به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، «فرح‌بخش ستودي نمين» که نويسنده کتاب ارزشمند «تاريخ و فرهنگ نمين» است، ساليان متمادي در حوزه فرهنگ، احياي ميراث فرهنگي و معنوي به نوشتن، ثبت و ضبط وقايع، ارزش‌ها و آثار به يادگار مانده از گذشتگان اين خطه همت گماشت.

اين نويسنده از نيکوکاران مدرسه‌ساز بود و چند اثر ديگر نيز در عرصه ادبيات شفاهي تأليف کرد و سه عنوان کتاب ديگر نيز زير چاپ دارد كه اين كتاب‌ها براي ما به يادگار مي‌ماند. 

بنياد دايره‌المعارف استان اردبيل به مناسبت درگذشت اين تاريخ‌نگار معاصر در بيانيه‌اي آورده است: «شادروان استاد :فرح‌بخش ستودي نمين: از معدود کساني بود که همه زندگي نويسندگي خود را براي مردم و به‌خاطر آنها سپري کرد. اين انديشمند روح روستاها و وجدان بيدار فولکلور منطقه بود و انس او با ادبيات و ادبيات شفاهي موجب شده بود که در ميان مردم از جايگاه معنوي و رفيعي برخوردار شود.»

كتاب «تاريخ و فرهنگ نمين» درباره تالشان، نمين و تحولات تاريخي آن است كه در 9 فصل تنظيم شده است. فصل نخست آن مروري بر گذشته، فصل دوم به کادوسيان، فصل سوم به تحولات تاريخي، فصل چهارم به طالش يا طليسان، فصل پنجم به نمين از ديدگاه محققان و مورخان و مردم، فصل ششم به ادارات و ارگان‌هاي دولتي، فصل هفتم به روستاها و دهستان‌هاي نمين، فصل هشتم به اوضاع اقتصادي و کشاورزي و فصل نهم به محلات نمين اختصاص دارد. 

اين كتاب اعتقادات مردم نمين را دربرمي‌گيرد، اعتقاداتي نظير وقتي پرستو (به زبان محلي قَجَله ) روي ديوار حياط يا روي درختي رو به طرف خانه بنشيند و آواز بخواند، نشان آمدن عزيزي از مسافرت، رسيدن خبر خوشي يا نامه از جانب دوستي است.

شهرستان نمين با 59 هزار و 640 نفر جمعيت در 30 کيلومتري شرق شهر اردبيل واقع است. تاريخ نمين پيش از اسلام به دوره مادها اختصاص دارد. حفريات باستان‌شناسان و مطالعاتي که در مناطق مختلف نمين از ثپه‌ها، قبور و اشياي به دست آمده، جملگي نشان‌دهنده تاريخي بسيار کهن در اين سرزمين است. 

كهن‌ترين تاريخ به دست آمده از اين منطقه مربوط به کاوش‌هاي هيات فرانسوي به سرکردگي «دمورگان» است که آثار تمدن‌هاي مربوط به قرن 16 تا 12 پيش از ميلاد را در اين منطقه به تصوير مي‌كشد. از اين تحقيقات مشخص مي‌شود ساکنان اوليه نمين از راه شکار و جمع‌آوري غذا زندگي مي‌کردند. 

در نمين از دوره مادها تا دوره ساسانيان تنها مکاني که از وجود کادوسيان در آن خبري به دست مي‌آيد، منطقه «قره‌سو» است که دياکونف به آن اشاره کرد و بعدها کادوسيان در آن ساکن شدند. منطقه نمين به دليل نزديکي به کادوسيان، خزران و مادها شاهد جريانات بين اين دو حکومت بوده است. 

مراسم بزرگداشت اين محقق، پژوهشگر و نويسنده عصر امروز (چهارشنبه 26 فروردين‌ماه) در مسجد سرهنگ شهر نمين برگزار مي‌شود.