خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- فاطمه شایان پویا: خانوادهای از هم پاشیده. زنی که دل در هوای مردش ندارد، مردی که چشم به خانه‌اش دارد ولی متهم به اشتباهات گذشته است. پسری که در آغوش عقده‌های بی‌مهری‌های کودکی و بزرگسالی مادر قد کشیده؛ اما بلوغش را با نغمه‌های انقلاب گره زده و دختری که در اشتیاق آغوشی پدرانه، مردد است میان رسم زنانگی مادر، و شاخه ترد و نورس عشقی که در دلش جوانه زده. حالا یک اتفاق که ریشه در واقعه‌ای تاریخی دارد، این خانواده را دوباره کنار هم جمع میکند و رفته‌رفته گرمای محبت را در وجود همه اعضا، در کنار هم زنده میکند.
«جامانده از پسر» به‌قلم مرضیه نفری، یک نمونه موفق داستانی است که با نثری روان و جاندار، در پس لایه‌های مختلف اتفاقات، شخصیتها و کنش آنها با هم، به نکاتی عمیق اشاره دارد. شروع داستان چکشی و بی‌مقدمه است. در همان صفحات اول، موقعیت، مکان و زمان و شخصیت‌های اصلی آن بهطور شفاف مشخص می‌شوند.
داستان با یک عدم تعادل آغاز می‌شود که به اختلاف بین ستون‌های اصلی یک خانواده اشاره دارد و ناسازگاری زن خانواده در آرزوی زندگی و آیندهای بهتر. زن، وطن است. غیرت به زن، غیرت به وطن. نگاه زن به غیر، گسستگی بندبند وطن و نگاه غیر به زن، عدم حس تعلق؛ و خیانت به وطن است.
ما با یک اثر حرف‌های مواجهیم. نثر روان، دیالوگ‌های به‌جا و پیش‌برنده، ریتم و تمپوی مناسب و توصیف‌های پویا.
نامگذاری به‌جا و اصیل شخصیتها، شخصیت‌پردازی‌های کامل و چند لایه، تحول و خودآگاهی‌های تدریجی شخصیتها در قوس کامل شخصیتی خود و المان‌های تاثیرگذاری مثل خاک، زخم، کبوتر و... .
مرضیه نفری در همان ابتدای داستان، مخاطب را گرفتار یک تعلیق اساسی میکند: سرنوشت این خانواده چه می‌شود؟ ارتباط زن ساده و زخم‌خورده خانواده با مرد ساده، باغیرت، چشم‌پاک و عذرخواه از اشتباهش. فرزندان زن چه می‌شوند؟ فرزندانی که چشم‌شان به سامان گرفتن مادر است.
در میان چالش‌های بین اعضای این خانواده، المان‌های دینی و تاریخی به زیباترین فرم تبیین می‌شود. دسته بنی‌اسد، قیام ۱۵ خرداد، تعزیه و... .
آقادایی و عالیه، نمونه تراز ارکان یک زندگی سالم ایرانی اسلامی، مدام شبیه تکیه‌گاه، در کنار شخصیتها حضور دارند؛ حتی اگر ظاهرا آنجا نباشند. داستان لحظه‌ای از مسیر خود خارج نمی‌شود و فضاسازی‌ها و دیالوگ‌ها و توصیف‌های تعلیق‌ساز، همه در راستای آن پیش می‌روند.
زاویه دید دانای کل نامحدود، ساحت وسیع چشم و دید وسیع به جامعه آرمانی ایران اسلامی و انقلابی، ساحت فکری وسیع و توانای نویسنده را نشان می‌دهد. ما سیمرغ را نمی‌بینیم؛ اما او، مادر داستان است. همه اصالت و استحکام شخصیتها، پیوسته به اوست. سالار بارها پسر سیمرغ خطاب می‌شود و ظاهر سرنا، شبیه سیمرغ به نظر می‌آید. درست مثل یک پرنده افسانه‌ای که چشم تیز کرده است و با سوختنش، تولدی دوباره پیدا کرده و در نسل های بعد، تکثیر شده است.
سهراب، درست مثل داستان رستم و سهراب، بدون اینکه پدر او را بشناسد و او پدر را، در میدان جنگ جهل، زخم می‌خورد و زخم می‌زند. سالار درمی‌یابد که از پسر ناشناخته‌اش در سامان دادن وطن، جامانده و از چشمان هیز و خائن غیر، رودست خورده است؛ هرچند که ما سهراب را خوب نمی‌شناسیم و عمق شخصیت او کماکان برای مخاطب جای توضیح دارد. همچنین شخصیت سالار و آذر.
کاش تصویر در این رمان، بر روایت برتری داشت و ما در کناردیالوگ‌های قوی شخصیت‌های داستان، مجال بیشتری برای برای پیدا کردن شخصیتها و کنش‌های آنان می‌یافتیم و این میسر نیست مگر به نشان دادن ویژگی‌های ظاهری و رفتاری بیشتر در تصاویر داستان و صحنه‌پردازی‌های بیشتر در آن.
زن در این رمان، منفعل نیست. بلکه کاملا کنشگر است و گوشه گوشه داستان نقش آفرینی کرده و گره ها را باز میکند. سیمرغ، آذر، عالیه، سُرنا، ملوک، فرشته، افسانه و ... . نیک اگر بنگریم، زن محور هویت، زایش و رویش است اگر غیرت مردانه‌ای در میان باشد.
این کتاب در ۲۳۵ صفحه توسط سوره مهر منتشر شده است. گفتنی است جلسه نقد این کتاب، روز شنبه ۳ تیر ساعت ۱۶ تا ۱۸ در باشگاه ادبی بانوی فرهنگ با حضور مرضیه نفری نویسنده کتاب و سمیه عالمی به‌عنوان منتقد برگزار خواهد شد.
سه‌شنبه ۳۰ خرداد ۱۴۰۲ - ۲۰:۲۶
نظر شما