حسن ذوالفقاري در گفت‌و‌گو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، درباره ويژگي‌هاي اين تصحيح گفت: متن داستان، منظومه‌اي عاشقانه با حدود ۳۰۰۰ بيت است و تخلص «ميرزا محمد سعيد»، كه از سال ۱۰۵۲ تا ۱۰۷۸ هجری مي زيسته، در اين منظومه «تنها»، «حكيم» يا «سعيد» آمده است.
ذوالفقاري درباره استفاده از نسخ معتبر در اين روند تصحيح توضيح داد: اين تصحيح با نسخه‌هاي معتبري كه از كتابخانه‌هاي داخل كشور جمع‌آوري شده، مقابله و در كتابي بيش از ۳۰۰ صفحه به چاپ رسيده است.
وي با بيان توضیحاتی درباره سبك و تاثير‌پذيري اين شاعر از ديگر شاعران توضيح داد: ميرزا محمد سعيد، نظير نظامي مي‌سروده و شيوه گفت‌و گوهاي عشاق دراين منظومه به تقليد از شيرين و فرهاد نظامي است.
وي در پاسخ به اين سوال كه عشق مطرح شده در اين منظومه چه وجه تمايزي با عشق معمول در ادبيات كلاسيك ايراني دارد؟ اضافه كرد: عشق زميني بن‌مايه اصلي اين رابطه عاشقانه است. در ادبيات كلاسيك ما معمولا شاهزاده، عاشق شاهزاده مي‌شود و شروع عشق از خاندان شاهي است.
اين نويسنده و پژوهشگر با بيان اينكه عشق در ادبيات فارسي غالبا بهانه‌اي براي كمال و تعالي روح انسان است، گفت: شاعران منظومه‌‌پرداز در ادبيات ما غالبا اين عشق‌ها را بهانه‌اي قرار مي‌دهند كه در لابلاي آن عرفان را بگنجانند. از سويي نماينده زن عفيف ايراني در اين عشق‌ها نيز معمولا شيرين نظامي است.
وی در پاسخ به سوال ديگری مبنی بر اينكه آيا در منظومه خورشيد و مهپاره نيز چنین نماينده‌ای وجود دارد، گفت: همین‌طور است. البته اين منظومه‌ها بيشتر به داستان‌هاي عاميانه گرايش دارند و بن‌مايه‌هايشان متاثر از رمانس‌هاي عشقي است. اين نحوه شعرسرايي و قصه‌گويي در زمان صفوي بسيار رايج بوده است.
ذوالفقاري با بيان نكته‌اي درباره اين ديوان شعر كه سبب به اشتباه افتادن تذكره‌نويسان شده است، توضيح داد: اشتباهي كه تا به حال رخ داده، آن است كه شاعر ديگري نيز با نام قاضي محمد سعيد از بزرگان فقيه عصر صفوي، در عصر ميرزا محمد سعيد مي‌زيسته كه متاسفانه در تذكره‌هاي شعر، اسامي آنها را جابه‌جا گرفته‌اند و ديوان شعر «ميرزا محمد سعيد طبيب» به «قاضي محمد سعيد» نسبت داده شده است.
وي با بيان اينكه در مقدمه اين كتاب اين مساله با دلايل روشن مشخص شده است، خاطرنشان كرد: در مقدمه‌اي كه بر اين كتاب نوشتم، با دلايل روشن نشان دادم كه اين‌ها دو شخصيت اند و به جهت تشابه اسمي، ديوان ميرزا سعيد به قاضي محمد سعيد نسبت داده شده است.
این استاد ادبیات کلاسیک فارسی درباره میرزا سعید طبیب و زندگی او خاطرنشان کرد: ميرزا محمد سعيد، از شاعران و طبيبان مخصوص شاه عباس ثاني است كه عشق خورشيد، پسر شاه ري، به مهپاره، دختر شاه عمان را در قالب مثتوي روايت مي‌كند. اين منظومه متاثر از منظومه‌هاي نظامي گنجوي خلق شده؛ به طوري كه عشق ميان دو دلداده(خورشيد و مهپاره) مانند عشق شيرين و فرهاد نظامي، عشقي عفيف توصيف شده است.
دوشنبه ۱۴ اردیبهشت ۱۳۸۸ - ۱۲:۱۷
نظر شما