در حال حاضر این نویسنده دوره داستان نویسی آنلاین را برای کودکان و نوجوانان برگزار می‌کند که در همین راستا گفت‌گویی را با موضوع جایگاه و نوع نگاه جامعه به حوزه کودک و ادبیات کودک در کردستان را از وی جویا شدیم.
- اساسا ادبیات کودک در کردستان چقدر مورد توجه قرار گرفته است؟
اهمیت دادن به مخاطب کودک به زبان کُردی از قرون پیشین مورد توجه شاعران و نویسندگان کُردزبان بوده است. به طوری که می‌توان گفت در هر برهه‌ای از تاریخ در زبان کُردی کودکان مورد توجه و رسمیت خاصی قرار گرفته شده‌اند. در سال‌های گذشته فعالیت‌های زیادی انجام شده است که نشان از اهمیت دادن به موضوع کودکی است. در حال حاضر هم ما شاهد فعالیت‌های خوب و چشمگیری در این حوزه در استان کُردستان هستیم.
- جایگاه و نوع نگاه جامعه کنونی به دو مفهوم «دوران کودکی» و «کتاب‌های کودک» را چگونه ارزیابی می کنید؟
ما باید این سوال را به دو بخش تفکیک کنیم؛ بخش اول باید کودک را به عنوان مفهومی بیولوژیکی در نظر بگیریم که در سنین مشخصی از رشد قرار دارد و شرایط و ویژگی‌های خاص جسمانی شامل قد، وزن، قدرت بدنی و میزان رشد عقل را شامل میشود. بخش دوم آن هم نگاه جامعه به کودک به عنوان مفهومی اجتماعی است که در اینجا عامل اجتماعی است که مفهوم کودکی را تعیین می‌کند. در چند قرن پیش کودکان در سنین بسیار پایینی وارد باز کار و شرایط سختی می‌شدند که عملاً کودک دورانی را به نام کودکی از دست می‌داد و وارد مقطعی می‌شد که دغدغه‌های اجتماعی به اولویت‌های کودکان و خانواده‌های آنها تبدیل می‌شد.
در برهه از تاریخ کودکان همزمان با رشد بیولوژیکی خود وارد جامع‌های می‌شدند که کار و فعالیت بدنی در اولویت بود و خانواده آنها را به عنوان نیروی کار به بهره می‌گرفت. ولی با تغییر شرایط جامعه، اجتماع مفهوم کودکی را بهبود بخشید و قرونی را به وجود آورد به قرون کودکی نامگذاری شد. به عبارتی می‌توان گفت مفهوم کودکی محصول دوران مدرنیزم است. یعنی شرایط برای رشد کودکان تغییرات مثبتی را به خود گرفت و دیدگاه جامعه به نسبت مفهوم کودکی تغییرات خوبی را به خود گرفت. همزمان با این تغییرات ما شاهد رشد چشمگیر فعالیت‌هایی بوده‌ایم که در جهت رشد کودکان مثمر ثمر بوده‌اند. نهادها و مراکزی شکل گرفت که در جهت احقاق حقوق کودکان فعالیت می‌کردند که تا الان هم روند رشد این مراکز جهانی را در این مسیر میبینیم.
در کل اگر بخواهیم نتیجه‌گیری داشته باشیم می‌توان گفت که دیدگاه جامعه به نسبت مفهوم کودکی روند رو به رشدی را داشته است؛ هرچند نباید مشکلات این بخش را هم نادیده گرفت که کودکانی در جامعه وجود دارند که مفهوم کودکی خود را از دست داده‌اند و شرایط سختی در زندگی خود دارند و از انواع و اقسام نیازهای اجتماعی خود فاصله گرفته‌اند. به نسبت کتاب کودک هم می‌توان گفت همزمان با رشد مفهوم اجتماعی کودک در جامعه، خلق و تولید کتاب کودک هم روند رو به رشدی داشته است و کودکان می‌توانند وارد دنیای مطالعه شوند و از هر لحاظ رشد کنند. اهمیت دادن به این مقوله جز نیازهایی است که هر جامعه باید به آن ویژه نگاه کند و در راه اجتماعی‌سازی دوران کودکی و به رسمیت‌شناختن بیشتر آن تلاش‌های بیشتری را انجام دهد.
- میزان تأثیرگذاری کتاب بر ذهن کودک چونه است؟
ذهن کودکان در دوران اولیه زندگی بسیار حساس و قابل تأثیر است. در این دوره، فرایند توسعه شناختی و اجتماعی در حال رشد و تکامل است و هر تجربه‌ای که کودک با آن مواجه میشود می‌تواند تأثیرات بلندمدتی در ذهن و رفتار آینده او داشته باشد.
در دوران اولیه زندگی، مغز کودک در حال تکامل و رشد است و توانایی‌های شناختی و اجتماعی او در حال توسعه است. به عبارت دیگر، در این دوران، مغز کودکان به سرعت اطلاعات جدید را جذب می‌کند و به دنبال تجربه و فعالیت مستمر برای بهبود عملکرد خود است. روش‌های پرورشی و تربیتی که توسط والدین و مربیان به کودکان ارائه میشود، می‌تواند تأثیر بسیاری بر روی شخصیت و رفتار کودک داشته باشد. به عنوان مثال، روش‌های ناپسندیده و سخت گیرانه می‌تواند باعث کاهش اعتماد به نفس و خودکنترل کودک شود همچنین تجربیات اجتماعی کودکان، مانند تعامل با همسالان، خانواده، و محیط زندگی، می‌تواند تأثیر بسیاری بر روی رفتار و شخصیت آینده آنها داشته باشد.
فعالیت‌های آموزشی مثل بازی‌های آموزشی، آموزش موسیقی، ورزش و ... می‌توانند به توسعه مهارت‌های شناختی و اجتماعی کودک کمک کنند و تأثیر طولانی مدتی بر روی ذهن و رفتار کودک داشته باشند.تغذیه سالم و به موقع می‌تواند به توسعه سلامتی و توانمندی‌های شناختی کودک کمک کند. محیط زندگی کودک، شامل منزل، مدرسه، محل کار و ... نیز می‌تواند تأثیر بسیاری بر روی رفتار و شخصیت آینده او داشته باشد.
بنابراین، می‌توان گفت که عوامل مختلفی می‌توانند بر روی ذهن کودک تأثیرگذار باشند و در نتیجه، توانایی‌های شناختی و اجتماعی او را در آینده تحت تأثیر قرار دهند. به همین دلیل، مراقبت و توجه به نیازهای کودکان در دوران اولیه زندگی بسیار حائز اهمیت است و باید از روش‌ها و راهکارهای مناسبی جهت پرورش و تربیت آنها استفاده شود. در این بین کتاب هم در راستای رشد کودک تأثیر بسزایی دارد و تأثیرش را نباید نادیده گرفت. قطعا مطالعه کتاب‌های خوب در شادابی و نشاط کودکان، رشد شخصیتی و ... کودکان تأثیر دارد، در مقابل هم کتاب‌هایی که فاقد محتوای خوبی هستند و برای کودکان کسل‌کننده هستند، نتیجه عکس را خواهد داد. خواندن کتاب توسط کودکان آنها را با مسائل زیادی در جامعه و شرایط‌هایی که در آینده با آنها روبه‌رو می‌شوند کمک می‌کند. کتاب خواندن باعث رشد و تقویت هوش و تفکر کودک میشود، در شادابی و روحیه کودک تأثیر مثبت بر جای می‌گذارد و کودکان را از دنیای شلوغ و محصوری که به وجود آمده دوری می‌سازد.
- آیا گران بودن کتاب کودک می‌تواند در میزان دسترسی کودکان به کتاب تأثیرگذار باشد؟
چنین مقوله‌ای قطعا بی‌ثأثیر نیست و یکی از دلایلی است که مانع دسترسی کودک به کتاب‌های خوب و فاخر حوزه خود میشود. بنده امسال در نمایشگاه کتاب تهران شاهد چنین موضوعی بودم که بخش زیادی از بازدیدکنندگان نمایشگاه از گرانی‌های کتاب‌های بخش کودک و نوجوان گله‌مند بودند. متاسفانه به دلیل شرایط ویژهای که ساختار کتاب کودک به نسبت کتاب‌ها و منابع بزرگسال دارد، برای تولید کتاب کودک شرایط ویژهای باید در نظر گرفته شود که کودک بتواند با آرامشی خاطر کتاب مورد علاقه خودش را تهیه کند و با آن بزرگ شود.
وجود تصویرگری خاص، رنگ و صفحه‌آرایی، نوع چاپ و قالب کتاب، همه از وجوه تمایز کتاب کودک به نسبت کتاب بزرگسال است ولی متاسفانه این گرانی در حوزه کتاب کودک بیشتر ریشه دوانیده است به طوری که امسال شاهد افزایش خیلی زیاد و بیش از حد قیمت کتاب‌های این حوزه بودیم. که این خود می‌تواند ضربه بزرگی را به کتابخوان شدن کودکان بگذارد و آنها را از کتاب دور کند و در نتیجه چنین چیزی می‌تواند باعث افت فرهنگی شود و کودکان را به سمت و سوهای دیگری بکشاند.
در این بین ناشران یا باید کتاب‌ها را با شرایطی کمتر از نرمال یا غیراستاندارد به جهت کاهش قیمت کتاب به چاپ برسانند یا اینکه علیرغم میل باطنی خود کتاب را با قیمت بیشتری به فروش برسانند که هزینه‌های چاپ و ... کتاب دربیاید. نویسندگان هم قطعا به نسبت این شرایط گله‌مندن و دوست دارند آثارشان در شرایطی خوب و قیمتی مناسب به دست خوانندگان کوچک خود برسد.
- قصه‌گویی بر کودکان چه تاثیریاتی دارد؟
قصه‌گویی یکی از روش‌های قدیمی و موثر برای معرفی دنیای اطراف به کودکان است. قصه‌گویی می‌تواند تأثیرات مثبت زیادی روی کودکان داشته باشد. یکی از نکات مهمی که باعث تقویت تصویر و خلاقیت در کودکان میشود قصه‌گویی است. قصه‌گویی به کودکان کمک می‌کند تا تصور خود را در مورد دنیای اطراف تقویت کنند. این فرایند باعث تقویت خلاقیت و تفکر خود کودک میشود. در همان حال بهبود زبان در کودکان یکی دیگر از مواردی است که کمک می‌کند تا با کلمات جدید و ساختارهای زبانی غنی‌تری آشنا شوند. همچنین، کودکان با گوش دادن به داستان‌های مختلف، مهارت شنیداری و ارتباط زبانی را بهبود می‌بخشند.
داستان‌هایی که در قصه‌گویی استفاده می‌شوند، شامل شخصیت‌های مختلفی هستند که با مسائلی چون دوستی، همدلی و همکاری مواجه می‌شوند. این داستان‌ها به کودکان کمک میکنند تا مهارت‌های اجتماعی خود را تقویت کنند و بهبود بخشند .همچنین قصه‌گویی به کودکان کمک می‌کند تا وارد دنیای داستان و خیالات خود شوند و از تنش و اضطراب کمتری رنج ببرند. قصه‌گویی یک فرصت عالی برای برقراری ارتباط با کودکان است که باعث تقویت ارتباط بین بزرگترها و کودکان میشود. بعضی از بهترین خاطرات برای کودکان، گوش دادن به داستان‌هایی است که والدین و بزرگترها برایشان روایت میکنند .در کل، قصه‌گویی به کودکان کمک می‌کند تا درک بهتری از دنیای اطراف خود پیدا کنند، مهارت‌های مختلف خود را تقویت کنند و از تجربیات جذاب و منحصربه‌فردی که در قصه‌ها روایت میشود، لذت ببرند.
- چگونه می‌توان کودکان را با کتاب آشنا کرد؟
خواندن یک فعالیت ضروری برای رشد کودکان است و فواید زیادی برای کودکان دارد که من به چند مورد اشاره میکنم.
اول اینکه رشد شناختی را بهبود می‌بخشد. خواندن با افزایش دایره لغات، درک و مهارت های تفکر انتقادی به رشد مغز کودک کمک می کند.
دوم اینکه مهارت‌های زبانی را تقویت می‌کند. خواندن به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های زبانی خودشان از جمله دستور زبان، نحو و ساختار جمله را بهبود بخشند.
سوم اینکه خلاقیت و تخیل را تقویت می کند. مطالعه کودکان را تشویق می‌کند تا هنگام تجسم داستان در ذهن خود از تخیل و خلاقیت خود استفاده کنند.
چهارم اینکه همدلی و مهارت‌های اجتماعی را توسعه می‌دهد. خواندن داستان‌هایی با شخصیت‌ها و موقعیت‌های مختلف به کودکان کمک می‌کند تا دیگران را درک کنند و با آنها ارتباط برقرار کنند و همدلی و مهارت‌های اجتماعی آنها را بهبود بخشد.
پنجم اینکه عملکرد تحصیلی را بهبود می‌بخشد. کودکانی که به طور منظم مطالعه میکنند، از نظر تحصیلی بهتر عمل می کنند زیرا درک بهتری از زبان و پایگاه دانش گسترده‌تری دارند.
به طور کلی، مطالعه یک عادت خوب و مناسب است که فواید زیادی برای رشد کودکان دارد. در کل این مقوله بیشتر به میزان خلاقیت پدران و مادران و افرادی مانند معلمان و مربیان در مدارس و مراکزی باز می‌گردد که در رشد خلاقیت و کتابخوان کردن کودکان اثر گذار هستند. بسیار مهم است که این افراد بتوانند به عنوان راهنمایی کودکان را مقاطع مختلف سنی در انتخاب کتاب خوب یاری دهند. الان هم با وجود فضای مجازی و دسترسی‌هایی که وجود دارد، به آسانی می‌توان به انتخاب‌های بسیارخوبی دست زد.
در کل به باور من میزان کتابخوان بودن کودکان بیشتر به جامعه و افرادی بستگی دارد که بر روی روند رشد کودک تأثیر می‌گذارند و با آنها در ارتباط هستند. در پایان چند مورد را به عنوان پیشنهاد خدمت شما عرض میکنم.
با کتاب‌های ساده شروع کنید، مهم است که با کتاب‌هایی شروع کنید که خواندن آنها برای کودک آسان است. این امر به افزایش اعتماد به نفس آنها کمک می‌کند و آنها را بیشتر به مطالعه علاقه‌مند می‌کند.
خواندن با صدای بلند، خواندن با صدای بلند برای کودک می‌تواند به بهبود مهارت های خواندن او کمک کند. این به آنها اجازه می‌دهد تا کلماتی را که به درستی تلفظ می‌شوند بشنوند و به آنها کمک می‌کند معنی کلمات را بفهمند.
مطالعه را سرگرم کننده کنید، سعی کنید مطالعه را به یک فعالیت سرگرم کننده برای کودک تبدیل کنید. شما می‌توانید این کار را با استفاده از صداهای خنده دار، ساخت جلوه‌های صوتی یا حتی اجرای داستان انجام دهید.
استفاده از فناوری، برنامه‌ها و وب سایت‌های زیادی وجود دارند که می‌توانند به کودکان در بهبود مهارت‌های خواندن کمک کنند. این ابزارها اغلب از بازیها و سایر فعالیت‌های تعاملی استفاده میکنند تا یادگیری خواندن را جذاب‌تر کنند.
باید توجه کرد که هر کودکی به طور متفاوتی یاد می‌گیرد، بنابراین مهم است که خانواده و مربیان صبور باشند و رویکردی را پیدا کنند که بهترین نتیجه را برای آنها به ارمغان می‌آورد. با گذشت زمان و تمرین، اکثر کودکان می توانند مهارت های خواندن خود را بهبود بخشند و عشق به خواندن را در خود پرورش دهند.
نظر شما