددی دارد که به بندهای بعدی هم مرتبط است.
میقانی ادامه داد: دومین عامل، حمایت‌کننده روحی و علمی است؛ یعنی دوستانی که نویسنده را با نقدهای صحیح به جلو رانده و تشویق می‌کنند. خیلی از مواقع یک نقد نادرست نویسنده حساس را نه تنها ناامید می‌کند؛ بلکه به راه اشتباه می‌کشاند. گاهی هم برعکس! با نقد صحیح و علمی به بینش و دانش نویسنده کمک می‌شود و در آن وقت؛ ما شاهد نوشته‌های زیبا خواهیم بود.
وی سومین عامل را حمایت ناشر دانست و گفت: سومین عامل باز هم عامل حمایت‌کننده است؛ عاملی به اسم انتشارات. یک نشر می‌تواند نویسنده را تشویق و حتی آموزش بدهد و آن را به درجات عالی برساند و برعکس می‌تواند با انتشار غیراصولی رمان نویسنده، آن را ضایع کند و به این دلیل، هنر نویسنده هدر برود.
محمدعلی میقانی چهارمین عامل را نابرابری تألیف و ترجمه برشمرد و بیان کرد: این نابرابری در تبلیغات و سلیقه‌سازی دیده می‌شود. خیلی از آثار شاخص تألیفی تبدیل به فیلم شده‌اند و این بر کسی پوشیده نیست که فیلم چه قدرتی دارد. اینکه طی دهه‌ها فیلم‌های هالیوود سلیقه‌سازی کرده و رمان‌های انگلیسی و آمریکایی بدون رقیب در بازار کشور جاخوش کرده‌اند، باعث شده حتی اگر یک کار ایرانی تمیز هم داشته باشیم مخاطب به راحتی آن را نپذیرد؛ به‌خصوص از این منظر که انتظار دارد یک رمان ایرانی، استانداردهای غربی را هم به کار داشته باشد. البته در این مورد کم هم تلاش نشده است!
میقانی افزود: بد نیست که یک قشر نویسنده داریم که اهمیتی به ایرانی‌نویسی نمی‌دهند و سعی بر پیاده‌سازی استانداردهای غربی دارند؛ برخی موفق شدند و برخی خیر! اما مسئله این است حتی همین نویسندگان هم خیلی از استانداردهای غرب را نتوانسته‌اند و نمی‌توانند پیاده‌سازی کنند؛ مثلا در مسائل جنسی و خشونت که می‌توان گفت تقریبا از ارکان اصلی جذابیت کارهای غربی است، به غیر از شرایط فرهنگی، نویسنده ما هم آمادگی ذهنی و فرهنگی نوشتن چنین آثاری را ندارد.
این نویسنده برای تقویت ژانر علمی‌تخیلی در ایران ابراز امیدواری کرد و گفت: در مجموع ما در سال‌های پیش رو می‌توانیم داستان‌های علمی‌تخیلی تألیفی جذابی را برای نوجوانان تولید کنیم؛ چرا که نسل جدیدی در حال ورود به ادبیات گمانه‌زن هستند که قطعا اتفاقات خوشایندی را رقم می‌زنند.
این نویسنده در توضیح آینده کتاب‌های تألیفی علمی‌تخیلی گفت: از نظر من اینکه آیا بشود در آینده کارهای تألیفی علمی‌تخیلی خوبی منتشر کرد، به چندین عامل بستگی دارد. به طور خلاصه، اولین و پایه‌ای‌ترین عامل، انگیزه نوشتن در نویسنده است؛ یعنی اینکه نویسنده بخواهد بنویسد و برای اثرش تلاش کند؛ البته همین موضوع عوامل متعددی دارد که به بندهای بعدی هم مرتبط است.
میقانی ادامه داد: دومین عامل، حمایت‌کننده روحی و علمی است؛ یعنی دوستانی که نویسنده را با نقدهای صحیح به جلو رانده و تشویق می‌کنند. خیلی از مواقع یک نقد نادرست نویسنده حساس را نه تنها ناامید می‌کند؛ بلکه به راه اشتباه می‌کشاند. گاهی هم برعکس! با نقد صحیح و علمی به بینش و دانش نویسنده کمک می‌شود و در آن وقت؛ ما شاهد نوشته‌های زیبا خواهیم بود.
وی سومین عامل را حمایت ناشر دانست و گفت: سومین عامل باز هم عامل حمایت‌کننده است؛ عاملی به اسم انتشارات. یک نشر می‌تواند نویسنده را تشویق و حتی آموزش بدهد و آن را به درجات عالی برساند و برعکس می‌تواند با انتشار غیراصولی رمان نویسنده، آن را ضایع کند و به این دلیل، هنر نویسنده هدر برود.
محمدعلی میقانی چهارمین عامل را نابرابری تألیف و ترجمه برشمرد و بیان کرد: این نابرابری در تبلیغات و سلیقه‌سازی دیده می‌شود. خیلی از آثار شاخص تألیفی تبدیل به فیلم شده‌اند و این بر کسی پوشیده نیست که فیلم چه قدرتی دارد. اینکه طی دهه‌ها فیلم‌های هالیوود سلیقه‌سازی کرده و رمان‌های انگلیسی و آمریکایی بدون رقیب در بازار کشور جاخوش کرده‌اند، باعث شده حتی اگر یک کار ایرانی تمیز هم داشته باشیم مخاطب به راحتی آن را نپذیرد؛ به‌خصوص از این منظر که انتظار دارد یک رمان ایرانی، استانداردهای غربی را هم به کار داشته باشد. البته در این مورد کم هم تلاش نشده است!
میقانی افزود: بد نیست که یک قشر نویسنده داریم که اهمیتی به ایرانی‌نویسی نمی‌دهند و سعی بر پیاده‌سازی استانداردهای غربی دارند؛ برخی موفق شدند و برخی خیر! اما مسئله این است حتی همین نویسندگان هم خیلی از استانداردهای غرب را نتوانسته‌اند و نمی‌توانند پیاده‌سازی کنند؛ مثلا در مسائل جنسی و خشونت که می‌توان گفت تقریبا از ارکان اصلی جذابیت کارهای غربی است، به غیر از شرایط فرهنگی، نویسنده ما هم آمادگی ذهنی و فرهنگی نوشتن چنین آثاری را ندارد.
این نویسنده برای تقویت ژانر علمی‌تخیلی در ایران ابراز امیدواری کرد و گفت: در مجموع ما در سال‌های پیش رو می‌توانیم داستان‌های علمی‌تخیلی تألیفی جذابی را برای نوجوانان تولید کنیم؛ چرا که نسل جدیدی در حال ورود به ادبیات گمانه‌زن هستند که قطعا اتفاقات خوشایندی را رقم می‌زنند.
نظر شما